Íslendingur - 10.12.1947, Blaðsíða 1
XXXIII. árg.
Miðvikudagur 10. desember 1947.
48. tbl.
Jólablað Islendings
kemur út í næstu viku. Sér-
stök athygli skal vakin á því,
aS blaðið verður oSeins sent
skuldlausum kaupendum
blaðsins. Þeir, sem enn hafa
ekki greitt árgjaldiS, krónur
15,00, ættu því aS senda
greiSslu sem allra fyrst.
ÞÓRARINN BJÖRNSSON
SKIPAÐUR
SKÓLAMEISTARI
Þórarinn Björnsson, menntaskóla-
kennari, hefir verið skipaður skóla-
meistari Mennlaskólans á Akureyri
frá 1. jan. n. k.
Þórarinn hefir veriS kennari viS
Menntaskólann á Akureyri síSan
1933, og ofl gegnt skólameislara-
störfum í fjarveru skólameistara.
Hann er fæddur 19. des. 1905 aS
Víkiiigavatni í Kelduhverfi og varð
stúdent 1927. Hann lauk prófi í
frönsku, latínu og uppeldisfræði við
Sorbonne-háskólann í París 1932.
Kona Þórarins er frú Margrét Eiriks-
dóttir, nú skólastjóri Tónlistarskól-
ans á Akureyri.
EPLIN SKÖMMTUÐ
Epli eru vænlanleg til landsins á
næstunni, en óvíst, að þau verði
komin út um land fyrir jól. Finnst
mörgum, að „skipið okkar“, Hvassa-
fell mætti gjarnan koma með farm
sinn beint hingað í stað þess að fara
fyrst til Reykjavíkur. Eplin verða
skömmtuð, og er stofnauki nr. 16
innkaupaheimild fyrir 3 kg. af epl-
um. „Hermanns“-reglunni verður
beitt við úthlutun eplanna, því að
fólk á að afhenda stofnauka sína
einhverri verzlun fyrir 15. þ. m. og
fá verzlanirnar síðan epli í samræmi
við skilaða stofnauka.
„EG HEF ÆTÍÐ ELSKAÐ
ÞIG"
Skjaldborgarbíó er nú að hefja
sýningar á mjög fagurri og stór-
brotinni tónmynd með þessu nafni.
Fjallar myndin urn ævi tveggja mik-
illa listamanna, karls og konu, sem
bæði hafa öðlazt xnikla hæfileika á
sviði tónlistarinnar. Hinn heims-
kunni píanósnillingur, Arthúr Ru-
benstein, leikur lög samtals í 50 mín-
útur eítir ýms- heimskunn tónskáld.
Mynd þessi var frumsýningannynd
j liinu nýja kvikmyndahúsi, Austur-
bæjarbió í Reykjavík, og munu um
20 þús. manns hafa séð myndina
þar, og má nokkuð af því ráða,
hversu fólki hefir geðjazt að henni.
Nauðsvnlest að reisa vararafstöð fyrir Akureyri
Raiveltnstjóri telur [iað einu öruggn ieiíina til
að tryggja hæinn gegn raimagnsskorti
Rafmagnsmálin hafa veriS ofarlega á dagsskrá hér
• bænum að undanförnu, og er það að vonum, þar sem
bærinn hefir hvað' effir annað verið rafmagnslaus á
skömmum fíma. Ýmsar sagnir hafa myndazf um orsakir
þessa ásfands og sumar harla fjarri veruleikanum. Hefir
því blaðið snúið sér fil rafveifusfjóra, Knuf Offersfedf,
og lagf fyrir hann nokkrar spurningar varðandi raf-
magnsmál bæjarins og hugsanlegar leiðir fil úrbófa á
því vandræðaásfandi, sem ríkjandi hefir verið að undan-
förnu í þeim málum.
Orsakir rafmagnsieysisins.
