Íslendingur - 24.09.1947, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 24. septemþer 1947
ÍSLENDINGUR
7
- ÞANKÁBROT -
Framhald af 4. síðu.
heppilegt. Sjálfstæðisfélagið ltefir enga
löngun til þess að stæra sig af frumkvæði
sínu um stofnun útgerðarfélagsins, en það
er leiðinlegt þegar kommúnistar, með
framkomu sína í Krossanesdeilunni lif-
andi í minni bæjarbúa, reyna að eigna sér
forustu um atvinnuframkvæmdir í bænum.
Þau bæjarfélög, sem eru svo ógæfusöm að
lúta forsjá kommúnista, bera vitni um af-
rek þeirra á sviði atvinnumála og fjár-
mála.
Framfarabœr.
ÓLAFSFJÖRÐUR er glöggt dæmi þess,
bversu stórhugur fólksins getur fengið
miklu áorkað á skömmum tíma. Sjávar-
þorp þetta er nú að verða myndarlegur
kaupstaður, og fólkinu þar þykir vænt um
bæinn sinn. Þar er við ýmsa erfiðleika að
etja eins og víða annars' staðar, en Ólafs-
fjörður er einn þeirra bæja, sem befir
mikið gildi fyrir þjóðarbúskapinn, því að
þar vinnur fólkið fyrst og fremst að frant-
leiðslustörfum.
Eg átti þess kost að heimsækja Ólafs-
fjörð fyrir nokkrum dögum og sjá með
eigin augum þær framkvæmdir, sem þar
er unnið að. Sjómennirnir fögnuðu mest
hafnargerðinni, enda hefir hafnleysið tor-
veldað mjög útgerðina. Nú er unnið af
kappi við annan liafnargarðinn, en höfnin
verður að mestu umgirt tveimur görðum.
Fjárskortur til þessara framkvæmda hefir
verið tilfinnanlegur, en ríkissjóður hefir
t.l bráðabirgða lofað að hlaupa undir
bagga, enda óviður.andi, að verkamenn
geti ekki fengið laun sín greidd. Hús nið-
ursuðuverksmiðjunnar er nú langt komið.
Gangi sú verksmiðja að óskum, verður
bún rnikil iyftistöng fyrir bátaútveginn og
veitir mikla atvinnu. Utgerð er allmikið
að aukast og líkur til, að þarna geti orðið
blómlegt atvinnulíf, ef tekst að yfirstíga
byrjunarörðugleika. Inn af bænum er
löluverð sveit, sem með fullri nýtingu ]
ræktanlegs lands ætti að geta tryggt bæn-
utn næga mjólk, en búnaðarframkvæmdir
eru þar merkilega litlar.
Það, sem vekur þó kannske mesta eftir-
tekt í Ólafsfirði, er hin glæsilega sttndlaug
bæjarins. Er sundlaug þessi sérstaklega
vel útbúin og hinn mesti heilsubrunnur
fyrir æsku bæjarins. Sundlaugarvörðurinn
sagði, að aðsókn barna og unglinga að
lauginni væri mjög mikil. A vetrum er
svó skíðaíþróltin mikið stunduð, enda eiga
Ólafsfirðingar marga góða skíðamenn.
Olafsfirðinga vantar tilfinnanlega hótel
og gott samkomuhús. Einnig eru mikil ó-
þægindi að því að liafa ekki neina mjólk-
urbúð, er tekið geti við mjólkinni frá
bændum og miðlað henni til bæjarbúa.
Kaupfélagið mttn hafa haft slíka búð í
smíðum á þriðja ár, en ekki er þeim fram-
kvæmdum lokið.
Ekki verður svo minnst á Ólafsfjörð, að
ekki sé getið þess mannvirkisins, sem nú
er óskabarn allra bæjarbúa, en það er
hitaveitan. Það eru þægindi, sem eru mik-
ils virði, enda vildu víst hvorki Reykvík-
ingar né Ólafsfirðingar vera án þeirra.
ÚR ANNÁLUM
Framh. af 4. síðu.
