Íslendingur - 28.06.1950, Blaðsíða 2

1
ISL£NHN«!JR
MiSvikudaginn 28. júní 1950
Útgefandi: Útgáfufélag íslendings.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Tómas Tómasson.
Auglýsingar og afgreiðsla:
Árdís Svanbergsdóttir.
Skrifstofa Gránufélagsgata 4.
Sími 1354.
PrentsmiSja Björns Jónssonar h.f.
Afurðasala
og v&ruvOndun
Úað tnun sennilega vart leika á
tveim tungum, að eitt af erfiðustu
vapdamálum . þjóðar okkar sé núna
þaðj á hfern hátt þjóðin. geti aflað
þess erlends gjaldeyris, setn hún
þarfnast til kaupa, á hrýnustu nauð-
synjum. Vandamálið er með öðrum
orðúin þetta, á hvern hátt getum
við áúkið útflutningsgetu okkar og
hagnýtt enn betur en orðið er þau
verðmæti, sem til útflutnings eru
htéf; 'og hvernig getum við dregið
úr innflutniiignum, án þess þó að
herða um of á mittisólunum?
Afurðasölumál hverrar þjóðar eru
ofin mörgum þátturn og mismunandi
eðlis. Fjöldi þessara þátta er ekki í
höndum-þjóðarinnar sjálfrar, heldur
háðir ulanaðkomandi öfium, sem
henni eru á engan hátt gefin ráð
yfir, og verður hún að því leyti að
hlíta þeim sveiflum og breytingum,
., sern viðskiptalífið er undirorpið,
þegar heimsmrakaðurinn er opinn
„ fyrir frjálsri samkeppni. Við erum
„ekki lengur einráðir á þeim rnark-
.ÍAJ'.sB ... „ ° . '
aði, sem við höfum, eins og við
vorum á styrjaldarárunum, og væri
þjóðinni vafalaust hollara að minn-
ast þess oftar en hún virðist gera.
Á hinn bóginn eru ýmsir þættir
afurðasölunnar þess eðlis, að okkur
eru gefnar um það all rúmar hendur,
hvernig á þeim er haldið.
Einn af þeim þáttum er sá, og
ekki íivað þýðingarminnstur, aS
svo sé vandað til framleiðslunnar
allrar, að hún standi framleiðslu
. annarra þjóða fyllilega á sporði og
helzt, að hún sé henni fremri, svo
að hún slandist samkeppnina og það
jafnvel þó að hún sé heldur dýrari.
Styrjaldarárin og allt fyrirhafnar-
leysið, sem þá ríkli um sölu afurða
okkar, virðist hafa sljóvgað svo
vandvirknikennd og varkárni í
meðferö útflutningsvörunnar, að
talsvert átak þurfi til þess að rífa
okkur þar upp úr, enda mun það
vart vera að ástæöulausu, að sam-
band stærstu útflytjendanna, fisk-
fraihleiÖendanna, hefir margítrekaö
áskoranir sínar til þeirra urn að
vanda framleiðslu sína eins og frek-
ast er unnt.
Það var svo komið á árunum
fyrir stríð, að íslenzkur saltfiskur
var orðin eftirsótt vara í Miöjarðar-
hafslöndunum óg víðar, og var bú-
inn að vinna á sig það orð, að eng-
Bændafðr Gyflrðioga
Þann 12. júní s. 1. lagði hópur
bænda og konur þeirra ásaint fleiru
sveitafólki af stað suður á land í
tveimur 26 manna bílum og tveim
fólksbílum.
Til Blönduóss var komið af af-
liðnu hádegi og þar snæddur hádeg-
isverður í boði Búnaöarsambands
Austur-Húnvetninga.
Þaðan var ferðinni heitið frarn í
Valnsdal í fylgd með húnvetnskum
bændum, er sýndu fólkinu ýmsa
sögufræga staði.
Að Ási í Valnsdal bauð Kvenfélag
Vatnsdæla til kaffidrykkju. Þaöan
var svo ekið til Þingeyrar og skoð-
uð þar kirkjan, sem mun vera ein
fegursta og sérkennilegasta kirkja
landsins.
Síöan var ekið að Reykjaskóla í
Hrútafiröi og þar borðaður kvöld-
verður í boði Búnaðarsambands
Vestur-Húnvetninga og gist þar. Þar
var kominn Ragnar Ásgeirsson íáðu
naulur, sem ráðinn var fararstjóri.
