Íslendingur - 12.11.1947, Blaðsíða 6

ÍSLENDINCUR
Miðvikudaginn 12. nóv. 1947
«
UTANÚRHEIMI |
Fiskideildírnar austanlands vilja
fá sérstaka síldarútvegsnefnd
fyrir Austfirði
Kvarta yíir skilningsleysi Síidarútvegsneíndar
ríkisins
Þann 27. og 28. scpi. liéldu fiskideildir Ausfirðingafjórðimgs f'jórð-
ungsjúng sitt á Eskifirði. Var jiar ríkjand mikill áhugi um að
hagnýta bietúr Austíjarðasíldina cn gerl hcfir verið, og vegna
tómlætis, sem jiingið taldi síldarútvegsnefnd ríkisins liafa sýnt
jiessu rnikla liagsmunamáli útvcgsmanna og sjómanna á Austur-
landi, áleit jiingið nauðsynlegt að setja á stofn sérstaka síldar-
útvegsnefnd fyrir fjórðunginn. Virðist margt mæla með jiví, að
jiessi krafa fiskideildanna verði tekin til greina, jiví að Austfirð-
ingum er sjálfuan bezt trúandi tl jiess að liagnýta til hlýtar síld-
veiðirnöguleika fyrir Austurlandi.
Eússland:
Rússar hafa að undanförnu
lagt mikið kapp á að lokka jrá
800 þús. Armeníumenn, sem nú
búa erlendis, til þess að setjast
að i rússnesku Armeníu. Erind-
rekar rússnesku stjórnarinnar
hafa lofað þeim stórlánum (allt
að 30 þús. rúblum), húsi og at-
vinnu ef þeir snúi lieim. Síðast-
liðið ár sinntu um 60 þús. þessu
boði og rússneska stjórnin vænt
ir þess, að um næstu áramót
muni um 100 þús. Armeníu-
menn hafa hoi'fið heim til Rúss-
lands.
En Arméníumönnum þessum
hefir reynzt auðveldara að kom-
ast til Rússlands en hverfa það-
an aftur. Tyrkir, — sem hvorki
elska Rússa né Armeníumenn
— skýra svo frá, að þeir fáu
Armeníumenn, sem sloppið hafa
aftur frá Rússlandi, hafi ailir
haft svipaða sögu að segja um
svikin loforð rússnesku stjórnar
innar. Þeir fundu engin hús,
þegar þeir komu, og snjórinn
kom síðastliðið haust áður en
hægt væri að Ijúka nokkrum
húsasmíðum. Þe'.r urðu jivi að
búa í tjöldum yfir veturinn. —
Rússneska lögreglan tók af
þeim allan aukaklæðnað þeirra
og aðrar eignir. Einn innflytj-
andanna ákvað við vini sína,
áður en hann hvarf heim til
íyrirheitna landsins, að hann
skyldi senda þeim mynd af sér,
og gætu þeir ráðið af henni,
hvernig honum liði. ,,Ef ég
stend, iíður mér vel, ef ég sit,
líður mér illa.“
Fyrsta myndin, sem barst,
sýndi sendandann liggjandi endi
langan á jörðinni.
★
Frakldand:
Fyrir mánuði síðan tilkynnti
ríkisbankinn franski, að seðla-
veltan í Frakklandi hefði aUkizt
stórkostlega, og var hún þá 852
miljarðir franka.
★
Þýzkaland:
Fyrir skömmu fannst 21 árs
gömul þýzk stúlka, aðeins
kkvdd í pils, sokka og með
brjósthaldara, i kassa á fiugveli
inum við Frankfurt. Kassi þessi
var merktur sem flugpóstur til
Bandaríkjanna, og hafði banda-
rískur hermaður komið með
hann á flugstöðina. Ástæðan tii
þess, að kassinn var opnaður,
var aðeins sú, að ekki hafði ver-
ið greitt farmgjald fyrir hann.
Þá hafði stúlkan verið 16
klukkustundir í kassanum. Hún
á þó sennilega líf sitt því að
þakka, að kassinn var opnaður.
jiví að hefði hún verið sett i
kassanum í farmrúm flugvélar,
hefðl hún án efa frosið til bana
á leiðinni yfir Atlandshafið, því
að í farmrúmum þessum er oft.
15 stiga frost, þegar flugvél'.n
flýgur hátt. Stúlka þessi var
stúdína frá Darmstadt.
★
Bandaríkin:
Komið hefir til tals, að benzín
skömrhtun verði einnig tekin
upp í Bandaríkjunum. Slíic
skömmtun myndi án efa. auka
verulega sölu á hinum spar-
neytnu ensku bifreiðum í Banda
ríkjunum.