Rafveitustjóri kvað þrjár orsakir
FISKSALA
TIL ÞÝZKALANDS
Blaðinu hefir borizt svohljóðandi
fréttatilkyrming frá utanríkisráðu-
neytinu:
„Vegna blaðaummæla um fisk-
sölu til Þýzkalands, vill ríkisstjórnin
taka það fram, að ísienzk stjórnar-
völd hafa lengi unnið að því að afla
markaða fyrir íslenzkan fisk á her-
námssvæði Breta og Bandaríkja-
manna í Þýzkalandi. Samningar um
þetta standa enn yfir, og verður þess
vegna að svo komnu ekki sagt, hver
árangur þeirra verður.“
Það mun vera samhljóða álit allra
útvegsmanna, að leggja beri ríka á-
herzlu á að reyna að tryggja Þýzka-
landsmarkað fyrir íslenzkar sjávar-
afurðir. Fyrir stríð voru Þjóðverjar
ein af okkar beztu viðskiplaþjóðum,
og þótt hagur þeirra sé bágborinn að
sinni, má gera ráð fyrir að það lag-
ist. Norðmenn og ýmsar aðrar þjóð-
ir hafa lagt mikið kapp á að vinna
sér markaði í Þýzkalandi, en við Is-
lendingar megum ekki láta bola okk-
ur þar burtu. ísfiskmarkaðurinn í
Englandi er óviss og naumast til fram
búðar. Er því mikilvægt að vinna
nýja markaði, og Þýzkaland er þar
tvímælalaust ofarlega á blaði.
Fyrir alllöngu síðan fól bæjar-
stjórn stjórn Vinnumiðlunarskrif-
stofunnar að framkvæma athugun á
atvinnuhorfum í bænum í vetur.
' Vinnumiðlunarskrifstofan sendi öll-
>1
um atvinriurekendum í bænuin fyrir-
spurn um vinriúþörf þeirra í vetur.
Því miður svaraði ekki nema hluti
þeirra, en stjórnin taldi augljóst, af
þeim upplýsingum, að gera mætti
ráð fyrir töluverðu atvinnuleysi eftir
nýár — að minnsta kosti ef tíð yrði
slæm. Benti stjórn Vinnumiðlunar-
skrifstofunnar á ýmsar framkvæmd-
ir, sem vinna mætti að.
Þegar á bæjarstjórnarfund kom,
tóku bæjarfulltrúar kommúnista upp
tillögur vinnumiðlunarskrifstofu-
stjórnarinnar og þóttust sýna þar
mikið hugvit. Telur síðasti „Verka-
maður“ það hneykslanlega afgreiðslu
á atvinnumálunuin að fela bæjar-
ráði að íhuga þessar tillögnr. Var
KALDBAKUR
HEFIR AFHENT
LANDSBANKANUM
43 5 ÞÚS.
STERLSNGSPUND
Nýlega var í sunnanblöðun,,
but jregn urn Jiað, að nýsköpunar ■
togari Reykjavíkurbœjar, Ingólj•
ur Arnarson, hefði afhent Lands•
banka lslands 46.275 sterlings-
pund síðan hann hój veiðar fyrii
níu mánuðum. Samkvæmt upp
lýsingum jrá jramkvœmdastjóra
Útgerðarfélags Akureyringa hefii
NÝSKÖPUNARTOGARINN
KALDBAKUR AFHENT LANDS
BANKANUM SAMT. 43.508-3-1i
STERLINGSPUND EFTIR I,
SÖLUFERtílR frá 21. maí til 1.
des. I íslenzkri mynt er Jtetla alh
1.135.123.72 kr.
Þessi mikla gjaldeyrisöjlun ný-
sköpunartogaranna œtti að verit
jullkomin sönnun Jress, hversu ó-
metanleg ráðstöfun Jiað var, Jreg-
ar jest voru kaup á togurunum,
Þjóðin má gjarnan minnast Jresit
um leið, hverjir.töldu kaup þess,
liið mesta glapræði, og hefii
„Tíminn“ nýlega á óheppilegar,
liátt vakið athygli á.fyrri ajstöðu,
sinni til togarakaupamia með því
að reyna að gera lítið úr gjald
eyrisöflun togaranna. '
þó ekkert eðlilegra, því að ekki þýð-
ir að samþykkja hinai' og aðrar
framkvæmdir, án athugunar á því,
hverjar séu heppilegastar. Kom hér
fram hvatvísi kommúnisla sem oft
áður.
A síðasta bæjarráðsfundi var svo
samþykkt að byrja nú þegar að rífa
liúsið Caroline Rest. Einnig að
treysla og hækka Glerárgarðinn,
grjútpúkka framhald Glerárgötu og
leggja liolræsi í götur norður á Eyr-
inni.
