Íslendingur - 22.10.1947, Síða 6

6
ÍSLENDINGUR
Miðvikudaginn 22. október 1947
UTAM tJR H

Norðurlönd
Rússar hafa byrjað nýja á-
róðursferð gegn Dönum og Sví-
um. — Hófst þessi herferð
skömmu eftir að Norðurlöndin
ákváðu að gerast aðilar að
Marshall-áætluninni um endur-
reisn Vestur-Evrópu. Moskva-
útvarpið ber nú þær sakir á
„sænska áróðursmenn", að þeir
séu að reyna að mynda banda-
lag Norðurlandá, er myndi
verða Rússum fjandsamlegt.
Chile:
Videla, forseti Chile, hefir nú
gert ráðstafanir til þess að
brjóta á bak aftur öll áhrif
kommúnista þar í landi, en þeir
studdu hann til valda. Hann
hefir nú rekið kommúnista úr
öllum embættum, og veitti þing-
ið honum fyrir skömmu næstum
airæðisýald til þess að skapa
vinnufrið og öryggi í landinu.
Er hann staðráðinn í að koma
í veg fyrir, að kommúnistar geti
með pólitískum verkföllum teflt
f járhag landsins í hættu. Megin-
ástæðan til þess, að Videla for-
seti hefir þannig snúist gegn
íyrri stuðningsmönnum sínum
er sú, að hann er orðinn sann-
færður um, að þeir vinni gegn
hagsmunum þjóðarinnar, en
einng koma hér til greina áhrif
frá öðrum andkommúnistiskum
flokkum í landinu og tregða
bandarískra fjármálamanna til
þess að leggja fé til nokkurra
framkvæmda í landinu, síðan
hann tók kommúnista í stjórn
landsins.
Bandaríkin:
Útflutningur Bandaríkjanna
minnkaði nokkuð í júnímánuði
og enn meira í júlí og hafði í
byrjun september minnkað um
19% síðan í maímánuði. Ástæð-
an er sú, að vegna dollaraskorts
hafa margar þjóðir neyðst tii
þess að takmarka mjög vöru-
' kaup sín frá Bandaríkjunum.
Þýzkaland:
1 júlímánuði reyndu 40 þús.
manns að flýja frá hernáms-
svæði Ráðstjórnarríkjanna í
Þýzkalandi og yfir á hernáms-
svæði Bandaríkjanna. Allt þetta
fólk var stöðvað við landamær-
in, en Clay, hershöfðingi Banda
ríkjanna, telur tölu þessara
flóttamanna hafa vafalaust ver-
ið hærri, því að allar líkur séu
til, að einhverjum hafi heppnazt
að komast yfir landamærin.
Bandaríkin:
Henry Wallace, sem frægast-
ur er orðinn fyrir baráttu sína
fyrir undanlátssemi við Rússa,
er nú tekinn að hafa áhyggjuc
af því, hversu kommúnistar
gera sér dælt við hann og þykj-
ast eiga hann með húð og hári.
Hafa kommúnistar í Bandaríkj-
unum nýlega lýst yfir því, aö
þeir geti ekki stutt annað for-
setaefni þar en Wallace. Þetta
hefir orðið til þess, að Wallace
er farinn að afneita þeim opin-
berlega og mun ætla að hætta
ritstjórn tímarits þeirra.
★
^Rvifcmyndir
NÝJA BÍÓ
KAT RIN
Svensk Filmindustri.
Nýja Bíó sýnir um þessar mundir
sænsku stórmyndina KATRÍN, eftir
hinni frægu skáldsögu eftir Sally
Salminen. Saga þessi er mörgum
kunn hér á landi, því að fyrir nokkr-
um árum var hún flutt sem útvarps-
saga og vakti þá mikla athygli.
