Íslendingur - 18.01.1950, Page 5
Miffvikudagur 18. janúar 1950
ÍSLENDINGUR
5
w
Jón Geirsson
læknir’
Á feigðarslóðum
M I N f
Síðdegis liinn 4. janúar s. 1. barst
mér sú harmafregn, að vinur minn,
bekkjarbróðir og starfsbróðir, Jón
Geirsson læknir, hefði lálist um há-
degi þann dag eftir nijög skamma
sjúkdómslegu.
Ég átti slðast tal við Jón 1. janúar
s. 1., og var hann þá að því er virt-
ist fullfrískur, glaður og reifur, eins
og hans var venja. 2. janúar var
hann að vísu eitthvað lasinn, en síst
af öllu datt mér í hug þá, að hann
yrði liðið lík innan tveggja daga,
enda bráð ágerðist sjúkdómur hans
svo mjög, að telja má að ekki liði
nema ^2—1 sólarhringur frá því
að sjúkdómurinn tók að versna
verulega og þangað til að andlátinu
kom.
Mér brá því meira en lítið, er mér
barst hin algerlega óvænta andláts-
fregn vinar míns og starfsbróður,
og jafnframt saknaðar- og hryggðar-
tilfinningu minnti það mig áþreifan-
lega á það, hversu mjótt er bilið
milli lífs og dauða, eins og við lækn-
arnir rekum okkur svo oft á.
Jón Geirsson læknir var fæddur
hér á Akureyri 8. desember 1905,
sonur merkishjónanna Geirs Sæ-
mundssonar prófasts og vígslu-
biskups hér á Akureyri og konu hans
Sigríðar Jónsdóttur (Péturssonar
háyfirdómara), og var Jón því hið
bezta ættaður í báðar ættir. Stúdent
varð Jón frá Menntaskólanum í
Reykjavík 1927 með 1. einkunn og
kandidat í læknisfræði frá Háskóla
íslands 1933, einnig með 1. einkunn.
Framhaldsnám í læknisfræði að af-
loknu prófi stimdaði Jón um eins
mánaðar skeið í Björgvin í Noregi
og eitt ár í Kaupmannahöfn við Amt-
sygehuset Nyelandsvej, þ.e. frá 1933
—1934, og kom svo heim til Akur-
eyrar og hóf þar lífsstarf sitt 25.
október 1934. Jafnframt því að vera
hér starfandi læknir gegndi hann
ýmsum trúnaðarstörfum, svo sem
skólalæknisstörfum við Barnaskóla
Akureyrar 1934—1936, formaður
Læknafélags Akureyrar oftar en einu
i 1 N U
sinni, formaður Hestamannafélags-
ins „Léttir“, Akureyri, oft settur hér-
aðslæknir í Akureyrarlæknishéraði í j
forföllum héraðslæknisins og fleirum
trúnaðarstörfum gegndi hann, sem
ég hirði ekki um að nefna hér.
Leiðir okkar Jóns heitins lágu
fyrst saman í Gagnfræðaskólanum
gamla á Akureyri, en þó ekki veru-
lega fyrr en kom í Menntaskólann í.;
Reykjav'k og þó alveg sérstaklega
eftir að í Háskólann kom, en þar
vorum við báðir innritaðir í lækna-
deild 1927 og lukum þaðan prófi
báðir vorið 1933.
Um 9 ára skeið voru kynni okkar
í skóla því mjög náin og sömuleiðis
eftir að ég kom sem læknir hingað
til Akureyrar síðast á árinu 1937, og
lel ég mér því óhætt að fullyrða, að
ég hafi þekkt vin minn Jón Geirs-
son mjög vel og rækilega.
