Íslendingur - 22.10.1947, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 22. október 1947
Í5LENDINGUR
Siegtried Garbuny:
Ruhr - dalur örlaganna
Framtíðarvelmegun Evrópu byggist
á Ruhr-héraðinu
Sigurinn í styrjöldinni kostaði
ærna fyrirhöfn, og friðarsamn-
ingagerðin virðist litlu auðveld-
ari. Þjóðirnar og leiðtogar
þeirra rekast á ótal vandamái,
sem ráða verður fram úr fljótt
og vel til þess að forðast nýjan
hiidarleik í framtíðinni. Eitt tor
veldasta viðfangsefnið er, hvað
gera á við Ruhrhéraðið.
Ruhr, mikilvægasta iðnaðar-
miðstöð Þýzkalands, er aðeins
um einn fertugasti hluti af
stærð íslands og þar bjuggu fyr-
ir stríð um 4 millj. íbúa, Þar
sem dalurinn var nátengdur öðr
um hlutum þýzka ríkisins með
fyrirtaks járnbrautum og eftir
vatnaleiðum, var hann ódeilan-
legur þáttur í efnahagskerfi
Þýzkalands.
Efnahagslegt mikilvægi hér-
aðsins byggist, og byggist enn,
á hinum auðugu kolanámum.
70% af fyrirstríðs-steinkola-
framleiðslu Þýzkalands kom frá
Ruhrhéraðinu einu. Þegar þess
er gætt, að Þýzkaland skorti
flest önnur meginhráefni, sést
bezt þýðing þessarar fram-
leiðslu fyrir þýzkan iðnað. Orka
til iðnaðar var mestmegnis feng
in úr kolum. Á kolum byggist
líka stáliðnaðurinn, hergagna-
framleiðslan, efnagerðin og vél-
smíðarnar, sem komið var upp
í nánd við kolanámurnar í Ruhr
dalnum. Annar höfuðatvinnu-
vegur Ruhrdalsins var stáliðn-
aðurinn. Hér um bil % hlutar
þýzks stáls voru framleiddir
þar.
Náttúruauðæfi, rarnmgert:
fiutningakerfi og vel skipulagð-
ur iðnaður gerðu Rúhr að því
risavaxna iðjuveri, sem það var
fyrir stríð. Það jók enn á geig-
vænleika þessarar framleiðslu,
að vinnsla hráefnanna og hinn
margvíslegi iðnaður í sambandi
við þau hafði dregizt í hendur
íárra fyrirtækja. Nægir sem
dæmi að nefna hinar alræmdu
Krúpps-verksmiðjur. Það liggur
í augum uppi, hversu mikill
efnahagslegur, pólitískur og
S
hernaðarlegur máttur er gefinn
þeim, sem eiga og geta ráðstaf-
að auðæfum Ruhrhéraðsins.
Möguleikar Rulirs
eru eiin miklir.
Það er áríðandi, að menn geri
sér ljóst, að þessi efnahagslegi
máttur Ruhrhéraðsins er enn
eigi úr sögunni, þrátt fyrir
mikla eyðileggingu í styrjöld-
inni, aðallega vegna loftárása.
Ef nægilegur efniviður og mann
afli er fyrir hendi, er hægðar-
leikur að lagfæra og endurnýja
hin eyðilögðu mannvirki. Auk
þess eru kolalögin auðvitað ó-
skert. Þótt iðnaðarframleiðsla
Ruhrhéraðsins sé ekki mikil
sem stendur, er það vegna
manneklu, efn'sskorts og illrar
aðbúðar þeirra, sem að vinna.
En jafnskjótt og Bandamenn
Icoma sér saman um að endur-
reisa og hlúa að iðnaði héraðs-
ins, mun hann rísa úr rústum
á nýjan leik.
Það er vegna þessara fram-
tíðarmöguleika Ruhrhéraðsins,
að svo treglega gengur að út-
kljá um örlög þess. Efnahags-
legar orkulindir þess eru þyrnir
i augum sumra ríkja, sem láta
blindast af notlcun þeirra í tíð
þýzlcra stjórnarvalda að undan-
förnu. Enn eru óbættir margir
þeir áverkar, sem Þýzkaland
veitti þeim með fulltingi Ruhr-
vopnabúrsins, og þeim væri
lcært af öryggisástæðum að vita
Ruhr-iðnaðinn upprættan með
öllu. Yrði þá að flytja öll fram-
leiðslutælci burt úr héraðinu.