Kýrin lifir og mjólkar tíu merkur 1
• mál.
1772:
Vetur harður frá nýári með mikl-
um frostum og mikill hafís fyrir
Norður- og Vesturlandi. Vorið einn-
ig kall, hvar af orsakaðist mikill gras
brestur. Hér að auk hafði grasmaðk-
ur víða spillt túnum í Eyjafirði, hvar
nokkrir bændur höfðu tekið það til
bragðs að raka maðkinn saman, af
hverjum þeir fyllt höfðu heil kvartel.
Fiskiafli fyrir sunnan og vestan í
betra meðallagi, en stopull fyrir
norðan vegna ógæfta.
Bandaríkin:
Kommúnistar leitast nú mjög við
að beita nöfnuni þekktra leikara í
áróðri sínurn. Eru sum tiltæki þeirra
í því sambandi ærið kyndug. Koihm-
únistablað í Brasilíu skýrði frá því
fyrir skönnnu, að Gary Cooper hefði
haldið ræðu fyrir 90.000 kommún-
isturn í Filadelfíu. Cooper mótmælti
þegar. Hann hafði ekki komið til
borgarinnar um þetta leyti og kvaðst
aldrei hafa verið kommúnisti. Annað
kommúnistablað — í Trieste —
kvað leikarann Buster Crahbe hafa
verið myrtan, er hann var að safna
gögnum gegn nazistum í Hollywood.
Hefði hann verið jarðsunginn í New-
York að viðstöddum 150 þús. kornrn-
únistum. Crabbe mótmælti eins og
Cooper. Kvaðst hann vera við beztu
heilsu og aldrei liafa verið kommún-
isti.
Gjörði í september norðanlands
stór vestanveður með stórbrimum,
sem langsamlega viðhéldust, eins þó
gott og kyrrt veður væri. Brauzt þá
sjór upp á Drangey í Skagafirði og
yfir Siglunes, hvar hann braut bæði
hjalla og fiskibáta, auk þess er týnd-
ist af veiðarfærum og fiskigögnum
margra sjóbænda. 80 fiskibátar telj •
ast brotnað hafa milli Hrauns á
Skaga vestur í Ilúnavatnssýslu og
norður á Tjörnes á þessu hausti. í
nóvember gjörði 6 dægra hríð svo
mikla samfleytt, að trautt var milli
fjárhúsa og bæja farandi. Týndust
þá víða á Norðurlandi hestar og
,sauðfé manna.
Noregur:
Norðmenn búast við um 200 þús.
ferðamönnum til landsins í ár. Það
er um 10 þús. fleiri en síðastliðið ár,
en 70 þús. færra en metárið 1938.
Um það bil. helmingur ferðafólksins
er frá Svíþjóð, og Danmörk er önn-
ur í röðinni.
Rússland:
Rússneski rithöfundurinn David
Dallin, sem kunnur er orðinn fyrir
bækur sínar um Rússland, hefir ný-
lega ritað bók, sem hann nefnir
..Þrælkunarvinna í Ráðstjórnarríkj-
unum“. Þar kemur í ljós, að í Rúss-
landi hefir einmitt það gerzt, sem
prófessor Hayek sagði í bók sinni
„Leiðin til ánauðar“ að hlyti óhjá-
kvæmilega að fylgja fullkomnum á-
ætlunarbúskap: Þvingunarvinna og
þar af leiðandi kúgun. Dallin íelur,
að fj órði hver verkamaður í Ráð-
stjórnarríkjunum sé þræll. Telur
hann upp 125 fangabúðir, en segir
þó, að þær muni vera miklu fleiri.
Tvær stærstu búðirnar eru Solovetski
— ey í Hvítahafi — og Dalstroy-
fangabúðirnar í Kolymadal í Austur-
Síberíu. Dallin kemst að þeirri nið-
urstöðu, að í fangabúðunum sé ekki
færra en 12 miljónir, kvenna og
barna, en hann vitnar í aðrar heim-
ildir, sem áætla töluna allt að 30
milj. Dallin varð að flýja land á
dögum keisarastjórnarinnar fyrir
andróður gegn henni. Hann kom
1917, en varð að hröklast aftur í út-
legð árið 1922, því að honum féll
ekki við starfsaðferðir komnmnista.