Jón var gleðimaður og gæflyndur
og undi sér ávallt vel í vinahópi,
enda gat hann þá verið hrókur alls
fagnaðar. Hann unni mjög allri feg-
urð, skáldskap og músík, enda var
hann mjög söngelskur og raddmað-
ur góður. Dýravinur var hann hinn
mesti, enda stundaði hann um
margra ára skeið nokkurn búskap
með hinum umfangsmiklu lækninga-
störfum sínum, en vænst mun honum
þó hafa þótt um hesta sína allra
þeirra skepna, er hann hafði á búi
sínu, enda hélt hann einn eða fleiri
reiðhesta öll þau ár, er liann starf-
aði hér sem læknir.
Það, sem mér fannst einkenna Jón
heitinn sérstaklega, auk glaðlyndis
hans og ljúfmennsku, var, hversu
hjálpsamur, ósérhlífinn og viljugur
liann var í starfj sínu, ætið hæversk-
ur og Ijúfur jafnt við þá, sem minnst
máttu sín eins og við þá, sem hærra
voru settir og ávallt reiðubúinn að
hjálpa þeim, sem bágt áttu, þótt það
oft og mörgum sinnum kostaði hann
bæði fjárútlát og fyrirhöfn. Með
vissu veit ég að Jón heitinn var mjög
ástsæll læknir, enda var hann öllum
þeini kostum búinn, sem góðan lækni
mega prýða, þ.e. fylgdist vel með í
starfsgrein sinni, var vinur og ráð-
gjafi sjúklinga sinna, ljúfur og
kurteis í framkomu og lipur og ósér-
hlífinn með afbrigðum, enda hafði
hann öll þau ár, er hann starfaði,
mikinn sjúklinga fjölda, og mætti
segja mér, að margur af sjúklingum
hans muni rnerkja það nú eftir frá-
fall hans, að það skarð, sem orðið
hefir fyrir skildi, muni vandfyllt
aftur.
Jón heitinn var Akureyringur í
húð og hár, enda var hann hér bor-
inn og barnfæddur og þekkti að heita
Samvinnulegt innræti! — að
kenna ritstjórunum um það, sem við
lesendurnir skrifum í blöðin. Jafn-
vel þótt það standi skýrum stöfum
prentað, hvaðan höfundarnir koma.
Andi samábyrgðarinnar frægu, ein-
hverra harðhnjósklegustu handjárna
í veraldarsögunni, hefir gegnsýrt
Framsóknarmenn svo rækilega, að
hvergi er þurr blettur. Eins og viss
tegund húsdýra, sem kemur af sundi,
hristir sig, þannig fara þessir menn
nú að fyrir bæjarstjórnarkosning-
arnar í öllum kaupstöðum landsins.
Ýrurnar ganga jafnt yfir alla.
Það er t. d. ekki langt síðan, að
til var eitt drykkj umannahæli á
landinu. En svo illa tókst til með
það, að Eysteinn nokkur heilbrigðis-
málaráðherra og arftaki Moskva-
stefnunnar í stjórn, afhenti drykkju-
mannahæli þetta landbúnaðarráð-
herranurn Bjarna Ásgeirssyni, svo
að hann gæti aftur, eins og hann líka
gerði, afhent Framsóknarþingmann-
inum, Jörundi Brynjólfssyni, hælið
sem „jarðarhús“, um leið og þeim
sama þingmanni var afhent höfuð-
bólið Kaldaðarnes, með kjörum,
mátti alla bæjarbúa og átti hér fjölda
vina og leiksystkina. Þegar í Mennta-
skólanum var Jón heitinn ákveðinn
í því að verða starfandi læknir á
Akureyri, og mun það víst sjald-
gæft, að skólapiltar í Menntaskóla
hafi þá þegar ákveðið starfssvið sitt
og þann stað, sem þeir ætla að helga
starfskrafta sína.
Persónulega á ég að baki að sjá
góðum vini og ágætum samstarfs-
manni, sem öll þau ár, er ég hefi
starfað sem héraðslæknir á Akur-
eyri, ætíð hefir verið boðinn og bú-
inn að aðstoða mig og hjálpa mér
á allan hátt í starfi mínu, og hlífðist
hann þá aldrei við að bæta á sig
störfum mín vegna, þótt hann væri
hlaðinn störfum fyrir og langt frá
því að vera heilsuhraustur.