Þannig mundi Ruhr geta staðið
straum af miklum skaðabóta-
greiðslum, með því að fram-
leiðslutæki þess væri fengin
þeim þjóðum, sem harðast hafa
orðið fyrir barðinu á þýzkum
hernaði.
En þá eru lcolalögin eftir, og
að hagnýta þau ekki væri sóun
verðmæta á hæsta stigi. Því er
það, að margir, sem í grund-
vallaratriðum eru fylgjandi of-
anrituðu, vilja láta halda áfram
að reka námurnar, hvort sem
kolin færu einvörðungu í skaoa-
bótagreiðslur eða til almennra
nota þe'rra, sem á þeim þyrftu
að halda. Þetta gæti þó hæglega
leitt til iðnaðarlegrar endur-
vakningar Ruhrdalsins. Og jafn
vel þótt Þýzkaland kæmi þar
hvergi nálægt, gæti það haft. í
för með sér samkeppni v':ð lönd
eins og Frakkland og Belgíu,
sem streitzt hafa við að útiloka
samkeppni Ruhrs í eitt skipti
fyrir öll.
Alþjóðlegt eftirirlit
ákjósaníegt.
Vegna þessa skoðanamuns
virðist það vera mjög óráðlegt
að fela Ruhr í hendur einu ríki.
Ákjósanlegra væri að fela eftir-
lit með héraðinu eða jafnvel
stjórn þess alþjóðlegri stofnun,
er samanstæði af fulltrúum
nokkurra þjóða. Auðvitað lcynni
svo að fara, að slíkt reyndist að-
eins bráðabirgðaráðstöfun til
þess að forðast ringulreið. Undir
niðri gæti baráttan um auðlegð
héraðsins haldið áfram. Á hinn
bóginn gætu öll efni staðið til
þess að slíkri stofnun mætti tak
ast að leysa Ruhr-vandamálið
til hagsbóta öllum hlutaðeigandi
þjóðum. Þetta er sú elna ráðn-
ing Ruhr-vandamálsins, sem
nokkuð tillit tekur til Þýzka-
lands. Allar aðrar tillögur
skeyta ekkert um áframhald-
andi þarfir þess fyrir auðlindir
dalsins. Samt er það að verða æ
augljósara, að eigi að rísa upp
lriðelskandi og lýðræðislegt
Þýzkaland, er því lífsnauðsyn
að hafa aðgang að Ruhr. Ef
finna á varanlega lausn þessa
vandamáls, sem tryggi frið i
framtíðinni, verður því einnig
að talca tillit til velmegunar
Þýzkalands.
í umræðum um þessi mál að
undanförnu hafa flest þessi við-
horf komið til greina, og á næst
unni, þegar endanleg afstaða
verður væntanlega tekin tií
vandamálsins, munu þessar mis
jöfnu skoðanir aftur verða efst
á baugi.
Það er ofureðlilegt, að Þjóð-
verjar hafi talið yfirráð Ruhr-
dalsins, sem af alþjóð hefir á-
vallt verið skoðuo þýzk grund,
hið mesta kappsmál. Árið 1923.
þegar franskar og belgískar her
sveitir hernámu dalinn til þess
að knýja fram greiðslu skaða-
bóta frá fyrri heimsstyrjöld,
hittu þær fyrir skipulagða þegj-
andi andstöðu og ötula skemmd
arverkastarfsemi, sem áttl full-
an stuðning þýzku lýðveldis-
stjórnarinnar. Hin árangurs-
lausa skilnaðarhreyfing, sem þá
gerði vart við sig í Ruhr og Rín-
arbyggðum, var m'klu fremur
örverpi þýzks sundrungaranda
en tilraun til að sameinasc
Frakklandi. Og nú þegar hernla
fregnir, að jafnvel þýzlcir komm
únistar hrópi hástöfum: „Ruhr
verður að fylgja Þýzkalandi!"