Það verður að sjálfsögðu að
tryggja það eftir megni, að verka-
menn hafi stöðuga atvinnu, því að
þeir mega sannarlega ekki við því að
ganga atvinnulausir, en verkamenn
eru engu bættari með skrumi komm-
únista, þótt það kunni að láta íagur-
lega i eyrum. Framkvæmdirnar þurfa
í senn að vera gagnlegar fyrir bæjar-
félagið og veita atvinnu.
liafa verið til hinna miklu rafmagns-
truflana að undanförnu. Þegar stór
hríðin skall fyrst á í vetur myndað-
ist krapstífla við Mývaln á rifi, sem
liggur rétl við ósinn, þar sem Laxá
rennur úr vatninu. Þá ollu krapa-
stíflur því einnig, að Kraká breytti
alveg um farveg og mirinkaði því
stórkostlega vatnsrennslið til Laxár-
stöðvarinnar. Menn á þessum slóð-
um telja hrið þessa liafa verið ó-
venju mikla og frostið með henni,
enda liefir ekki áður myndazl þarna
krapastífla. Fyrir tveimur árum var
gerð stífla við syðstu Laxárkvíslina.
Hefði hún ekki verið, myndi senni-
lega allt rennsli til virkjunarinnar
hafa slöðvazt. Rafveitustjóri kvaðst
þegar hafa liaft samráð við bæjar-
sljóra um ráðstafanir til þess að
koina í veg fyrir slíka stíflumyndun
í framtíðinni og myndi sennilega
næsta sumar verða unnið að því að
dýpka frárennslið úr vatninu á þess-
um stað. Vatnsmagnið væri nóg fyr-
ir liendi, ef aðeins væri hægt að
tryggja rennsli þessi. Nauðsynlegt
væri að hækka yfirborð Mývatns, en
hingað til hefði ekki verið auðið að
fá leyfi til þess.
Rétt eftir að þetta var komið í
lag, vildi það óliapp til, að lega bil-
aði í slærri vélasamstæðunni við
Laxá. Ný lega var til, en nokkur
tími leið, þar lil hún var orðin svo
slípuð, að hægt væri að leggja fullt
álag á vélina. Orsakaði þetta svo
mikið spennufall, að ýms hverfi bæj-
arins urðu ljóslaus.
Þriðja bilunin varð í síðustu stór-
hríðinni. Safnaðist þá svo mikil ís-
ing á vírana, að benzli þau, sem festa
þá við staurana, slilnuðu á ýmsum
stöðum, og slógust þá vírarnir sam-
an. Þá féll snjóflóð á línuna í skarð-
inu, en það skekkti þó aðeins nokkra
staura.
Viðgerðarmenn alltaf
til taks.
— Ilvað er að segja um viðgerð-
ir, þegar bilar?
— Viðgerðarmenn eru alltaf til
taks, og við þessa síðustu bilun voru
samstundis sendir menn bæði frá
Akureyri og Laxárvirkjuninni, en
erfitt var um vik sökum veðurofsa
og ísingarinnar. Þess ber einnig að
gæta, að vegalengdin milli þessara
tveggja staða er rúmir 60 km.
— Hvernig er með eftirlit á
sumrin?
— A surnrin er línan alltaf yfir-
farin og benzlin athuguð, sérstak-
lega á þeim hluta leiðarinnar, þar
sem veðrasamast er. Þótt öll benzli
séu í lagi, er samt ógerlegt að
tryggja það, að þau slitni ekki, þeg-
ar ísing er mikil og stormur, því að
þunginn á vírunum er þá feikilegur.
— Hvað er að §egja um þær til-
lögur sósíalista, að efni verði geymt
meðfram línunni og eftirlitsmenn
fengnir?
-— Þar er ekki um neina nýung
að ræða. Það hefir verið venja að
geyma efni á þremur stöðum með-
fram háspennulínúnni: A Vaðla-
heiði, í Skarðinu og á Fljótsheiði.
Þá hefir einnig fyrir löngu verið
samið við menn ö mörgum bæjum
meðfram línunni að annast eftirlit
og fara öðru liverju með línunni,
einkum eftir stórviðri.
— Er ekki hugsanlegt, að staurar
séu of fáir?
— Nei. Á heiðunum eru aðeins
50 mtr. milli staura og 60 mtr. á
lálendi, og er það mun þéttara en
talið var nauðsynlegl í upphafi.
— Væri ekki hugsanlegt að leggja
háspennuleiðsluna í jörð?
— Það kom fyrst til athugunar
að leggja nokkurn hluta hennar í
jörð, en var talið ókleift vegna
kostnaðar. Meterinn af slíkri lögn
Framhald á 8. líðu.
Bæjarráð samþykkir atvinnu
f ramkvæmdir