Íslendingur - 24.05.1950, Blaðsíða 2

2
ISLENDINGUR
Miðvikudagur 24. maí 1950
Útgefandi: Útgáfufélag íslendings.
Riutjóri og ábyrgðarmaður:
Jakob Ó. Pétursson.
Auglýaingar og afgreiðsla:
Árdís Svanbergsdóttir.
Skrifstofa Gránufélagsgata 4.
Sími 354.
PrentsmiSja Björns Jónssonar h.f.
Sukk ð snkk ofan
Það hefir nokkrum sinnum verið
sýnt fram á það hér i blaðinu og
víðar. að hvenær sem ríkið leggur
undir sig einhvern rekstur, sem áð-
ur hefir verið í höndum einstaklinga
og gefið þeim sæmilegan arð,
snýst öll afkoman við. Þar sem áður,
var hagnaður, hefst nú taprekstur,
þégar hið opinbera kemur til skjal-
anna. Eitt nærtækasta dæmið eru
fólks- og póstflutningar á landi. Svo
mikið afhroð hefir ríkissjóður gold-
ið fyrir það glapræði að þjóðnýta
þessa flutninga á helztu samgöngu-
leiðum, að þeir hafa nú verið boðnir
út. Þrátt fyrir þessa reynslu láta
vinstri flokkarnir hana sér aldrei að
kenningu verða, heldur heimta meiri
og meiri þj óðnýtingu, þ. á. m. á allri
verzlun, en slíkt feigðarflan hefir þó
enn tekizt að stöðva. Innkaupastofn-
un ríkisins er að vísu verzlunarfyrir-
tæki, en hún mun engum arði hafa
skilað.
Tap póststjórnarinnar á Hafnar-
fjarðarleiðinni mun hafa komizt upp
yfir þúsund krónur á dag um lengri
tíma, en- meðan einstaklingar önnuð-
ust ferðirnar var ekki annars getið,
en afkoma þeirra hefði verið sæmi-
ieg.
Nokkru fyrir þingslit flutti form.
fjárveitinganefndar Alþingis, Gísli
Jónsson, þingsályktunartillögu um,
að ríkisstjórnin gerði nú þegar raun-
hæfar ráðstafanir til að draga veru-
lega úr reksturskostnaði dýpkunar-
skipsins Grettir og stuðla að því, að
hafnarframkvæmdir þær, er skipið
vinnur að, verði sem ódýrastar fyrir
viðkomandi aðila.
í greinargerð, sem fylgir tillög-
unni, getur flutningsmaður þess, að
á skipinu sé 14 manna áhöfn, þar á
meðal 2 matsveinar til að matreiða
handa áhöfninni. Meðallaun allrar
skipshafnar sé rúml. 43 þús. kr. á
ári, auk fæðis, trygginga, orlofs,
sjúkrasamlagsgjalda o. fl. hlunninda.
Skipið liggi lengst af við land, nema
rétt á meðan það flytur milli hafna,
og Iiggi oft athrfnalaust. Matvöru-
kostnaður hafi numið yfir 10 þús.
kr. á mann yfir árið, en þar sé ekki
tekinn með eldsneytiskostnaður, á-
haldakostnaður né Iaun matsveina,
og muni því láta nærri, að allur fæð-
iskostnaður sé um 15000 kr. á mann,
en það svari til 75 þús. kr. á hverja
5 manna fjölskyldu. Og síðan segir
flm.: „Má nærri geta, hvaða launa-
kjör þyrfti almennt í þessu Iandi, ef
hverri 5 manna fjölskyldu ætti að
----------------
ÍÞRÓTTAÞÁTTUR
l,------- -----~-J
Hvers vegna ekki
Marshallhjálp?