Næsta dag var snemma risið úr
rekkju, því að nú var feröinni heit-
ið að Reykholti og þar skyldi borða
hádegisverð í boði Búnaðarsam-
bands Borgarfjarðar. Frá Reykholti
var haldið að Hvanneyri tog staður-
inn skoðaður, og þótli mönnum þar
búsældarlegt um að litast. Síðan
bauð skólastjórafrúin öllum til kaffi-
drykkju. — Frá Hvanneyri var hald-
ið að Klébergi í Kjós. Var þar margt
manna saman komið til að fagna
Eyfjrðingunum og bjóða þeim til
kvöldverðar. Eftir skannna viðdvöl
þar var ekið til Þingvalla og gist í
Valhöll.
Daginn eftir var lialdið af stað
eftir hádegi, eftir að hafa skoðað
staðinn all-rækilega, og var þá ferð-
inni heitið að Sogsárvirkjuninni,
hún skoðuð og síðan drukkið kaffi
í boði bæjarstjórnar Reykjavíkur.
Þaöan var svo haldið upp í Laugar-
dal að Laugarvatni og gist þar. .
Morguninn eftir, 4. dag ferðarinn-
ar, var svo Gullfoss skoðaður, en
þar sem sól skein ekki, mun hann
ekki hafa sýnl sinn fegursta skrúða.
Þaðan var svo haldiÖ upp í Hauka-
dal, og skyldi nú skoða mesta furöu-
verk veraldar — Geysi. Biskups-
tungnamenn tóku eins og aðrir,
rausnarlega á móti hópnum, fylgdu
honum um hverasvæðið og buðu
síðan til hádegisverðar og skemmtu
með söng. Þótti nú Sigurði Greips-
syni skólastjóra vissast að fara að
ýta við kunningja sínum, gamla
Geysi, og hélt af stað með skammt-
inn hans, sem eru 60 kg. af sápu,
og mataði liann á þessu. Leið þá
ekki á löngu þar til hann gaus einu
af sínum fegurstu gosum.
Síðan var ekiö niður Hreppa um
Skeið og Flóa að Selfossi til gisting-
ar. Búnaðarsamband Suðurlands
bauð til kvöldverðar. Síðan var
liópnum boðið til Stóru-Sandvíkur
og var þar margt merkilegt að
skoða. Þar er búskapartækni á háu
stigi, og þar er auk búskaparins
framleitt mikið af vikurplötum. Að
lokum var svo öllum boðin hressing
an fisk væri betra að fá en íslands-
fiskinn, og þá var það auðvelt að
selja 60 þúsund sinálestir miðað við
þurrkaðan salfisk. Nú er hins vegar
svo komiö að fullerfitt ætlar að
reynast að selja helmingi minna
magn miöaö við óverkaðan fisk (20.
þús. smál., miðaS við þurrkaðan
fisk).
Það virðist því full nauðsyn og
ekki að ástæðulausu, að spyrnt sé
við fæti og að hafin sé aftur rnark-
viss sókn að því að vinna aftur
markaði fyrir útflutningsvörur okk-
ar með því að vanda þær sem bezt
og auka þannig gæði þeirra, gera
þær að úrvals vörum, því að eins
og þjóðfélagshögum okkar er nú
háltað, þá er hin leiöin algjörlega
lokuö fyrir okkur að virina markað-
ina með því að lækka vöruverö okk-
ar. Það er löngu ljóst, að á því sviði
erum við ekki samkeppnisfærir á
erlendum markaöi, eins og nú stend-
ur.
Þó að hér hafi lauslega aöeins
verið drepið á vöndun við fiskverk-
un og hverjar afleiðingarnar verða
þegar það er trassaö, þá er ]ió því
míður víðar pottur brotinn í þess-
um efnum.
Á hinn bóginn eru þessar línur
alls ekki skrifaðar sem ádeila á vissa
menn.
Óvandvirknin og kæruleysiö, sem
ríkir á fjöhnörgum sviöum með
þjóðinni, er afleiðíng styrjaldarár-
anna, en á þessu þarf að ráða bót
og það hið bráðasta, ella getur það
orðiö um seinan.
Afurðasölu íslendinga er nú að
mestu þannig háttað, að megin hluti
verzlunarsamninga við útlönd fara
fram á vegum utanríkismálaráðu-
neytisins, og hefir nú á undanförn-
um árum verið unnið að því sleytu-
laust, undir ágætri forystu utanrík-
ismálaráðherra Sj álfstæðisflokksins,
fyrst Ólafs Thors og síðan Bjarna
Benediktssonar, að afla sem víðast
markaða fyrir íslenzkar afurðir, og
bæta okkur þannig upp þann sam-
drátt, sem orðiö hefir á markaði
þeim, sem við höfðum á stríðsárun-
um, og hafa nú nýverið verið gerðir
viðskiptasamningar við nokkur Mið-
Evrópuríkin og Ítalíu og Spán svo
að nokkuð sé nefnt.
