Íslendingur - 03.09.1947, Side 6

6
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagurinn 3. seplember 1947
Þakka hjartanlega alla þá miklu vinsemd, sem
mér var sýnd á sextugsafmæli mínu.
Guð og gæfan fylgi ykkuröllum.
Valrós Baldvinsdóttir,
Asgarði, Hjalleyri.
Dráttarvextir
falla á fyrri hluta útsvars í Akureyrarkaupstað þann
1. september n. k. Dráttarvextirnir eru 1% á mán-
uði og reiknast frá gjalddaga.
Þá eru allir þeir, er vinnulaun greiða, áminntir
um að halda eftir af vinnulaunum til lúkningar ó-
c greiddum útsvörum starfsmanna.
Dráttarvextirnir ná eigi til þeirra launþega, er
greiða útsvör sín mánaðarlega af kaupi.
Akureyri, 28. ágúst 1947.
BÆJAEGJALDKERI.
Samvlianr ðttlættð
Framh. af 5. síðu.
„höfðatölu“ er ekki vísvitandi föls-
un, er það kjánaskapur, en það er ef
til vill heldur skárra og má vera, að
það sé eins trúlegt. Það má vel vera
að einhverjir telji það, sem ofan er
ritað um „höfðatöluna" lýsa of mik-
illi vandlætingu í garð þeirra, sem
halda henni fram, en það þarf meira
en lítið lánglundargeð til að geta
horft köldum augum á, að slík en-
demi skuli vera endurtekin ár eftir
ár af fullorðnum mönnum, og að á
slíku skuli vera byggðar ákveðnar
kröfur, sem allan almenning varða.
%
Kröfurnar og
framkvæmdin.
Þeir, sem halda því fram að út-
hluta eigi innflutningsvörum eftir
höfðatölu félagsmanna í kaupfélög-
um virðast ekki hafa gert sér neina
grein fyrir hvað yrði uppi á teningn-
um, ef slíkt yrði gert. Afleiðingin
yrði augtjóslega sú, að talca yrði upp
allsherjarskömmtun á öllum vörum,
smáum og stórum, allt frá saumnál-
um til stœrstu véla, til þess að koma
í veg jyrir að þeir, sem ekki verzla í
kaupfélögum, verði að verulegu leyti
afskiptir.
Eins og áður var bent á, eru -.-gai
fastar skorður um það meðal alls al-
mennings, hvar hann verzlar. Menn
verzla þar, sem þeim sýnist í það og
það skiptið. Sumstaðar eru engin
kaupfélög. Sumir vilja ekki verzla
við þau á sama hátt og margir kaup-
félagsmenn sneiða hjá dyrum kaup-
mannsins. Það verður að taka tillit
til alls þessa. En ef beina ætti aðal-
vörustraumnum að verulegu leyti í
einn farveg, eins og „höfðatölu“-
mennirnir vilja, verður afleiðingin
skömmtun á öllu — margfallt víðtæk-
ari- skömmtun heldur en nokkurs
staðar hefir þekkzt, og það á svört-
ustu styrjaldartímunum. Það ber allt
að sama brunni, hvernig sem menn
velta fyrir sér þessari svonefndu
,,höfðatölureglu“. Hún er byggð á
röngum kgrundvelli og framkvæmd
hennar ómöguleg.
Játning ,,Tímans“.
í forustugrein þann 6. ágúst stend-
ur í „Tímanum“:--------T>Þótt sam-
vinnufélögin telji smákaupmennina
keppinaula sína vilja þau tryggja
þeim jafnvægisaðstöðu, því þannig
verður bezt tryggð heilbrigð sam-
keppni þessara aðila en það er tví-
mælalaust hagkvæmasta verzlunar-
fyrirkomulagið sem hægt er að
tryggja neytendum enn sem komið
er.“
1 þessum orðum felst, að „Tíminn“
telur heilbrigða samkeppni bezta.
En samkeppnin getur naumast orðið
heilbrigð eða jafnvígisaðstaða milli
aðilanna, ef beina á verzlun með
helztu nauðsynjavörur landsmanna
til annars aðilans og búð lians er
full, en hinn-aðilinn, sem ekki fær að
styðjast við neina höfðatölu, hefir
aðeins tómar hillur að sýna. Það
mundi líka íljótlega sjást á tekju-
stofnum ríkis, bæjar og sveitafé-
laga, ef slíkri aðferð væri beilt. —
Ríkisvaldið hefir naumast tilhneig-
ingu til að efla kaupfélög úr hófi
fram meðan þau njóta stórkostlegra
skattfríðinda fram yfir aðra.