Samt er Ruhr elckl einungis
mikilvægasta iðnmiðstöð Þýzka
lands, heldur einnig stórkostleg-
asta iðnaðarvígi allrar Evrópu.
Og þess vegna hafa aðrar for-
ustuþjóðir álfunnar jafnan haft
vakandi áhuga á Ruhr, þótt nrs
jafnlega mikið hafi á því borið.
Fralckland og Ruhr.
Áhugi Frakklands á auðæfum
Ruhrdalsins er alkunnur. Að
baki ákvörðunar Poincarés, að
hernema dalinn t':l þess að
tryggja sómasamlegar efndir á
slcaðabótagreiðslunum eftir
fyrri heimsstyrjöld, lá áreiðan-
lega dulin von um að fá héraðið
innlimað í Frakkland, áður en
yfir lyki. Það var ofureðlilegt,
að franski járn- og stálhringur-
inn, C'omité des Forges, hefði
fyllstu löngun til þess að sam-
e'na járnnámur Lothringens
kolabirgðum Ruhrhéraðsins. En
þar fyrir utan girntist Frakk-
land Ruhr.til að tryggja sig fyr-
ir árásum frá Þýzkalandi. Öll
þessi atriði Stjórna viðhorfi
Frakka gagnvart Ruhrhérað-
inu.
Áhugi Bretlands á Ruhrhér-
aðinu beinist meira að efnahags
legum verðmætum dalsins en
þeim pólitísku og hernaðarlegu
hagsmunum, sem af honum
mætti hafa. Viðhorf Ráðstjórn-
arríkjanna virðist keimlíkt. En
Bandaríkin hafa aðallega áhuga
á Ruhr sem efnahagslegri orku-
iind til nytja öllum þjóðum.
Miklar viðræður hafa farið
fram m'Ili Bandamanna um
þetta mál, þótt meira hafi borið
þar á sundurþyklcju en sam-
lcomulagi. Kemur þeim þó öllum
saman um það, að Ruhr megi
aldrei framar verða vopnabúr,
heldur beri að hagnýta auðæfi
þess til efnalegrar velmegunar
allra þjóða. En rík'.n eru eigi á
einu máli um, hvernig því mark
miði verði bezt náð. Hvert hinna
fjögurra stórvelda hefir sína
eigin hugmynd í því efni.
líiigmynd De Gaulles.
Franska lnigmyndiii, eins og
hún upphaflega kom frá De
Gaulle, gerir blátt áfram ráð
fvrir skilnaði Ruhrs frá Þýzka-
landi og alþjóðlegum afnotum
af auðlindum héraðs'ns, enda í
nánu samræmi við gamallcunna
stefnu Fraklca í öryggis- og
hagsmunamálum. Frakkar hafa
einnig tekið það skýrt fram, að
í þetta sinn verði engin tilraun
gerð til þess að hrekja Þjóð-
verja burt úr héraðinu eins og
bar á undir hernáminu eftir
fyrri he'msstyrjöld.
Frakkar hafa einnig komið
með sundurliðaðar tillögur um
efnahagslega stjórn Ruhrdals-
ins. Þeir segjast þar hvorki vilja
slá hend'nni við auðæfum dals-
ins né vita þau liggja ónotuð.
Þeir stinga upp á því, að allar
námur og framleiðslutæki dals-
ins verði þegar í stað fengin til
eignar og ábúðar þeim „þjóðum,
sem stóðu sameinaðar í barátt-
unni gegn Þýzkalandi.“ Stjórn
þessara eigna skal svo falin
þe m hinna sameinuðu þjóða,
sem einlcum eiga hlut að máli,
þannig að stofnaðar verði tvær
alþjóðlegar stjórnarnefndir, önn
ur fyrir kolanámið og hin fyrir
stál'ðnaðinn. Efnagerðinni og
vélaiðnaðinum verði komið fyrir
á líkan hátt. Ætlast þeir svo til,
að hvert land, sem hlut á að
máli, eigi fulltrúa í þessum
nefndum, sem ákveða e:ga
magn framleiðslunnar og bera
ábyrgð á sölu og dreifingu henn
ar. Hlutverk nefnda þessara er
að stuðla að endurreisn Evrópu
með framleiðslu Ruhrhéraðsins.