Það munu allir vera á einu máli
um það, að æskilegt h efði verið, að
íslendingar hefðu ekki þurft á neinni
Marshallhj álp að halda. En hinu verð
ur ekki neitað, að eftir hið gegndar-
lausa fjársukk atvinnumálaráðherra
kommúnista í nýsköpunarstjórninni
á Skagaströnd og Siglufirði og 5
síldarleysisár í viðbót, vorurn vér
lítils megnugir til framkvæmda. Ef
vér hefðum ekki notið Marshallað-
stoðarinnar, væri margt ógert af
því, sem unnið hefir verið síðustu
árin, og afstaða kommúnista til
hennar sýnir nú orðið svo Ijóst sem
verða má, að þeir vildu fá fjárhags-
legt hrun miklu fvrr, þar sem það er
bezti jarðvegurinn fyrir eyðilegging-
arstarfsemi þeirra.
Austur-Evrópumarkaður.
Kommúnistar hafa verið mjög
hneykslaðir yfir því, að íslenzka rík-
isstjórnin skuli ekki hafa fengið
Rússa til að kaupa af okkur fram-
leiðsluvörur okkar. Þó haía komm-
únistar sjálfir viðurkennt, að þeim
mundi þykja framleiðslukostnaður
okkar of hár til þess að hægt væri
að skipta við okkur. Og sú stað-
reynd, að Sovétríkin lækkuðu við-
skipti sín við Júgó-Slavíu niður í
einn áttunda af samningsbundnum
viðskiptum, strax og þeim mislíkaði
við stefnu Títós, bendir ekki til, að
mikið sé að reiða sig á samn •. gshald
herraþjóðarinnar í Austurvegi.
Eins og ekkert hefði skeð!
Einhver A. F. er hneykslaður yfir
því í Verkam. s. 1. föstudag, að ís-
lendingur hafi ekki minnst á töku
brezku togaranna á dögunum „frek-
ar en ekkert hefði skeð“ og Dagur
aðeins sagt frá atburðinum í „smá-
klausu“.
Það er rétt, að ekkert var sagt frá
atburðinum í síðasta blaði ísl., og
stafaði það einfaldlega af því, að
ritstj. vissi ekki um það fyrri en bú-
ið var að brjóta um blaðið, að hand-
ritið af fregninni og fleiri frétta-
handrit höfðu ekki verið sett, þar
tryggja 75 þús. kr. éingöngu til
fæðisútgjalda."
Það er ekki vonum fyrr, sem sl.'kt
sukk er tekið opinberlega til með-
ferðar. Væri fróðlegt að fá til sam-
anburðar fæðiskostnað skipshafna á
skipum einstaklinga eða hlutafélaga.
Þetta dæmi er enn ein sönnun þess,
hve lítið eftirlit er með kostnaði við
hinn opinbera rekstur, sem skatt-
þegnarnir í landinu fá að súpa seyð-
'ð af í síhækkuðum tollum og skött-
um.
Sukk á sukk ofan virðist einkenna
opinberan rekstur hjá oss, og því
viljum vér láta herða á eftirliti með
honum, ef ekki er unnt að losna al-
veg við hann.
sem blaðið var þá orðið yfirfullt af
efni. ísl. hefir ekki sýnt landhelgis-
málum vorum meira tómlæti en önn-
ur blöð staðarins og hefir enga til-
hneigingu til að þegja við landhelg-
isbrotum „vissra“ þjóða eins og
Verkam. En hvað smáklausuna í
Degi varðar, þá er hún eilítið fyrir-
ferðarmeiri en sama fregn í Verka-
manninum á föstudaginn.
i
Brauð og brennivín
hækkar.
Nýlega hefir verð á brauðum
hækkað. Það sem fyrst vekur at-
hygli í auglýsingu verðlagsstjóra er
það, að brauðin má selja 20 aurum
dýrara hvert hér á Akureyri og t. d.