Um þetta efni samþykkti
liingið svohljóðandi tillögu:
„Fjórðungsþingið samþykkir,
að stofnuð verði sérstök síldar-
útvegsnefnd fyrir Austfirði sem
sé sjálfstæð stofnun og njóti
sömu hlunninda og hin starf-
andi síldarútvegsnefnd ríkisins
á Siglufirði. Sé hlutverk henn-
ar að útvega tunnur og salt og
markað fyrir Austfjarðasíld. Á
meðan þessi nefnd hefir ekki
fengið staðfestingu, ákveður
íjórðungsþingið að kjósa
þriggja manna nefnd til þess að
vinna að framgangi málsins. —
Ennfremur skorar fjórðungs-
þingið á fiskiþingið og þing-
menn Austfirðinga að ve'.ta
fyllstu aðstoð í jiessu máli.“
I nefnd þessa voru kosnir:
Eiríkur Bjarnason, Eskifirði,
Þórður Einarsson, Seyðisf'rði
Nícls Ingvarsson, Norðfirði.
Greinargerð:
Um mörg ár hefir síld veiðst
í fjörðunum hér eystra. Veiði
hefir þó lítið verið stunduð,
nema til beituöflunar. Veldur
því aðallega að ekki hafa verið
tök á að selja síldina, svo að
neinu verulegu magni næmi,
vegna þeirra erfiðleika, sem
bæði hafa verið á því að fá
tunnur og salt og eins hinu að
fá nauðsynlega samvinnu við
Síldarútvegsnefnd um söltun
síldar hér eystra. Á síðastliðnu
sumri, þegar rnjög mikll síld
var í fjörðum hér, var haldið
uppi þrotlausum tilraunum við
Sildarútvegsnefnd í því slcyni,
að fá söltunarheimild fyr'r
Austf jarðasíld, svo og tunnur
cg salt þaðan afhent Austfirð-
ingum með sönru kjörum og
þessar umbúðir voru látnar af'
hendi við j)á aðila, sem 'söltm
höfðu með höndum á Norður-
landi. Söltunarleyfi var aldrei
veitt, en tunnur og salt látið
lalt, eftir að ríkisstjórnin hafði
skorist í leikinn, en þó svo seint,
að síldin var horfin. Sama máli
gegnir um tilraunir J)ær, sem á
þessu ári hafa verið gerðar i
sama skyni. Enda þótt Aust-
fjarðasíldin sé oft smærri en
Noröurlandssíld, þá er vitað, að
samskonar síld var söltuð í
nokkui' þúsund tunnur hér
eystra fyrir styrjöldina og seld-
ist fyrir gott verð. Austfir.ðing-
ar vilja því sjálfir ganga úr
skugga um það, fyrir hvaða
verð Austfjarðasíldin er seljan-
leg, því að þeir geta ekki treyst
jiví að Síldarútvegsnefnd geri
neinar tilraunir til sölu á þess-
ari síldartegund. Austfirðingar
vilja ekki lengur horfa á síldina
vaða um flóa og firði, án þess
að ve'.ða hana með öllum þeim
tækjum, sem þeir hafa yfir að
ráða sér og öðrum til hagsbóta
Austfirzkir sjómenn og útvegs-
menn, fá ekki heldur skilið þá
hugsun, sem llggja kann á bak
við neitun eða torveldun að öfl-
un verðmætra fæðutegunda,
þegar miljónir manna út um
heim svelta á sama tíma, sem
forráðamenn þjóðarinnar lýsa
j)ví fyrir alþjóð, að tugþúsundir
tunna af saltsíld vanti til þess
að geta staðið við gerða milli-
ríkjasamninga.
Austfirðingai' vei’ða þyí af
marggefnum tilefnum að taka
þessi mál í sínar eigin hendur.
MÁLVERKASÝNSNG
ÖRLYGS SIGURÐSSONAR
Ilinn ungi norðlenzki listmnlari,
Orlygur Sigurðsson, hefir að undan-
íörnu haft sýningu á málverkum og
krítarmyndum i Listamannaskálan-
um í Reykjavík. Hefir sýning jiessi
vakið mikla athygli og hlotið góða
dóma. Nálægt 50 myndir seldust á
sýningunni. Mun það fágætt, að
jafn urigur listmálari og Orlygur er,
liafi vakið slika athygli hérlendis.
HRINGUR DROTTNINGARINNAR AF SABA
ar. Já, við vitum, hversu meðaumkun og ást eru ná-
skyldar.
Og í hennar augum hlaut þessi myndarlegi ungi
Engléndingur að vera sem ævintýramaður í saman-
burði við þá menn, sem hún var vön að umgangast.
tlann kom líka til hennar sjúkur og ruglaöur eftir að
hafa framið hetjudáð. Og hún hafði aðstoðað við ao
hjúkra honum, hann hafði sýnt henni þakklæti sitt
fyrir það, og svo — hitt kom af sjálfu sér eins og
dagur fylgir nóttu.
