Íslendingur - 17.05.1950, Blaðsíða 2

2
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagur 17. maí 1950
Útgefandi: Útgáfufélag íslendinga.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Jakob Ó. Pétursson.
Auglýsingar og afgreiðsla:
Árdís Svanbergsdótlir.
Skrifstofa Gránufélagsgata 4.
Sími 354.
Prentsmiðja Björns Jónssonar h.f.
Fjárlögin
Jrnría aö lækka.
Fjárlögin, sem þessa dagana er
verið að setja smiðshöggið á, eru
geigvænlega há. Að nokkru leyti
stafar það af áhrifum gengislækkun-
arinnar, og að öðru leyti af því, að
enn hefir Alþingi ekki til fuils átt-
að sig á því, að urn leið og almenn-
ingur í landinu verður að spara allt
við sig, sem spara má, þá hlýtur
hann að gera kröfu til löggjafans,
að hann fylgist með í öllum sparn.
aði. Þegnarnir, sem taka á sig þá
erfiðleika, sem gengislækkun hlýtur
að hafa í för með sér, geta ekki sætt
sig við það, að sjálft ríkisvaldið sýni
ekki sams konar sparnaðarviðleitni
og það ætlast til af þeim. Það kom
að vísu fram í útvarpsumræðunum á
dögunum, að stjórnmálamennirnir
gerðu sér fulla jyein fyrir því, að
alla aðgæzlu yrði að hafa við af-
greiðslu fjárlaga og reyna að af-
greiða tekj uhallalaus fjárlög. En hitt
játuðu þeir jafnframt, að Alþingi
hefði gengið skemmra í sparnaðar-
átt, en þurft hefði, miðað við efna-
hag þjóðarinnar og gjaldgetu þegn-
anna. Og öllum er í fersku minni,
hvernig því var tekið í fyrra, er tveir
Sjálfstæðismenn á þingi lögðu til,
að ríkið hætti að reka fyrirtæki, sem
alltaf væru rekin með halla. Þeir
voru úthrópaðir sem örgustu aflur-
haldssálir, og jafnvel þeirra eigin
flokksmenn virtust ekki hafa mikinn
áhuga fyrir að fylgja þeim að mál-
um. Vitaskuld eru allar tillögur til
niðurskurðar á opinberri eyðslu
óvinsælar af vissri tegund fólks, en
það er ekkert annað en kjarkleysi að
fylgja þeim ekki eftir, þrátt fyrir
það. Þótt kommúnistar fylgi svo að
segja hverri hækkunartillögu við
fjárlög á Alþingi og fjárhagsáætlan-
ir bæja, mega ábyrgir menn ekki láta
slíkt hafa áhrif á afstöðu sína til
slíkra tillagna. Allur sparnaður á
útgjöldum ríkissjóðs hlýtur að
verða óvinsæll af einhverjum, og
þýðir ekki um slíkt að fást.
Utanríkisþjónustan er orðinn
þungur baggi á ríkissjóði. Vafalaust
mætti spara þar nokkurt fé. Ef það
er rétt, sem fram er haldið, að kostn-
aðinn við sendiráð í Moskva megi
nú fara að telja í milljónum, þá er
full ástæða til að taka til yfirvegun-
ar, hvort það megi ekki missa sig.
Utanríkisráðherra gaf þær upplýs-
ingar í útvarpsumræðunum á dög-“
unum, að síðan rússneska rúblan
Þingvallaför ð hestai
I snmar
Þcmn 8. júlí n. k. verður á Þingvöllum landssýning á
reiðhrossum. Þann 9. júlí landskappreiðar á skeiði
og stökki. Einnig dregið í happdrættí um 5 góðhesta
Þann 8. júlí n. k. verður á Þing-
völlum landssýning á reiðhrossum.
Þann 9. j úlí landskappreiðar á skeiði
og stökki. Einnig dregið í happdrætti
um 5 góðhesta.
Landssamband Hestamannafélaga
hefir ákveðið að halda landsmót á
Þingvöllum dagana 8. og 9. júlí
1950. Verða verkefni mótsins í aðal-
atriðum þessi:
1. Sýning á stóðhestum, sem eru
tamdir til reiðar.