Aðalsöguhetjan, Katrín, er dóttir
stórhónda í Austurbotnum, en gift-
ist bláfátækum sjómanni. Ber hún
höfuð og herðer yfir þenna eigin-
mann sinn, vegna skörungsskapar
síns og dugnaðar, og sér hún að
mestu leyti heimilinu farborða. Ek-
vall, skipstjóri, reynir að fá hana til
fylgilags við sig, en er hún vísar
lionum burt með fyrirlitningu gerir
hann henni og fólki hennar allt til
miska. Sonur Katrínar fær ást á
stúlku, sem Saga heitir, en Ekvall
kemst þar á milli og fær hana til að
giftast sér. Þegar Gústaf kemst að
þessu, drekkur hann sig fullan, tælir
í ölæði fávitastúlku, og hverfur síð-
an á hrott. Þegar eldri bróðir hans,
Einar, kemst að þessu, fyilist hann
heift til Ekvalls og Sögu og ákveður
að kollvarpa útgerð Ekvalls. Það
fer þó á annan veg fyrir tilstilli
Katrínar, og hún fær að sjá ævistarf
sitt fullkomnað áður en hún deyr.
Mynd þessi er vel leikin og tækni-
lega fullkomin og skarar að því leyti
fram úr flestum þeim sænsku mynd-
um, sem hér hafa verið sýndar.
Marta Ekström fer snilldarvel með
hlutverk Katrínar.
Kjartan J. Gíslason
frá Mosfelli:
Fegurð dagsins
Kjartan frá Mosfelli er sérstakt ljóðskáld, sem eykur vin-
sældir sínar með hverri nýrri bók, enda eru kvæði hans með
peim töframætti, að ljóðunnendur lesa þau oftar en einu
sinni. Dr. Guðmundur Finnbogason sagði um Kjartan á sín-
um tíma: „. . . . Iiér er skáld, sem heldur manni við efnið,
mjúkur í máli, góðlátlegur, og glettni í augunum, þegar
ninnst varir. Hann bregður upp myndum, hvar sem hann
fer, ljóðrænum, þýðum. ... En það mundi ég kalla tíðindi,
;f annað ungt skáld kæmi með betri kvæði. . . .“
FEGURÐ DAGSINS
heillar og er skínandi
tækifærisgjöf.
Auglýsing
nr. 17 1947 frá skömmtunarstjðra
Samkvæmt heimild í 3. gr. reglugerðar frá 23. september
1947 um vöruskömmtun, takmörkun á sölu, dreifingu og af-
hendingu vara hef.r Viðskiptanefndin samþykkt að heimila
skömmtunarskrifstofunni að gefa út sktptireiti fyrir stofn-
auka nr. 13, þannig, að afhentir verði tveir skiptireitir með
árituninni ,,y2 stofnauki nr. 13“.
Skiptireiti þessa er heimilt að afhenda hvort heldur er
verzlunum eða einstaklingum, gegn skilum á stofnauka nr. 13
tvo reiti fyrir hvern stofnauka.
Reykjavík 17. október 1947
Skömmtunarstjórinn.
HRINGUR DROTTNINGARINNAR AF SABA
156
157
gjarnan rannsaka þessi áhöld, ef þú leyfir mér það.“
Og meðan hún skundaði áfram, fyllti ég alla vasa
mína. Eg verð að geta þess hér, að flest þessara á-
halda, sem ég veit ekki hvað eru mörg þúsund ára
gömul — sérfróða menn greinir enn á um það —
reyndust við nánari athuganir mínar að vera sams-
konar og notuð eru í dag.
En það er ekki ýkjamikið meira að segja um þessa
einkennhegu og skelfilegu grafhvelfingu. Við gengum
framhjá hverjum konunginum eftir annan, þar til við
vorum orðnir alveg sljófir að horfa á beinagrindur
og gull. Jafnvel Kvik var orðinn þreyttur, og hafði
hann þó í fyrstu æskuárum sínum aðstoðað föður
sinn, grafarann, og gat því af sérþekkingu skoðað
þessar leifar. Hann hafði að minnsta kosti orð á því,
að sér fyndist óþarflega heitt í þessari fjölskyldu-
grafhvelfingu, og ef hennar hátign — en þannig á-
varpaði hann Maquedu — vildi leyfa það,myndi hann
leggja til, að þau skoðuðu ekki fleiri þessara dauðu
herramanna.
En einmitt er vð komum að þeim tuttugasta og
fimmta, eftir því, sem mér ta dist til, neyddumst við
til að nema aftur staðar og féllum í staf: af undrun.