Ég votta ekkju Jóns heitins Geirs-
sonar og börnum innilegustu og
dýpstu samhryggð mína og skil vel,
hversu mikið reiðarslag það muni
hafa verið fyrir þau að missa hann
svo sviplega, og víst er missir þeirra
svo mikill, að mjög þungur harmur
er að þeim kveðinn, en vald d/uðans
virðist ekkert standast, þegar kallið
er komið, og við það verða allir að
sætta sig, þótt erfitt sé.
Góði vinur og stéttarbróðir!
Hafðu þökk fyrir allar þær gleði-
stundir, sem við höfum átt saman
og fyrir alla þína fórnfúsu aðstoð
og hjálp, mér og öðrum til handa,
og vissulega munt þú uppskera ríku-
lega, eins og þú sáðir.
Jóhann Þorkelsson.
sem munu setja heimsmet í „sölu“
ríkiseignar. Rétt á eftir reyndu
Framsóknarráðherrarnir að klína
sökinni að all-verulegu leyti yfir á
ráðherra Sjálfstæðisflokksins. Þar
var andi samábyrgðarinnar, andi
hlekkjanna, handjárnanna frá
Kreml, — að verki.
En það er eitt, sem allir Fram-
sóknarmenn eru samábyrgir um, svo
ósundurgreinanlega, að jafnvel
þeim sjálfum er brugðið. Það er
þjóðlygin. Hún hefir alltaf verið
mjög ríkur þáttur í sögu þeirra. Hún
er eins og eilur, sem menn geta, ef
til vill, þolað að vissu inarki, en
þegar yfir það mark er komið, verða
afleiðingarnar alvarlegar. Það hefir
aldrei komið fram eins glöggt og á
síðustu vikum, "hvað þjóðlygin er
orðin mögnuð í lífi þessa mannhóps.
Svö, að þess munu fá dæmi annars-
staðar í heimi og næsta torfundin.
Og þó hefir ekki þurft að sakna
hennar þarna á liðnum tímum.
Eitt lítið dæmi um „áreiðanleik“
Framsóknarmanna og sem er eins-
konar vasaútgáfa eða smækkuð
mynd af framkomu þeirra í stærri
vandamálum þjóðarinnar, birtist í
blaðinu Tímanum 29. des. s. 1.
Þar segir frá verkamannafjöl-
skyldu, sem býr í bragga vestur á
Melum í Reykjavík á þenna hátt:
„Vestur á Melum býr kona í
bragga með manni og þremur ung-
börnum, sem hún á. Sálarástand
hennar er þann veg farið, að hún
þarf ekki annað en að leggjast á
kofagólfið til að komast í talsam-
band við dr. Helga á Kleppi. Mað-
urinn, sem hún býr með, er við
vinnu á daginn, og þegar börnin eru
ein heima hjá hinni geðbiluðu móð-
ur, þora þau sjaldnast að skríða und-
an borðinu, þar sem þau leita sér
hælis.“
Daginn eftir birtingu þessarar frá-
sagnar, sneri annað blað í Reykjavík
sér til Barnaverndarnefndar og leit-
aði upplýsinga um mál þetta. Fékk
blaðið þau svör, að börnin séu að-
eins tvö, 12 og 7 ára, og ástand kon-
unnar þannig, að hún fær sinnuleys-
isköst, talar þá gjarna við sjálfa sig
og hirðir, þegar þannig stendur á,
illa um heimilisstörfin. Hún er al-
gerlega meinlaus, að því er Barna-
verndarnefnd bezt veit, og á milli
þessara kasta virðist hún algáð.
Heimili þelta er undir stöðugu
eftirliti nefndarinnar, og læknir hefir
fylgst með því. Telur hann, að það
gæti haft mjög slæm áhrif á heilsu
hennar, ef börnin væru tekin í burtu,
enda gerir hún þeim aldrei mein.
