Íslendingur - 19.11.1947, Blaðsíða 5

M Svikudagur 19. nóvember 1947
S
Fíundi hluti innflutn-
inésins ætti að fara til
Akurevrar
Þællir nr grsmargerð Svavars Gnðmnndssonar
Eiiis og ge iS var uin í síðasta blaði, bar Svavar Guðmundsson
fr:m á síðasla bœjarstjórnarfundi tillögu um að skora á Alþingi
að koma ] lirri shipan á innflulningsmálin, að jafnrétli slcapaðist
mi li allra landshluta. Tillögu þessari var vísað lil bœjarráðs lil at-
hi gunar, og liefir Svavar samkv. beiðni þess samið greinargerð
í.icð tillögunni. Þar sem hér er um að rœða mál. s.em mjög varðar
all'n a’menning, birtir blaðið hér nokkur atriði úr þessari greinar-
geið.
„Verz'.rn og viðskipti hafa um
áratugi, og raunar frá því fyrsta,
verið ei ihver þýðingarmesta atvinnu
grein þe.sa bæjarfélags og sá at-
vinni:. egirinn, sem dropasamastur
hefir V3. ið í bæjarsjóðinn. Ilér
verz'a el' i einasta allir bæjarbúar,
heldur mestöil Eyjafjarðarsýsla,
nokkur hn li Þingeyjarsýslu og jafn-
vrl nokkrit íbúar Skagafjarðarsýslu,
cða samta's um tíundi hver íbúi allr
ar þjóðari.mar.
Engu ð síður höfum við mátt
horfa á það á tindanförnum styrj-
aldaráritm, a.ð siglingar til bæjarins
frá útlc.ndui t og ntillitand'aviðski)ili
legðust að neslu niður, og tekjur
hafnaijjóðs og bæjarins af þessari
atvim ugrein gengu saman að sama
skapi.
Scgj a ro.i, að til þessa hafi legið
ýmear o.sakir, sumar eðlilegar,
aðtar ef til vill að nokkru að kcnna
rni tökem stjórnarvalda þeirra, sem
ré )u viðskiptamálum þjóðarinnar.
Skipakoslur vor til aðdrálta var
ofullnægjandi, og þjóðin því neydd
t'l að leila á náðir styrjalddrþjóða
t.m skipakost. Munu þessar stríðandi
þjóðir hafa þótzt vel gera að ljá oss
skip sín til flutninga yfir úthöfin, ])ó
ekki væru þau notuð lil siglinga með
ströndum fram.
Þó munu viðskiptalölurnar hafa
meiru ráðið um þessa þróun, því að
jafnan þurfti að sækja innflutnings-
og gjaldeyrisleyfi til nefnda í höfuð-
staðnum. Var því jafnan óhægt um
vik, og virtisl reynslan staðfesta ]iá
almennu skoðun, að Reykvtkingar
væru látnir sitja fyrir leyfutn. Þó
kom þessi tilhögun ekki eins illa við
bæjarbúa og verzlanir í bænum,
meðan nóg var af allskyns Varningi
að fá í Reykjavík, enda voru vörur
sóttar þangað á þeim farkosli, setn
;il féll.
Nú horfa þessi mál hins vegar
öðrum landshlulum hafa fengið ráð-
rúm til að tryggja sér einhvern hluta
innflutningsins ....
Svo mun til ætlazt af stjórnar-
völdi^num, að allir eigi rétt til
skömmtunarvöru, án tillits til bú-
setu. Til að tryggja það, eftir því,
sem auðið er, hlýtur það að verða
ófrávíkj anleg krafa þessa bæjarfé-
lags, að úthlutað verði fratnvegis að
minnsta kosti 1/10 hluta allra inn-
flutningsleyfa fyrir skömmtunarvöfu
til aðilja búsettra í bœnum og nú-
grenni. hans. Sama regla ælti auð-
\ itað að gilda um aðrar vörur með
nokkrum undanlekningum ....“
Ráðsmennskan að kæfa
framtak manna.
„Þá verður ekki hjá því komist,
að minnast á það yfirmat í gjald-
eyrismálum, sem nýlega er komið til
framkvæmda.
Fari svo, að einhver bæjarbúa fái
innflutnings- og gjaldéyrisleyfi til
kaupa á nauðsynjum sínum, sem
mjög mun fátítt í seinni tíð, fær
hann að reyna, að ekki er sopið
kálið, þótt í ausutia sé komið. Uti-
bú hankanna hér hafa nýlega verið
svipt sjájfræði nm gjaldeyrissölu til
viðskiptámanna sitina. í stað þeirr-
;tr fyrirgreiðslu,, sem menn áður
fengit tafarlaúst, hjá bankaúlibúun-
um á staðnum, verða þeir að leggja
í nýja píslargöngu lil höfuðstaðar-
itis með erindi sín. Þar situr nú á
rökstólum enn ein nefndin, sem
framkvæmir yfirmat á gjaldeyris-
leyfinu, og fáist svar frá þessum
aðila, er það alloft neikvætt.