AUSTF!RÐ!NGAH
GEFA ÚT
MÁNAÐARRHT
F'jórðungsþing Austfirðinga hefir
byrjað útgáfu mánaðarrits. sjm
einkum er ætlað það hlutverk að
lúlka málefni Austurlands óg sporna
á móti hinum sívaxandi samruna alls
ríkisvalds og fjármagns í Reykjavík.
Rit þetta á ekki að vera háð neinnm
stiórnmálaflokki. heldur aðe'ns
vinna að því að losa landsmenn utan
Reykjavíkur undan kvöðum og höft-
um hinna opinberu ráða í höfuð-
borginni.
Tvö fyrstu hefti þessa rits cru
komin út, og eru þau myndarleg að
efni og frágangi. Ritstjóri og ábyrgð-
armaður er Gunnlaugur Jónass n,
en ritnefnd skipa þeir Hjálmar Vil-
hjálmsson, Jón Sigfússon og Þórar-
inn Sveinsson. Prentsmiðja Austur-
lands annast prentun ritsins.
SAUÐFJÁR
Vegna andstöðu sauðfjársjúkdóma
nefndar og landbúnaðarráðuneytis-
ins hafa bændur á svæðinu milli
Héraðsvatna og Blöndu ákveðið að
hætta við almennan niðurskurð sauð-
fjár á þessu hausti. Hafði það áður
verið samþykkt við almenna atkv,-
greiðslu með miklum meiri hluta at-
kvæða.
Hann hefir dvalið í Bandaríkj unum
síðan árið 1940.
Bandaríkin:
Síðast í ágúst lét Gaullup-stofnun-
in fara fram skoðanakönnun í Banda-
ríkjunum um fylgi Eisenhowers sem
forsetaefnis. Já sögðu 35%, nei
sögðu 48%, en 17% höfðu ekki
myndað sér neina skoðun um það.
HRINGUR DROTTNINGARINNAR AF SABA
„Sannleikurinn er sá, vinir mínir, að vér metum
hér gullið lítils, því að vér búum einangruð og getum
ekki haft verzlunarviðskipti við neinn. Það hefir því
ekkert gildi fyrir oss nema til skrauts. Væri ekki þannig
ástatt, myndum vér án efa meta gullið jafn mikils og
uðrir, jafnt Gyðingar sem heiðingjar. Og ef til vill fer
það svo, er vér höfum verið losuð við umsátur óvina
vorra, sem loka oss hér inni. Því er það rangt hjá
frænda mínum að kalla það dyggð, sem vér neyðumst
til að gera. Eirikum þegar þjóð vor, eins og þjónn þinn
sagði, liefir gjört jörðina að gulli sínu og gjarnan teflir
lífinu í hættu til þess að eignast meira af því, þótt
menn eigi nóg fyrir.“
„Heiðingjarnir krefjast þá engra launa fyrir þjón-
ustu sína?“ spurði Joshua hæðnislega.
„Auðvitað gjörum við það, prins,“ svaraði Orme.