En hvernig myndi þetta enda? Fyrr eða seirjna
myndi leyndarmálið opinberast, því áð aðálsmennirn-
ir, og þó einkum Joshua, voru mjög afhrýðissamii
við þennan útlending, vegna þeirrar hylli, sem hú i
sýndi honum. Og þeir veittu þeim nána eftirtekt. Og
svo, hvað yrði svo? Samkvæmt lögum þe'.rra varðaði
það hvern mann dauðarefsingu, sem reyndi að lcorn
ast í nokkurt ástasamband við afkomanda konung-
anna, án þess að vera í lögboðnum skyldleikatengsl-
um við hana. Það var heldur ekki svo undarlegt, þeg-
ar íhugað var hið göfuga ætterni hennar, allt frá
Salomon konungi og hinni fyrstu Maquedu, drottn-
ingu af Saba.
Þar að auki hafði svo Orme svarið ltenni hollustu-
eið og var þannig neyddur til að hlýða lögum lands-
ins. Þegar ég íhugað' skapgerð þeirra beggja, gat ég
heldur ekki trúað því, að þetta væri aðeins dálítið
daður.
Ö, nei. Þau tvö höfðu án efa innsiglað sinn e'ginn
dauðadóm þarna inni í dauðahellinum. Og þar með
einnig okkar. Þetta hlaut því að verða endirinn á æv-
171
intýri okkar og hinni löngu leit minni að syni mín-
um.
9. kafli
MISHEPPNUÐ BJÖRGUNAKTILKAUN
Það ríkti engin sérstök gleði við árdegisverðar-
borðið morguninn eftir. Það var þegjandi samkomu-
lag um það að minnast ekki á viðburði dagsins áður
eða samtal okkar um kvöldið. Það var reyndar lítið
talað, því að mér fannst skynsamlegast að setja upp
alvörusvip og sitja hátíðlegur og þögull. Kvik virt'st
niðursokkinn í heimspekilegar hugleiðlngar, og
Orme var æstur á svip og fjarhuga. Er við vorum í
miðri máltíð okkar, kom boðberi með þá orðsendingu,
að Walda Nagasta vildi gjarnan fá að tala við okkur
eftir hálfa klukkustund.
Þar sem ég var hræddur um, að Orme kynni að
segja eitthvað bjánalegt, svaraði ég stuttlega, að v'.ð
myndum veita henni þjónustu okkar.
Okkur var á tilteknum tíma fylgt inn í litla á-
heyrnarsalinn, og um leið og v.ið gengum inn, hætti
ég á að hvísla að Orme: „Bæði þín vegna, hennar
vegna og okkar vegna, grátbæni ég þig um að vera
varkár. Það verður eigi síður fylgzt með svipbrigð-
um þínum en orðum.“
„Vertu bara rólegur, kæri vinur,“ svaraði hann og
roðnaði lítið eitt, „þú getur örugglega treyst mér.“
172
„Já, bara að ég gæti það,“ tautaði ég.
Síðan var okkur með mikilli viðhöfn fylgt inn til
Maquedu, sem við heilsuðum með lotningu. Hún var
umkringd af heilum hópi dómara og herforingja. —•
meðal þeirra var Joshua prins — og ræddi við tvo
menn, hálf villimannlega, sem voru klæddir í venju-
lega brúna frakka.
Eftir að hafa tekið kveðju okkar, sagði hún:
„Vinir mínir, ég hefi beðið ykkur að koma hingað,
af því að ég þarf að segja ykkur dálítið. Þegar þessir
tveir menn fóru í morgun með svikarann Shadrach
til aftökustaðarins, bað hann um örstuttan frest. Við
spurðum um ástæðuna, þar eð fyrri umsókn hans
um frest á aftökunni hafði verið synjað. Hann svar-
aði, að ef lífi hans yrði þyrmt, gæti hann gefið ráð
til þess að frelsa félaga ykkar, þann sem kallaður er
„maðurinn með svörtu gluggarúðurnar.“
„Hvernig?" spurðum við Orme báðir samtímis.
„Eg veit það ekki,“ svaraði hún, „en tii allrar
hamingju hlífðu þeir manninum. Leiðið hann hingað
inn.“
Dyr opnuðust og Shadrach kom inn með hendur
bundnar fyrir aftan bak og hlekki um fætur. Hann
var átakanlega hræddur og auiningjalegur, því að
augun hringsnerust í höfði hans og tennurnar skröltu
í munninum. Er hann hafði varpað sér fyrir fætur
Wöldu Nagöstu, skreið hann til hiiðar og reyndi að
kyssa stígvél Ormes. Vörðurinn kippti honum aftur
á fætur og Maqueda tók til máls:
„Hvað hefir þú að segja okkur, svikari, áður en
þú deyrð?“