Það er ekki tíl nema einskonar
réttlæti, þótt „Dagur“ heimti sér-
stakt „réttlæti“ handa kaupfélögum.
Réttlælinu verður ekki tvístrað í
samvinnuréttlæti og annað réttlæti,
en vitanlega er hægt að gera kröfur
út í bláinn um hitt og þetta. Og það
Skjaldborgarbíó
Aðalmynd vikunnar:
I STJÖRNULEIT
(Give Me the Stars)
Bráðskemmtileg ensk
söngvamynd.
Aðalleikendur:
LENI LYNN —
WILL FYFFE —
JACKIE HUNTER.

ý \ a JG t ó
Næsta mynd:
MANNAVEIÐAR
(A GAME OF DEATIT)
Amerísk kvikmynd frá
RKO Radio Pictures
Aðalhlutverkin leika:
John Loder —
Andrey Long —
Edgar Barrier
Börn yngri en 16 ára fá
ekki aðgang.
Ný ferðarltvél
til sölu. Uppl. í Prentsm.
Björns Jónssonar.
Auglýsið í Islendingi
er eins og þar stendur: Margir fals-
spámenn munu upp koma og afvega-
leiða alþýðuna.
IMö
til sölu.
Uppl. í Hafnarbúðinni hf.
Kristján Sigfryggsson.
Tannlæknlngastofn
hefi ég opnað í Hafn-
arstræti 101.
Viðtalstími 10-12f. h.
og eftir samkomulagi.
BALDV3N RINGSTED,
lannlæknir.
AKUEEYRINGAE!
Enn er eftir að draga þrisvar
sinnum í bifreiðahappdrætti
S. I. B. S. og um 15 bifreiðar.
Því er enn tími til að freista
gæfunnar og eignast eina eða
fleiri „Renault“-bifreiðar, um
leið og þér styrkið eitthvert
mesta þjóðþrifamál okkar Is-
lendinga. Leggið öll hönd á hið
mikla Grettistak, sem er útrým-
ing berklaveikinnar hér á landi.
Kaupið happdrættismiða S. 1.
B. S.
Happdrættismiðarnir fást hér
á Akureyri í öllum bókaverzlun
um og í mörgum öðrum verzlun
um. I Glerárþorpi í verzluninni
Glerá.
Næst verður dregið 15. nóv-
ember n. k.
HRINGUR DROTTNINGARINNAR AF SABA
inn sést aðeins og blátt band uppi yfir, og jafnvel um
hábjartan daginn er niðamyrkur niðri á stígnum.
Auk þessara hindrana voru einnig með vissu milli-
bili sterklega gerð hlið með turni yfir, þar sem verðir
stóðu dag og nótt, og beggja vegna við voru virkisgraf-
ir, sem ekki var hægt að komast yfir nema eftir vindu-
brúm. Það var því skiljanlegt, að Fungarnir, þótt Aba-
tierarnir væru raggeitur, hefðu ekki getað unnið þetta
gamla virki sitt, þrátt fyrir margra ára baráttu. En
sagt er, að Abatierarnir hafi á sínum tíma unnið þetta
virki af þeim með austurlenzku herbragði.
Það er ekki hægt að segja, aö væri neinn glæsi-
bragur yfir okkur, sem riðum í miðjum hópnum.
Orme var sýnilega mjög veikur eftir sprenginguna,
þótt hann hefði til þessa getað haldið sér uppi, og
menn urðu nú að ríða sinn hvoru megin við hann til
að gæta þess, að hanri félli ekki af baki. Það hafði
líka fengið mikið á hann, að við höfðum neyðst til
að fórna Higgs, og ekki virtist annað bíða hans en
hræðilegur dauðdagi. Og ef þetta voru hans tilfinn-
ingar, hvernig hlaut þá að vera ástatt um mig, sem
ekki aðeins hafði skilið vin minn heldur einnig son
minn eftir í höndum þessara villtu heiðingja?