Fjárhagslegur gróði einstakra
þjóða er fyrir utan svið þessa á-
lits.
Allar mikilvægar stöður í
Hvað viija
kommúnistar?
.Oft hafa kommúnistar reynt á
trúgirni fylgismanna sinna, en senni-
lega aldrei meira en nú, og má und-
arlegt heita, ef efasemdir eru ekki
teknar að vakna hjá einhverjum,
sem hingað til hafa látiS blekkjast af
glamuryrSum þeirra.
SíSan núverandi ríkisstjórn var
mynduS, hafa kommúnistar dyggi-
lega fylgt þeirri meginstefnu aS vera
á móti öllu, sem hún gerir. Þeir hafa
jafnan lofsungiS skipulagningu og
ríkisafskipti af öllum hlutum, en þeg-
ar ríkisstj órnin bar fram frumvarp
silt um fjárhagsráS, ætluSu komm-
únistar aS ærast yfir höftum, sem
þaS legSi á athafnafrelsi borgar-
anna. Kommúnistar hafa allra
manna mest gert kröfur til ríkis-
sjóSs, en þeir ælla af göflunum aS
ganga, þegar ríkisstjórnin gerir til-
raunir til þess aS fá fé til aS standa
straum af hinurn risavöxnu ríkisút-
gjöldum. Þeir bera ríkisstjórnina
þeim barnalegu sökum, aS hún vilji
ekki fá hátt verS fyrir afurSir þjóS-
arinnar, en sjálfir áttu þeir fulllrúa
í samninganefndinni viS Rússa, og
hann gaf meS hinum nefndarmönn-
unum þá yfirlýsingu, aS ekki hefSi
veriS hægt aS fá hærra verS. Þeir
liafa umrótast yfir miklum innflutn-
ingi og eySslu, en ráSast nú meS
jafnmiklu offorsi á skömmtunina.
Þeir segja, aS dýrtíSin sé í þágu
hinna ríku, en gera þó allt, sem í
þeirra valdi stendur til þess aS auka
verSbóIguna. Þeir telja þaS .ganga
landráSum næst aS taka erlent gjald-
eyrislán, en heimta þó, aS eySslunni
sé haldiS takmarkalaust áfram, MeS-
an stjórnin reynir aS gera sparnaS-
arráSstafanir til þess aS ekki þurfi.
aS taka lán, vinna kommúnistar
markvisst aS því aS skapa slíkt fjár-
málaöngþveiti, aS óumflýjanlegt
verSi aS taka lán.
Hverra erinda ganga þessir menn?
Því er auSsvaraS. Allur þessi
hringlandaháttur er í samræmi viS
ákveSna línu, sem fengin er erlendis
frá, og er sú lína, sem kommúnista-
flokkar allra lýSræSislanda fylgja.
Þœr œtla að skapa jjárhagslegt öng-
þveiti og kreppu í lýðrœðisríkjunum
lil þess þan/iig að veikja þau í bar-
áttunni gegn kommúnismanum. —
Þessi háttsemi þeirra er því í þágu
hins alþjóðlega kommúnisma.
sambandi við stjórnarnefndir
þessar og Ruhr-framleiðsluna
skulu skipaðar fulltrúum Banda
manna. Enginn Þjóðverji má
gegna þar ábyrgðarstöðu.
Þetta er hugmynd Fralcka
um Ruhr, sem þeir vilja að tek-
in verði til greina í friðarsamn-
ingunum við Þýzkaland. Með
þessu móti fengi Frakkland að-
gang að hráefnum Ruhrdalsins.
Einnig gætu Frakkar með þátt-
töku sinni í stjórnarnefndum
kolanámanna og stáliðnaðarins
stemmt stigu fyrir samkeppni
frá þungaiðnaði Þýzkalands í
framtíðinni. Hugmynd þessi full
nægir líka öryggistilfinningu
peirra.