Íslendingur - 24.12.1947, Blaðsíða 21

1947
JÓLABLAÐ ÍSLENDINGS
19
stúdent sonur Stefáns prests é.
Sauðanesi Einarssonar og konr
hans Onnu Halldórsdóttur Vídalír.
frá Reynistað, en kona Einars stúd.
var Ragnheiður, dóttir Benediktu
siúdents á Víðimýri Halldórssonar
Vídalín. Voru þau systkinabörn.
Nokkrum árum síðar en þettr.
gjörðist, tók Einar stúd. við umboð
Reynistaðarklaustursjarða. Vai
það ætlan manna, að Einar hefð
komið því til leiðar, að konungui
bauð að Reynistaður með hjáleig ■
um skyldi boðinn upp. Áskildi Ein
ar bóndi sér að ganga í hæsta boð-
ið. Á söluþinginu bauð Guðmund-
ur Einarsson á Hraunum 2000 rbd.
Jón Bjarnason í Eyhildarholti bauð
þá 2500 dali. Var þá lengi þagað,
þar til Einar bóndi sagðist það gefa
rnundi. Bauð þá Jón Bjarnason
4000 dali, þótti þá hátt boðið. Stóð
Jón upp að því kveðnu og gekk út
með sama. En Einar sagðist enn
kaupa mundi Reynistað, og var
honum slegin jörðin. Nokkru síðar
keypti Jón Reyki í Tungusveit, en
þótti hún sér óhentug, og flutti
þangað ekki, seldi hana síðar Pétri
bróður sínum.
Þann 6. des. 1840 andaðist Ari
læknir á Flugumýri. Tók þá Ari
sonur hans við eignarumráðum yf-
ir Eyhildarholti. Ekki leið á löngu,
þar til Ari fór að ýfast við Jóni og
vildi koma honum frá Eyhildar-
holti. Eignuðu menn það almennt
öfundarmönnum Jóns, er sáu of-
sjónum yfir uppgangi hans, og töldu
Ara trú um, að honum væri betra
að búa í Eyhildarholti en Flugu-
mýri. Fór svo, að Ari byggði Jóni
út af Eyhildarholti haustið 1841,
en Jón sat sem fastast. Varð af
þessu langt og þvælið málastapp
er stóð í mörg ár og vann Ari ekki
á. Loks kom Benidikt prófastur Vig-
fússon á Hólum á sættum á sumar-
da ginn fyrsta 1845, en hann var
móðurbróðir Ara. Skyldi Jón víkja
af Eyhildarholti vorið 1849, ef Ari
óskaði þess þá, og hét Jón því.
Þó að Jón flytti frarrt að Ey-
hildarholti, lét hann stunda sjó sem
•aður, svo sem ástæður framast
leyfðu, frá Naustavík, Sauðár-
króki, og Reyjum á Reykjaströnd,
og átti sem vitað er nú með vissu
sjóbúð á Sauðárkróki og fiskhjall
á Reykjum.
Eftir 1840 sigldi á Skagafjörð
lausakaupmaður sá er Römmer hét,
þótti hann góður viðskiptis, og urðu
þeir Jón Bjarnason brátt góðir vin-
ir. —
Ritgjörðir Baldvins Einarssonar,
Fjölnismanna og Jóns Sigurðssonar
höfðu þá vakið frelsishreifingu, og
áhuga fyrir verklegum framförum
um land allt. Gætti þessarar vakn-
ingar mjög í Skagafirði um þessar
mundir, og eins og vænta mátti var
Jón Bjarnason framarlega í flokki,
þeirra manna, er töldu, að nú væri
tími til kominn að íslenzka þjóðin
hristi af sér svefnmók liðinna alda
og að nú yrði að hefjast handa.
Hjá Jóni var jafnan skammt
milli orða og athafna. Hann sneri
sér að því, er honum var mest í
blóð Itorið, útgerðinni. Þar vildi
hann reyna nýjar leiðir.
Samdi hann við Römmer kaup-
mann að hann keypti fyrir hann
skútu í Danmörku. Var kaupverðið
1500 ríkisbankadalir. Fékk Jón
nokkra góðvini sína sér til aðstoð-
ar í þessu, sjálfur lagði hann fram
meiri hluta andvirðisins, en Pétur
bróðir hans, bóndi á Reykjum, átti
J/3 skipsins.
JaJnframt þessu sendi Jón
Bjarnason Jón son sinn utan með
Römmer kaupmanni til náms í
sjómannafræði. Kom Römmer hon-
um á skóla í Rönne á Börgundar-
hólmi. Sumarið eftir, 1845, kom
hann með skútunni, en fyrir henni
var danskur stýrimaður, Jens að
nafni. Var hún sett upp á Siglufirði
um haustið, en stýrimaður dvaldi
með Jóni um veturinn, sem greiddi
honum kaup.
Vorið 1846 var skipið búið til
hákarlaveiða. Var Jens hinn danski
fyrir því, en ekki var það fengsælt.
Jón yngri í Eyhildarholti hafði
íarið aftur utan haustið áður og
lokið minna og meira prófi í far-
manna og siglingafræði um vetur-
inn með góðum vitnisburði. Kom
hann út á Akureyri um sumarið.
Frétti hann þar, að skip föður síns
væri statt á Siglufirði og fór fyrst
þangað. Var hann á skipinu um
sumarið. Afli var tregur þetta sum-
ar og fiskaðist lítið. Um haustið var
skipinu siglt upp í Gönguskarðsárós
og sett þar upp og búið um það.
Jens hinn danski fór utan þetta
haust, en Jón var með föður sínum
í Eyhildarholti um veturinn. Hafði
Jón bóndi mikirin kostnað af út-
gerð þessari.
Síðari hluta vetrar 1847 vaf
skipið búið til bákarlaveiða, hafði
sjórinn hlaðið um veturinn allháan
malarkamb fyrir framan skipið svo
það tók langan tíma að koma því
á flot. Varð skipið fyrir þá sök síð-
búnara til veiðanna.
1 lok marzmánaðar kom Jens
stýrimaður með skútu frá Dan-
mörku til Hólaneskaupstaðar á
Skagaströnd og var bróðir hans
með honum. Héldu þeir þegar til
Eyhildarholts.
Var skipið nú búið eftir föngum
og ekkert til sparað. Skipverjar
voru 7: Jón frá Eyhildarholti, Jens
stýrimaður og bróðir hans, Jón son-
ur Jóns Rögnvaldsgonar, hreppstj.
á Kimbastöðum —— vistaðist hann
að Eyhildarholti með því skilyrði,
að liann fengi að vera á skipinu —
Jóhann Schram, bóndi á Höfða á
Höfðaströnd — orðlagður bjarg-