Akranesi en í Hafnarfirði og Reykja-
vík. Ef flutningskostnaður frá
Reykjavík upp á Akranes er orðinn
svo mikill að nemi 20 aurum á þá
hveitilúku, sem fer í 1 franksbrauð,
þá er nú meiri ústæða en nokkru
sinni fyrr til að kre#jast beinna sigl-
inga með helztu þungavörur frá út-
löndum til allra stærstu hafna lands-
ins. Vér getum, með því að áætla
brauðneyzlu Akureyringa og þeirra
nágranna, er kaupa hér brauðvörur,
en það munu vera í kringum 8000
manns, ef ekki fleiri, farið nokkuð
nærri um, hve gífurleg skattlagning
er hér á ferðinni, sem á engan hátt
er bætt í hærra kaupi. En brauðið
er aðeins einn vöruflokkur af mörg-
um.
Þá hefir Áfengisverzlun ríkisins
hækkað verðlag vína og áfengra
drykkja um 10—15 krónur á flösku,
og mun hyggjast með því að reyna
að kroppa nokkrum miljónum króna
meira en áður úr vösum landsmanna.
En slík tekjuöflunarleið er mjög
hæpin. Allt frá árunum fyrir stríð
hafa daglaun verkamanna og vel-
flestra launþega haldizt nokkurn
veginn í hendur við verð brennivins-
flöskunnar, og var svo allt fram að
þessari hækkun. Nú hafa engar
launahækkanir átt sér stað, og hefir
því ríkisstjórnin með þessari hækk-
im rofið gömul hlutföll, þar sem hún
ætlast til að vínneytendur vinni
nokkuð á annan dag fyrir flöskunni.
Að sjálfsögðu mun hik koma á ærið
marga við þessa verðhækkun, sem
áður hafa gert sér „glaðan dag“
stöku sinnum, og því óvíst, hver bú-
hnykkur þetta er. En því er ekki
brennivínið nokkrum krónum dýr-
ara á Akureyri en í Reykjavík, þar
sem á það leggst flutningskostnað-
RÚTH HERMANNS,
fiðluleikari,
hélt hljómleika í Nýja Bíó s.l. sunnu-
dag á vegum Tónlistarfélags Akur-
eyrar, og voru það 2. tónleikar fé-
lagsins á þessu ári. Dr. V. Urbants-
chitsch aðstoðaði. Tónleikarnir voru
vel sóttir, og áheyrendur luku á þá
miklu lofsorði. Verður nánar um þá
ritað í næsta blaði.
Hraðkeppni í
handknattleik
Þór hraðkeppnimeistari í
kvennaflokki, KA í karla-
flokki.
Fyrsta handknattleiksmódð fór
,fram á handknattleiksvelli ÍBA á
túninu við lögreglustöðina fyrra
sunnudag og hófst kl. 1,30 í ágætu
veðri með leik MA og KA í kvenna-
flokki. MA byrjaði með stórsókn,
tókst að skora 2 mörk en KA jafn-
aði og hafði yfir í hálfleik. Seinni
hálfleik átti KA alveg, og lauk leikn-
um með 6 : 2 KA í vil. Síðan léku
KA og MA í karlaflokki. KA hafði
8 : 2 í fyrri hálfleik og 13 : 4 í Ieiks-
lok. Markamunurinn gefur ekki rétta
hugmynd um getu liðanna. Annars
lék MA-liðið ekki vel. Þetta mun
vera í fyrsta skipti, sem lið frá Ak.
sigrar MA í karlaflokki..
KI. 8 e. h. fór fram úrslitaleikur í
kvennaflokki. Þór sigraði KA með
2 : 1 eftir skemmtilegan leik, sem
lofar mjög skemmtilegu keppnisumri
milli þessara félaga. í karlaflokki
úttust nú við Þór og KA. KA vann
með 8 : 4 eftir harðan og skemmti-
legan leik.
Um liðin er fáU að segja. Karlalið
MA brást algerlega vonum manna.
Þórsmenn voru sýnilega óæfðir, og
af þessum ástæðum og augljósum
sigurvilja KA, sem hafði einnig
beztu skyttuna (Einar), sigruðu þeir.
Lofar lið KA miklu í sumar, ef það
æfir vel.
Kvennaliðin eru í mjög lítilli æf-
ingu, Guðrún bezt í Þórs-liðinu,
Hanna í MA og María í KA-liðinu.