Það var sýnilegt, að þetta hlaut að hafa verið hinn
voldugasti þessara konunga, því að umhverfis hann
lágu tvisvar eða þrisvar sinnum fleiri dauðir menn
en kringum hina. Og þarna var óhemju mikið af dýr-
gripum, sumir í lögun e'ns og smámyndastyttur af
körlum og konum — eða ef til vill guðum. En svo
undarlega vildi til, að konungur þessi var með herða-
kistii og óvenjulegt heilabú, svo að hann virtist hafa
verið vanskapaður. Hvorki meira né minna en ellefu
ungbörnum hafði verið fórnað við jarðarför hans. Og
hann virtist sjálfur hafa átt tvö þessara barna, eftir
hinum bognu beinum þeirra að dæma.
Það væri harla fróðlegt að vita, hvað hefði gerzt í
Mur og þeim löndum, er undir það lutu, á þeim dög-
um, er Kroppinbakur konungur ríkti þar. En því mið-
ur greinir sagan ekkert frá því.
10. KAFLI
KVIK KVEiKIK Á ELDSPÝTIJ
•'f*'
„Hér byrjum við að fara til baka, því að allur hell-
irinn myndar stórt hringsvæði,“ sagði Maqueda.
En Oliver, sem hún snéri sér nú að, hafði vikið
frá henni og ypr að gera athuganir með einhverju
áhaldi bak við legstól Kroppinbaks konungs.
Hún fór á eftir honum og spurði forvitnislega,
hvers konar áhald þetta væri, og hvað hann væri að
gera með það hér.
„Við köllum þetta áttavita," sagði hann, „og hann
sýnir mér, að þetta er austurátt, þar sem sólin kem-
ur upp. Hann sýnir einnig, hversu hátt við erum yfir
sjávarflöt — hins mikla hafs, sem þú hefir
aldrei
hvað
^,-^séð, ó, afkomand: konunga. En segðu mér
myndum við sjá, ef við gætum gengið beint í gegnum
“ 'j þessa kletta?“
„Hið Ijóshöfðaða skurðgoð Funganna er mér sagt,“
svaraði hún. „Það, sem þú sást, áður en þú sprengdir
hliðið í Harmac. En ég veit ekki, hversu langt er
þaíigað, því að ég get ekki séð í gegnum klettana.
En hjálpaðu mér nú vinur minn, Adams, við að fylla
lampana, því að birtan frá þeim er að verða svo dauf,
og það væri fremur óskemmtilegt að vera samvist-
um við alla þessa dauðu í myrkrinu. Þjóð minni virð-
ist það að minnsta kosti, því að ekki einn einasti af
henni þorir að stíga hér fæti sínum. Þegar ég fyrst
uppgötvaði staðinn fyrir nokkrum árum, og fólkið
sá, hvers konar mannsöfnuður var hér, flýði það og
lét mig eina um að kanna staðinn. Sjáið, þarna eru
spor mín enn í rykinu.
Eg fyllti litlu lampana okkar undir eins, en á með-
an gerði Orme nokkrar fleiri athuganir, sem hann
flýtti sér að rita í vasabók sína.
„Hvað hefir þú svo uppgötvað?" spurði hún, er
hann með nokkurri tregðu hlýddi bendingu hennar
um að koma til okkar.
„Ekki eins mikið og ég hefði getað, ef þú hefðir
gefið mér dálítið meiri tíma,“ svaraði hann. „Eg er
reyndar lærður verkfræðingur, það er að segja mað-
ur, sem framkvæmi ýms störf, sem þurfa margvís-
lega útreikninga og mælingar. Þeir, sem hafa grafið
og útbúið þessa hella, hljóta að hafa verið verkfræð-
ingar, og það engir skussar.“
„Við höfum einnig nú slíka menn,“ sagði hún.
„Þeir byggja stíflur, vatnsleiðslur og hús, þótt þeir
jafnist ekki á við þá gömlu. En ég endurtek spurn-
ingu mína: Hvað hefir þú uppgötvað, vitri verkfræð-
ingur?“