í SiBÉiÉtail
inni búa, til sjálfsbjargar, og er þá
illa farið. Nýlega lét einn af atvinnu-
rekendttm bæjarins orð falla við mig
í þessa átt: „Eg gel ekki slaðið í
þessu stríði lengur, það er sama ltvað
reynt er, allt er ómögulegt og ég hef
ekki skaplyndi til að hlatt]ja frá
einni nefnd til annarrar, út af hvaða
lítilræði sem með þarf lil atvinnu-
rekstrar mins.“ Maður þessi hefir nú
ráðstafað eignum sínum og er á för-
um lil útlanda.
Kaupmaður héðan úr bænum fór
til Reykjavíkur lil að reka erindi sitt
við eina af nefndum þeim, sem þar
starfa. Var hann snemma á fótum
og kom fyrstur tnanna í biðstofuna,
sem brátt tók að fyllast af fólki. Er
komið var að þeitn tíma, sem viðtöl
skyldu hefjast, er hengt fram í bið-
stofuna spjald, sem á er letrað „Ekki
tekið á móti þessa viku“. Þessi mað-
ur hvarf heim með ólokið erindi.
1 síðasta tölublaði sjómannahlaðs-
ins „Víkingur“, er allhörð ádeila á
verzlanir hér norðanlands út af því
að skortur ltafi orðið á nauðsvnj-
um til síldveiðiskipa, einkum smjör-
líki og öðru feitmeti. Við þennan
skort hafa íbúar ]tessa landshluta
mátt búa, öðru hverju, alll síðastlið-
ið sumar, svo sunnlenzkir sjómetttt
þurfá ekki að býsnast ýfjr því, þótt
hér drjúpi ekki smjör af hverju
strái. Norðlendingar hafa einnig
heyrt útvarpsauglýsingar verzlana í
höfuðstaðnum, sem bjóða hverskon-
ar góðgæti, öll styrjaldarárin, þó
lítið af vörutn þessunt sæjust hér í
verzlunum og ekkert, og hefir ettg-
inn æðrast aí þeim sökúm. Hinsveg-
ar verður ekki við það unað, að mis-
rétti það, sem skapast hefir í verzl-
uharmálunum á stríðsárunum, verði
gcrt að grundvelli þeim, sem fram-
tíðarviðskipti þjóðarinnar skuli
byggð á, eins og sutnum ráðamönn-
um höfuðstaðarins virðist hafa dott-
ið í hug.
Eg ]tekki engan tnantt í þessum
hæ, hvar i flokki sem menn standa,
sem ekki er þeirrar skoðunar, að
núverandi ástand i viðskiptamálum
sé með Öllú óþolandi. Því tel ég rétt,
að bæjarstjórn beiti áhrifum sínum
til að ráða hér á nokkra bót og vænli
að allir bæjarfulltrúar geti samþykkt
Þetla skipulag er að draga kjark
og dug úr þeim, sem á landsbyggð-
tillögu þá. sent hér liggur. fyrir.1.
Vegna þess, aS oss vantar sendisveina, sjáum vér
c ðruvísi við. Vöruskortur er orðinn
oss til neydda, að hætta heimsendingum.
t lfinnanlegur, og flest skammtáð,
s; m inn er flutt. Ilefir nú komið í
Ijós, að innflytjendur í Reykjavík
selja varning sinn fyrst og fremst
kaúpmönnum á staðnum og í ná-
gr. nni hans. Þessir aðilar geta jafn-
an fylgzl með, ef vörnr koma til inn-
flyíjendanna, og hafa því aðstöðu
lil tð þurrka þær litlu vörur, sem lil
landsins koma, áður en kaupmenn í
Hinsvegar viljum vér vekja athygli viðskiptavina
vorra á því, að útibú KEA i Strandgötu 25 Brekku-
götu 47, Hamarstíg 5 og Hafnarstræti 20, munu
framvegis selja allar algengustu kjötvörur.
KJÖTBÚÐ KEA.
Síðasta galeiðan
o. 11. sögttr.
Jónas Rafnar, læknir, þýddi.
Akureyri 1947.