„Við leitum einmitt að gulli. Hví skyldum við annars
koma hingað og berjast fyrir þig gegn höfðingja, sem
að vísu hálf siðaður, en virðist þó eiga fleiri góða
eiginleika, t. d. sómatilfinningu og hugrekki? Ef við
leggjum lífið í hættu og leysum hlutverk okkar af
hendi, þykjumst við elcki of stoltir til þess að taka á
móti þeim launum, sem við verðskuldum. Sumir okk-
ar þarfnast fjár eins og t. d. bróðir okkar, fangi Fung-
anna, því að hann á fátæka ættingja í Englandi.“
„Nei, auðvitað,“ sagði Maqueda. „Og hlustið nú á,
vinir mínir. í mínu nafni og Abati-þjóðarinnar lofaði
ég yður eins mörgum úlfaldaklyfjum af gulli og þér
gætuð kornizt með frá Mur. Fyrir dagsetur mun ég
sýna yður hvar gull þetta er geymt ef þér þorið að
fylgja mér þangað.“
143
„Fyrst starfið, síðar launin,“ svaraði Orme. „En
segðu okkur nú, ó, afkomandi konunga, í hverju þetta
starf er fólgið.“
„Hlustaðu á, þú sonur framandi þjóðar. Þér verðið
að vinna þess eið, ef það eigi stríðir gegn samvizku
yðar, sem kristinna manna, að þér um eins árs skeið,
frá deginum í dag að telja, þjónið mér. berjist fyrir
mig og hlýðið lögum mínum, meðan þér allan þenna
tíma vinnið að því að eyðileggja skurðgoðið Harmac
rneð allri þeirri þekkingu og öllum þeim vopnum, er
vestrænar þjóðir þekkja. Eftir það skal yður frjálst að
fara hvert sem þér óskið með laun yðar.“
„Og ef vér nú sverjum, göfuga kona,“ sagði Orme
hugsandi, „hvaða tignarstöðu skipum vér þá í þjón-
ustu þinni?“
„Þú, ó, Orme sonur, skalt vera foringi við fram-
kvæmd þessa verks, og þeir, sem með þér eru, skulu
skipa þann sess í þjónustu þinni sem þér þóknast að
veita þeim.“
Við þessi unnnæli heyrðist óánægjukliður frá hin-
um brynjuklæddu hershöfðingjum í ráðinu.
„Eiguni við þá að hlýða þessum ókunna manni, ó,
afkomandi konunga?“ spurði Joshua sem talsmaður
þeirra.
„Auðvitað, frændi minn, í öllu því, sem varðar
þetta verk. Getið þér notað sprengiefni, senr aðeins
þeir þekkja leyndardóminn við? Gætu þrír yðar hafa
varið hlið Harmac gegn heilum her og síðan látið
borgarhliðin þeytast til himna?“
„Hún þagnaði og beið svars þeirra.
„Þér svarið ekki, því að þér getið það ekki,“ hélt
144
Maqueda áfram. „Verið því ánægðir með að lúta
stjórn þeirra, sem hafa þá þekkingu, er yður skortir.“
Enn ekkert svar.
„Göfuga kona,“ sagði Oliver, eftir þessa óheilla-
vænlegu þögn. „Þú hefir sýnt mér þá sæmd að gera
mig að hershöfðingja yfir hermönnum þínum. En
ldýða þeir mér? Og hvar eru hermenn þínir? Ber hver
maður vopn í landi þínu?“
„0, nei,“ svaraði hún og hélt sig að seinni spurning-
unni, ef til vill af því, að hún gat ekki svarað hinni
fyrri. „0, nei. En það var á annan veg, er hinir miklu
forfeður mínir ríktu hér. Og þá óttuðumst vér ekki
lYingana. En nú vill fólkið ekki lengur gegna herþjón-
ustu. Það segir, að hei-þjónustan taki það brott frá
störfum sínum og þeim leikum, sem það elskar. Það
segist ekki geta helgað herþjónustunni æsku sína og
kveður það óvirða hvern mann að hlýða þeim, sem
yfir hann eru settir. Stríð sé villimannlegt og ætti að
útrýma því. En samtímis standa hinir hraustu Fungar
fyrir utan, reiðubúnir til þess að myrða karlmenn vora
og gera konurnar að ambáttum sínum. Aðeins þeir
fátækustu og aumustu, þeir sem liafa brotið af sér,
fást til þess að starfa í her mínum, að liðsforingja-
stöðunum undanskildum. Og ó, þess vegna eru Aba-
tierarnir dauðadæmdir.“
Hún varpaði blæjunni til hliðar og fór skyndilega
að gráta.
Eg minnist þess ekki að hafa séð hátíðlegri sjón en
þessa fögru, göfuglyndu ungu konu, sem sat þarna og
grét sárum tárum yfir þeirri úrkynjuðu þjóð, sem
fallið hafði í hennar hlut að stjórna.