2. Sýning á tveggja og þriggja
vetra stóðhestum, bandvönum, sem
taldir eru álitleg reiðhestaefni.
3. Sýning á hryssum, sem eru
tamdar til reiðar.
4. Sýning á reiðhestum, sem tald-
ir eru úrvalsgæðingar.
5. Kappreiðar fyrir skeiðhesta og
stökkhesta.
011 hross, sem taka eiga þátt í
sýningunni á Þingvöllum skulu skrá-
sett á sérstök eyðublöð. Skulu hesta-
mannafélögin sjá um skrásetningu
hvert á sínu svæði. Verður skrásetn-
ingu að vera lokið fyrir 1. júní 1950.
Peningaverðlaun verða veitt fyrir
tamda stóðhesta og tamdar reið-
hryssur, er dæmd verða eftir sliga-
töflu reglugerðar Búnaðarfélags ís-
lands.
Gæðingakeppni verður þannig,
að tveir úrvalsgæðingar frá hverju
hestamannafélagi innan sambands,
fá að keppa um heiðursverðlaun,
var hækkuð og íslenzka krónan
lækkuð, kostaði kaffikílóið þar þrjú
hundruð tuttugu og þrjár krónur,
strásykurinn fjörutíu og sjö krónur
og mjólkurlítrinn fimmtán krónur.
Væri nú ekki nær að nota þann er-
lenda gjaldeyri sem fer til kaupa á
svo rándýrri vöru handa sendiráð-
inu í Moskva, til þess að greiða fyrir
því, að íslenzkar húsmæður geti hag-
nýtt rabarbarann sinn og berin í
landareign sinni, með því að veita
þeim aukaskammt af strásykri ein-
hvern tíma að sumrinu? Það hafa
auðugri þjóðir en vér íslendingar
alið öll tormerki á því að hafa
sendiráð í Rússlandi eftir hækkun
rúblunnar, og virðist það því vera
óþarfur „lúxus“ af þjóð, sem er að
loka hjá sér iðnaði og verzlun vegna
skorts á gjaldeyri og svo ósvífnum
takmörkunum á álagningu, að hvergi
á sinn líka í víðri veröld.
Gjaldeyrisskortur þjóðarinnar er
nú kominn á það stig, að ekki lítur
út fyrir annað, en að fjöldi iðn-
verkafólks og verzlunarfólks gangi
atvinnulaust um hábj argræðistím-
ann vegna hráefna- og vöruskorts at-
vinnurekandans. En á sama tíma er
haldið uppi erlendis rándýrum sendi-
sem veitt verða fimm beztu gæðing-
unum.
Kappreiðar verða:
A. Fyrir skeiðhesta á 250 m. Lág-
markshraði til fyrstu verðlauna 24
sek. 1. verðlaun 3000 kr. 2. verðlaun
2000 kr. 3. verðlaun 1000 kr. 4.
verðlaun 600 kr. 5. verðlaun 400 kr.
B. Fyrir stökkhesta á 350 m. Lág-
markshraði til fyrstu verðlauna 26
sek. 1. verðlaun 2500 kr. 2. verðlaun
1500 kr. 3. verðlaun 1000 kr. 4.
verðlaun 600 kr. 5. verðlaun 400 kr.
Auk þessara verðlauna verða veitt
flokksverðlaun í hverjum flokki, 300
kr. fyrir fyrsta hest og 100 kr. fyrir
þann næsta.
Landssamband hestamannafélaga
hefir stofnað til happdrættis. Eru
vinningarnir fimm, hver þeirra góð-
hestur með nýjum reiðtygjum. Dreg-
ið verður 9. júlí. Heppnir þátttak-
endur í þeim leik geta svo stígið á
bak sínum eigin gæðing, og riðið
um Þingvöll og áleiðis heim, þó þeir
hafi farið hestlausir að heiman.
f tilefni af móti þessu á Þingvöll-
um hefir Hestamannafélagið „Létt-
ir“ á Akureyri ákveðið Þingvallaför
á hestum. Einnig hefir Ferðafélag
Akureyrar tekið á sína áætlun Þing-
vallaför á bílum. Er gert ráð fyrir
að félögin hafi að einhverju leyti
samvinnu um þessar ferðir.