Sir Arthur Conan-Doyle, hinn
hlezki læknir, rithöfundur og sálar-
rannsóknarmaður, er löngu alþekkt-
ur og góðvinur íslenzkra lesenda,
enda einn mest lesni höfundur síð-
ustu áratugina, ekki aðeins um hinn
enska heim, heldur alls staðar þar
sem hugkvænmi, fróðleikur og rit-
siiilld er nokkurs metin. Fram um
miðbik ævi sinnar var Cottan-Doyle
starfandi læknir, en fór þá að gefa
sig við ritstörfum, fyrst sem blaða-
maðúr en síðan sem frægasti höf-
undur leynilögreglusagna og varð á
skömmum tíma heimsþekktur fyrir
þær. Þegar frá leið fór Jtann að rita
stærri og smærri skáldsögur og mik
ið af þeim sögttlegs efnis. Sótti hann
]cá oftlega efnið aftur í fornöld. Á
efri árum gerðisl hann ákveðinn og
áhugasamur sálarrannsóknarmaður,
og mun enginn brezkur maður hafa
skrifað meira um þau efni, sérstak-
lega eftir heimsstyrjöldina fyrri, en
hann, ef til vill að Sir Oliver Lodge
undanleknum. Fyrir ritstörf sín
hlaut Conan-Doyle margvíslegan
heiðúr, var meðal annars aðlaður.
Nokkrar af bókum lians ltafa kom
ið út á íslenzku, aðallega þó leyni-
lögreglusögur, og af stærri sogum
lians Baskervillehundurinn í þýðingu
Þorsteins sál. Gíslasonar. Hér er nú
kominn í íslenzkri þýðingu nokkur
liluti smásagnasafns hans „Sögur frá
liðnum öldum“, og er þar fyrst Síð-
asla Galeiðan, saga frá púnversku
st'ríðunum. Aðrar sögur í hefti þessu
eru: Heimkoman, Húnar koma,
Fyrsti farmurinn, Rauða stjarnan
og Maximus jötunn. Allar eru sögur
þessar frá fornöldinni, eða upphafi
miðalda, fróðlegar og skemmtilegar
aflestrar. Jónas Rafnar, læknir, hefir
þýtt sögusafn þetla, sem er prentað
hjá Prentsmiðju Björns Jónssonar
h.f. Er frágangur allur í bezta lagi.
Mætli gjarnan koma heildarútgáfa
af þessu smásögusafni á íslenzku, því
þar er ekki aðeins um skemmtilestur
að ræða, heldur ýmsan fróðleik sem
færður er í stílinn af einum af þekkt-
ustu ritsnillingum síðari tíma, þó
stikaður sé á heimsmælikvarða.
F. J. R.
Eva Hjálmarsdóttir:
Það er gaman að lifa.
Bókaútgáfan Norðri.,
Þetta eru 30 smásögur fyrir börn,
flestar minningar úr æsku höfund-
arins, sem segir í formála, að þær
séu sannar í öllum aðalatriðum og
sums staðar orði til orðs. Það er
hressandi andvari yfir þessum sög-
um, og þær eru sagðar á svo ein-
faldan hátt, að þær eru aðgengileg-
ar fyrir börn.
Eva Hjálmarsdóltir hefir áður
fengizt við ritstörf. I fyrra gaf
Norðri úl bókina Hvítir vœngir,
sögur, ævintýri og ljóð eftir liana.
Eva hefir átt við langa vanheilsu að
stríða, en sögur hennar bera þess
ekki merki. Það gæti verið lærdóms-
ríkt fyrir marga, sem hún segir í
Framhald á 8. síðu.
Jarðarför mannsins míns, f
Einars Árnasonar, Eyrarlandi,
fer fram laugardaginn 22. þessa mánaðar og hefst með húskveðju
frá heimili okkar klukkan 12 á hádegi. Jarðsett vcrður að Kaupangi.
Margrét Eiríksdóttir.
Hjartans þakklæti fyrir auðsýnda vináttu og hluttekningu við
andlát og jarðarför
Rósu Gísladóttur.
V andamenn.
mmmmmmmmmmsaammmBmmmmmmmmmmmmmmmmmammm
TILK YNNING
f .
Viðskiptanefnd hefir ákveðið að ítreka tilkynningu frá 4. apríl
1944 um að öll iðjufyrirtæki eru skyld að senda verðlagseftirlitinu
verðútreikning (kalkulation) yfir sérhverja þá vörutegund, sem þau
framTeiða til söht.
Nær skylda þessi til allra þeirla aðila, sem selja vörur í öðru á-
standi en hún eða efni í hatta var keypt, þar á meðal til þess, ef hún
er seld í öðrum umbúðum eða sala hennar bundin sölu atmarrar
vöru. Slíkar vörur skulu ávallt einkenndar með nafni eða vörumerki
iðjufyrirtækisins þannig að unnt sé að sjá hvar varan er fram-
leidd. Varðar það framleiðslufyrirtæki sektum að hafa slíka vöru
á boðstólum hafi verðlagseftirlitið ekki samþykkt verð hennar, og
skal ólöglegur ágóði af sölu slíkrar vöru gerður upptækur.
Ennfremur varðar það sektum að hafa slíkar vörur á boðstólum
ef þær eru ekki merktar sem að framan segir.
Reykjavík, 14. nóvember 1947.
V erðlagsst j órinn.