Auk þess er maðurinn, sem með
konunni býr, sjúklingur að ein-
hverju leyti, hefir verið heima
lengstaf og stundar enga vinnu.
Eins og sjá má af samanburði, ber
hér verulega á milli. Og furðulegur
má vera sá hugsunargangur Fram
sóknarmanna, sem birtist í því að
taka jafn viðkvæmt einkamál og
þetta til ýkjufærslu í þeim eina til-
gangi, að því er séð verður að afla
flokki sínum atkvæða 29. janúar,
með því að núa andstæðingum sín-
um illri borgarstjórn úm nasir. —
Mikið má vera, ef slíkt ber ekki
Höfðingleg
dánargjöf Vestur
íslendings.
í Lögbergi 22. des. s. 1. birtast
minningarorð um Aðalstein Kristj-
ánsson frá Flögu í Hörgárdal, er lézt
í Hollywood 14. júlí f.á. 71 árs að
aldri.
Aðalsteinn var fæddur að Bessa-
hlöðum í Oxnadal, en ólst upp að
Flögu í Hörgárdal, þar til hann flyt-
ur til Canada árið 1901. Rak hann
lengi í Winnipeg byggingariðnað í
félagi við bróður sinn og efnaðist
vel. Kom í ljós, er erfðaskrá hans
var opnuð, að hann hafði borið ein-
stæðan ræktarhug til átthaga sinna
og íslands í heild. Segir ritstjóri
Lögbergs svo frá í minningarorðum
sínum:
Hin óviðjafnanlega ræktarsemi
Aðalsteins við ísland og íslenzkar
menningarerfðir, kom gleggst og
stórmannlegast í ljós, er erfðaskrá
hans var nýlega gerð heyrinkunn og
dánarbú hans kom til uppgjörs í
skiptarétti Manitobafylkis;' erfða-
skráin var samin 1926, en samkv.
henni Gnafnar Aðalsteinn íslandi
miklum meirihluta eigna sinna, sem
vaxið hafa mjög frá þeim tíma, og
nú £ru reiknaðar á $108,000. Erfða-
skráin mælir fyrir um 20 þúsund
dollara gjöf til Manitoba-háskólans,
ennfremur ríflega fjárhæð til stofn-
unar kennslustóls í náttúrufræði og
efnavísindum við Háskóla íslands,
ásamt álitlegri upphæð til skógrækt-
ar á íslandi; og síðast en ekki sízt
ber að minnast fyrirmælanna, sem
táknrænust eru fyrir innræti og
hjartalag gefandans, en þau lúta að
stofnun eldtrausts og glæsilegs heim-
ilis í Eyjafirði fyrir munaðarlaus
og hjálparþurfa börn, en til þess að
koma slíkri stofnun á fót, leggur gef-
andinn fram höfðinglega fjárhæð;
þó hér sé aðeins stiklað á steinum,
verður almenningi það ljósara en
áður, hve sannur vinur stofnþjóðar
sinnar Aðalsteinn Kristjánsson var,
hversu stórtækur hann var, og
hversu mikið var í manninn gpunn-
ið.“
Aðalsteinn fékkst nokkuð við rit-
störf á íslenzkri og enskri tungu.
Meðal íslenzkra rita hans eru:
Austur í blámóðu fjalla, Á skot-
spónum og Svipleiftur samtíðar-
manna.
fordæminguna í sjálfu sér. Flokkur-
inn, sem hugsar einungis um sinn
hag, eða fyrirmanna sinna, en
skannntar öðrum, líkt og þegar moði
er fleygt í^snjótittlinga, til að friða
finunta part eða minna af slæmri
samvizku, gerist sekur um að bæta
lygi við óhamingju fólksins.
Hvert munu að lokurn verða rakt-
ar feigðarslóðir slíks stjórnmála-
flokks.
S.