Líklegt er að þátttaka Eyfirðinga
í mótinu geti orðið sæmileg. í Eyja-
ráðum, skemmtiferðir til útlanda
skipulagðar o. s. frv.
Það verður að vísu að taka með
í reikninginn, að markaðir vorir eru
nú hrynjandi og verðfall á ýmsum
útflutningsvörum vorum. Það eru
utanaðkomandi og óviðráðanleg
vandamál. En gagnvart slíkum
vandamálum verður Alþingi og rík-
isstjórn að snúast með því að spara
sem mest í opinberum rekstri. Það á
fullkomlega að daufheyrast við
áleitni „grenjaskyttanna", sem sí og
æ reyna að komast ofan í hinn hálf-
tóma ríkiskassa til að hirða síðustu
skildingana, jafnvel þótt það sé gert
í nafni menningar og lista. Þing-
mennirnir eiga að hafa þau „bein í
nefinu“ að þeir Ijái ekki fylgi sitt
ólímabærum kostnaði við ný og ný
uppátæki, og eiga aldrei að hugsa
um, hvað Pétur eða Páll segi við
því, heldur standa og falla með
sæmd. Alþingi má ekki ganga á
undan almenningi í eyðslusemi. Það
er tilgangslitið og um leið árangurs-
lítið að heimta sparnað af þegnun-
um, ef ekki er sýnd áberandi við-
leitni þeirra, er löggjöfinni ráða, til
ýtrasta sparnaðar.
firði hafa lengi verið falleg hross,
eigi síður en í öðrum sveitum. Hefir
oft farið saman fegurð og fjölhæfni
reiðhrossa. Mun svo vera enn að í
héraðinu séu margar fallegar og
hryssur og nokkrir ljómandi fallegir
gæðingar, sem vert væri að sýna á
slíku landsmóti. Þá er líka v'st að
stökkhestar eru hér nokkrir allgóðir.
Hestamannafélagið Léttir stofnar
til kappreiða á skeiðvelli félagsins
21. mai n. k. Er þá tækifæri til að
velja hesta til þátttöku í kappreiðun-
um á Þingvöllum. Þá er einnig tæki-
færi fyrir þá sem eiga góðhryssur
að koma með þær á kappreiðarnar
og prófa þær þar ásamt öðrum til
að senda á landssýninguna. Beztu
gæðingarnir verða líka að vera til
sýnis á kappreiðum Léttis, því að
þar eða liílu síðar verða valdir tveir
héðan til að taka þátt í góðhesta-
keppninni á Þingvöllum.
Það er sérstaklega óskað eftir, að
formenn hestamannafélaganna geri
nákvæma skýrslu um það, hve marg-
ir menn komi ríðandi á Þingvöll úr
þeirra byggðarlagi, og hve marga
hesta þeir hafi meðferðis. Er því
nauðsynlegt að allir sem ætla sér
með hesta á mótið, gefi sig fram
fyrir lok þessa mánaðar við Jóhann-
es Jónasson, Eyrarlandsveg 20 eða
Arna Magnússon, Glerárgötu 9, Ak-
ureyri. Gefa þeir allar nauðsynlegar
upplýsingar um landsmótið og fyrir-
hugaðar ferðir frá Akureyri þangað.
Þ. Þ.
Fró Skógræktarfélagi
Eyfirðinga
Gróðursetning trjáplantna hjá
Skógræktarfélagi Eyfirðinga fer nú
að hefjast. Eins og að undanförnu
heitir félagið á bæjarbúa til Ilðveizlu
við gróðursetninguna. Ákveðnar
hafa verið vinnuferðir með sjálf-
boðaliða eins og hér segir: Þriðju-
daga og fimmtudaga kl. 7.45 e. h. og
tvær ferðir á laugardaga kl. 1.30 og
kl. 4 e. h. Farið verður frá Hótel
KEA. Vinnunefnd félagsins hefir
þegar skipt með sér störfum til að
annast þessar ferðir, en til að auð-
velda framkvæmdina er fólk vinsam-
lega beðið að láta skrá sig með
nokkrum fyrirvara til þessara vinnu-
ferða annað hvort í Blómabúð KEA
eða hjá Þorsteini Þorsteinssyni á
skrifstofu Sjúkrasamlags Akureyrar.