Slæðan huldi andlit Maquedu fyrir okkur, en það
var eitthvað í hátterni hennar, sem gaf til kynna
blygðun og örvæntingu. Lotið höfuðið og meira að
segja baksvipurinn sýndi þetta. Eg hygg líka, að
hún hafi verið kvíðin vegna Orme, því að hún snéri
sér hvað eftir annað að honum til þess að sjá, hvern-
ig honum liði. Eg er einnig viss um, að hún var mjög
reið við Joshua og marga af foringjum sínum, því að
þegar þeir ávörpuðu hana, svaraði hún ekki, eða að
minnsta kosti í sem-allra fæstum orðum. Hún rétti
125
bara í hvert skipti úr sér í söðlinum. Skap prinsins
virtist hafa komizt í mikið uppnám, þótt hann sýni-
lega hefði náð sér eftir meiðslin í bakinu, sem höfðu
komið í veg fyrir, að hann gæti tekið á móti áskorun
soldánsins. Á torförnum kafla vegarins fór hann
meira að segja af baki og hljóp nokkurn spöl. En ef
einhver af undirmönnum hans ávarpaði hann, muldr-
aði hann bara formælingar. Og framkoma hans við
okkur Englendingana, éinkum Kvik, var langt frá
því að geta talizt elskuleg. Ef hægt hefði verið að
drepa með hatursaugnaráði, er ég viss um það, að
enginn okkar hefði komizt lifandi að hliðum Mur.
Að lokum komum við að hinu svokallaða hliði,
sem var inngangurinn í skarðið innan frá, og þaðan
sáum við fyrst hina víðléndu fjöllum girtu sléttu fyr-
ir framan okkur. Það var fögur sjón að sjá hana
laugaða í sólskininu. Næstum beint fyrir neðan fæt-
ur okkar lá sjálf borgin. Voru húsin með flöt þök og
hálfhulin milli pálma og annarra trjáa. Borgin var
allvíðáttumikil, því að garður var umhverfis öll
stærri húsin. Meðfram fallegri strönd hins glitrandi
stöðuvatns handan við bæinn, teigðu sig lengra en
augað eygði til norðurs frjósamir akrar, og hér og
þar voru búgarðar eða lítil sveitaþorp.
Þótt Abatierarnir hefðu marga galla, voru þeir
sýnilega góðir bændur, alveg eins og forfeður þeirra
hinir fornu íbúar Júdeu. Og í þeirra augum var það
mikilvægast af öllu að. eiga land. Sá, sem átti stórar
lendur, var mestur meðal þeirra. Sá, sem lítið land
átti, mátti sín lítils, og sá, sem ekkert land átti, var
raunverulega þræll. Lögin fjölluðu að mestu leyti um
landareignir þeirra. Metorðagirnd þeirra, afbrot
þeirra, allt var þetta tengt við jörðina, og af afurð-
um hennar lifðu þeir og urðu ríkir með vöruskipta-
126
verzlun. Mynt höfðu þe:r enga, en notuðu sem gjald-
miðil visst magn af korni eða öðrum afurðum, hesta,
úlfalda, jarðarskika o. s. frv.
Og þó er land þeirra það auðugasta af gulli og öðr-
um málmum, sem ég hefi heyrt getið um — meira
að segja í Afríku. Svo auðugt, að Higgs segir, að hinir
fornu Egyptar eigi að hafa unnið hér miljónavirði
af gulli úr jörðu árlega. Og samt var gullið einskis
virði í augum þessara afkomenda Gyðinganna.
Þegar við komum inn i úthverfi borgarinnar, komu
konur, sem margar voru fagrar, þjótandi og föðm-
uðu eiginmenn sína eða elskhuga. Margar lyftu upp
til þeirra smábörnum, sem þeir áttu að kyssa, og
nokkuð lengra í burtu sáum við börn, sem áttu að
dreifa rósum og öðrum blómum fyrir fætur þessara
sigurvegara. Og allt þetta umstang var aðeins af því,
að þessir hraustu menn höfðu riðið út í mynni skarðs
ins og aftur til baka.
,,Ó, þér guðir!“ hrópaði hinn kaldhæðni Kvik, er
hann hafði horft á þessa viðhöfn. „Hvílík hetja finnst
mér ég vera orðinn. Hugsið ykkur, þegar ég kom
heim úr Búastríðinu eftir að hafa legið milli lífs og
dauða með kúlu gegnum lungun, og mín hafði verið
getið í herskýrslu, já, ég, Kvik liðþjálfi, hafði verið
nefndur í herskýrslu — af þeim mesta hershöfðingja-
fábjána, sem nokkurt auga hefir litið — fyrir afrek,
sem ég hirði ekki um að skýra nánar frá — þá var
mér ekki veitt hin minnsta athygli, er ég kom heim
í ættborg mína. Og samt hafði ég skrifað hringjaran-
um þar, sem reyndar er mágur minn, og tilkynnt
með hvaða lest ég myndi koma. Já, hugsið þér yður,
læknir, ekki nokkur lifandi sál bauð mér svo mikið
sem ölsopa í fagnaðarskyni, hvað þá vín“( og hann