Vafalaust styrkist KA-Iiðið mjög
mikið, þegar Árnína og Guðrún fara
að leika með því í sumar.
Dómarar voru Sverrir Magnússon
og Axel Kvaran og dæmdu lýtalaust.
Ilandknattleiksráð sá um mótið.
KNATTSPYRNUMÓTIN
ERU BYRJUÐ
Hraðkeppni í kna'.tspyrnu vann
Þór auðveldlega með því að sigra
KA í úrslitum með 2:0, en KA
hafði 15 mín. áður sigrað MA með
3:1. Þreytumerki voru augljós á
liði KA, en Þórsliðið all-gott og í
töluverðri æfingu. MA-liðið ekki
gott, átti þó allgóða sóknarlínu.
Alcureyrarmótið. í III. fl. vann
Þór KA með 2 : 0 en í II. fl. vann
KA Þór með 2 : 1 eftir skemmtileg-
an og tvísýnan leik.
Um leikina er lítið að segja, en
æfingarleysi liðanna augljóst, sókn
og vörn funikennd, staðsetningar
lélegar, en einstaka góðum leikmanni
bregður þó fyrir, svo sem: Tryggva
Georgs, Hinrik Lárussyni, Hauk
Jakobssyni og Guðm. Guðmunds-
syni.
Hajsteinn Guðmundsson, íþrótta-
kennari frá Rvík, landliðsmaður í
kriattspyrnu og handknattleik, er
kennari hjá KA um þessar mundir.
Finnska landliðið í handknattleik
er komið til Reykjavíkur, en mun
ekki koma til Akureyrar eins og hálf-
vegis hafði verið ráðgert.
Sabú.
Kappreiðar
Hestamannafélagsins Léttis
Sunnudaginn 21. maí sl. fóru hin-
ar árlegu kappreiðar Hestamannafé-
lagsins Léttir fram á skeiðvelli félags-
ins við Eyjafjarðará. Reyndir voru
22 hestar, 5 í folahlaupi 250 m., 10
í 300 m. hlaupi og 7 í 350 m. hlaupi,
8 hestar höfðu verið tilkynntir til
þátttöku í því hlaupi, en einn heltist
og gat ekki lekið þátt í því.
Úrslit urðu þessi:
í 250 m. hlaupi sigruðu Brúnn
Stefáns Sigurðssonar og Sörli Vil-
helms Jensen á 20,6 sek. og skiptu
þeir I, og II. verðlaunum, III. verð-
laun hlaut Þór Eddu Pétursdóttur.
I 300 m. hlaupinu náði enginn
hestanna áskyldum tíma til I. verð-
launa, en Logi Helga Jónssonar
hlaut II. verðlaun, tími hans var
24,8 sek., Stígandi Jóns Árnasonar
hlaut III. verðlaun, tími hans var 25
sek. Gráni Kristjáns Jónssonar hlaul
flokksverðlaun.
I 350 rii. hlaupinu sigraði Þytur
þeirra bræðra Svavars og Jóhanns
Konráðssona á 27,5 sek. og hlaut I.
verðlaun, Hrani Stefáns Steinþórs-
sonar hlaut II. verðlaun, tími hans
var 27,8 sek. og Bóatýr Gunnbjörns
Arnljótssonar hlaut III. verðlaun,
tími hans var 28,3 sek.
Neisti Alfreðs Arnljótssonar hlaut
flokksverðlaun, tími hans í undanrás
var 27,8 sek.
Þrátt fyrir það, að völlurinn væri
mjög góður, eða eins og hann getur
beztur verið, náðist ekki eins góður
árangur með flýtir eins og menn
hefðu getað vonast eftir, samkvæmt
fyrri reynslu.
Veðbanki var starfræktur og veit-
ingar seldar á staðnum.
Allar fóru kappreiðarnar vel fram
enda var veður hið bezta og fjöldi
fólks þarna samankomið.
UNGUR MAÐUR óskar eftir
V I N N U
strax. — Flest kemur til
greina. — A. v. á.