Það eru einnig tilmæli félagsins, að
þeir sem eiga bifreiðar og kynnu að
hafa möguleika til að aka sjálfboða-
liðum að og frá vinnustað, þegar
með þyrfti, hafi samband við sömu
aðila og leggi fram aðstoð sína. —
Fyrstu vinnuferðirnar verða farnar
n. k. laugardag 20. þ. m.
Þeir, sem hafa pantað trjáplöntur
hjá félaginu ættu að spyrjast fyrir
um þær í síma 464 mánudaga, mið-
vikudaga og föstudaga eftir kl. 5 s. d.
Byrjað er að afgreiða pantanir á
birki og gulvíði (garðaplöntur).
Bæjarstjórn
skorar á
Afþingi að at-
nema skðmmt-
un á bygg-
ingavörum.
Á bæjarstjórnarfundi 9. þ. m.
fluttu fulltrúar Sjálfstæðisflokksins
eftirfarandi ályktun, er samþykkt var
með 11 samhljóða atkvæðum:
1. Bæjarstjórn skorar á Alþingi,
að samþykkja þingsályktunartillögu
alþm. Jóhanns Þ. Jósefssonar um
afnám skömmtunar á byggingavör-
um og hömlum þeim, sem nú eru á
byggingu hæfilegra íbúðarhúsa o. fl.
2. Verði þingsályktunartillaga
þessi ekki samþykkt, þá skorar bæj-
arstjórn á Fjárhagsráð, að leiðrétta
þegar á þessu sumri þann ójöfnuð,
er Akurevrarbær varð fyrir á s. 1.
ári, samanborið við Reykjavík, um
úthlutun fjárfestingarleyfa til bygg-
inga á íbúðum.
Greinargerð:
Úthlutun fjárfestingaleyfa fyrir
árið 1949 var miðuð við mannfjölda
kaupstaðanna, kauptúna og sveita ár-
ið 1947. Akureyri telst það ár hafa
haft 6516 íbúa en Reykjavik 51690,
er þá hlutfallið 73:575. Á árinu 1949
fékk Reykjavík úthlutað fjárfesting-
arleyfum fyrir 486 íbúðum, en Ak-
ureyri 43 íbúðum, en hefði eftir
hlutfallstölunni átt að fá úthlutað 61
íbúð á móti 486 í Reykjavík. Akur-
eyrarkaupstaður var því á árinu
1949 verulega afskiptur samanborið
við Reykjavík.
Þess utan var Reykjavík seint á
árinu úthlutað leyfi fyrir 100 íbúð-
um, er byggðar yrðu á árinu 1950.
Á þessu ári mun hafa verið sótt
um fjárfestingarleyfi héðan úr bæn-
um fyrir 59 húsum með 79 íbúðum.
Ekkert leyfi hefir enn borizt fyrir
þessum íbúðum og því tímabært, að
bæjarstjórn láti málið til s:'n taka
bæði vegna húsnæðiseklunnar og at-
vinnulífsins í bænum.
Fró
Barnaverndarnefnd
Barnaverndarnefnd Akureyrar
leyfir sér, að marggefnu tilefni, að
vekja athygli foreldra og forráða-
inanna barna á því, hve óheppilegt
og í mörgum tilfellum hættulegt er,
að láta börn og unglinga innan 16
ára aldurs hafa mikla peninga með
höndum.
Eru það eindregin tilmæli nefnd-
arinnar til áðurnefndra aðila, að
þeir stilli fjárráðum barna sinna
mjög í hóf, en reyni eftir beztu getu
að venja þau á hófsemi í meðferð
fjármuna.
Munið, að sparsemi er dyggð, sem
öllum er nauðsynleg, og „það ung-
ur nemur gamall temur“.