Það kemur til kasta lands-
manna að vernda þessi viðskipta-
sambönd og önnur, sem unnin hafa
verið, og mun okkur til þess reynast
notadrýgst að vanda vöru okkar sem
bezt, svo að viðskiptaþjóðir okkar
geti verið ánægðar, en verði ekki
fyrir vonbrigðum.
í hinu stóra og vandaða íbúðarhúsi,
sem eingöngu er byggt af ábúend-
unum sjálfum.
Næsta dag var haldið austur á
Rangársanda, komiS að Gunnars-
holti og sandgræðslan skoðuð, síðan
ekið að Sámstöðum í Fljótshlíð og
þar skoðað margt merkilegt undir
leiðsögn Klemensar. Áfram var svo
lialdið austur Fljótshlíðina að Múla-
koti, garðarnir liennar Guðhjargar
skoðaðir og síöan snæddur hádegis-
verður.
Enn var svo áfram haldiö austur
undir Eyjafjöll og skoðaður hinn
einkennilegi foss, Seljalandsfoss, og
þá Skógafoss og fleira merkilegt.
AS Vík í Mýrdal var komið kl.
7,30 um kvöldið og gist þar.
Morguninn eftir var svo ekið
austur yfir Mýrdalssand og Skaftár-
eldahraun og austur að Kirkjubæj-
arklaustri og borðaður hádegis-
verður í boði Búnaðarsambands
Vestur-Skaftfellinga. AS því búnu
var haldiö lengra austur á Síðuna
og þar skoÖaðir ýmsir merkilegir
staöir. AS því búnu var aftur haldið
til Kirkjubæjarklausturs til gisting-
ar.
Næsta dag, sunnud. 18. júní, var
haldið til Reykjavíkur og komið þar
kl. 7 s. d.
Á mánudagskvöld bauð stjórn
Eyfiröingafélagsins öllum ferðafé-
lögunum til kaffidrykkju í Breið-
firðingabúð.
Á þriðjud. var svo farið suður í
HafnarfjörÖ og komið að Bessa-
stöðum og þar skoðaður staðurinn.
Síðan bauð forsetafrúin öllum upp
á hressingu. Búnaðarfélag íslands
bauð svo öllum í Þjóðleikhúsið um
Framhald á 4. síðu.
| UTAN ÚR HEIMI |
Averill Harriman, sem verið hefir
sérstakur sendifulltrúi Efnahags-
I samvinnustofnunarinnar (ECA) í
Evrópu, hefir nú látiÖ af þeim starfa,
en verið skipaður sérfræðilegur
ráðunautur Trumans forseta. '
Við starfi Harrimans tekur nú
Milton Katz, en hanö hefir verið
; einn af nánustu samstarfsmönnum
Harrimans og hefir verið aðalskrif-
^ stofustjóri ECA í Evrópu frá 1948.
Hann varð prófessor í lögum við
1 Harvard háskólann 1940, en gekk í
j sjóherinn snemma á árinu 1944.
I #
I
I Samvinnunefnd Evrópu í efna-
i hagstnálum hefir nýlega Íokið aðal-
fundi sínum í Genf.Sænski hagfræö-
I ingurinn Gunnar Myrdal er formað-
í ur nefndar þessarar, sem starfar á
vegum Sameinuðu þjóðanna, og það
má segja, að þetta sé eina stofnun-
in, sem á vegum þeirra starfar, þar
sem austrið og vestrið geta unnið
I saman í nú sem stendur, enda þótt
! þar komi einnig til harðra pólitískra
1 átaka slundum.
Það kom fram á fundinum, að
endurreisnarstarfinu í Evrópu hefði
miðað mjög vel áfram á s. 1. ári og
að verstu afleiðingum styrjaldarinn-
ar hefði nú víðast hvar verið hrund-
ið úr vegi, en hinsvegar hefðu nú
nýir og hættulegir erfiðleikar skotiö
upp kollinum og væru flestir afleið-
ing kalda stríðsins.
#
BANDARÍKIN:
Acheson, ulanríkisráðherra Banda
ríkjanna hélt nýlega ræðu í Harward
háskólanum. Hann sagði að samtök
lýöræðisþjóðanna hefðu stöðvað út-
breiðslu kommúnismans, og hefl
yfirgang Rússa, sem rekið hefðu
skefjalausa útþenslustefnu og lagt
undir sig lönd og þjóðir með ger-
ræðisfullum aðferðum, og þegar
þeir liefðu ekki getað beitt sínum
eigin her, þá hefðu þeir beitt fyrir
sig alþjóðlegum koinmúnisma.
Hann kvað Bandaríkin vera stað-
ráðin í því að koma í veg fyrir nýja
styrjöld og vopnavaldi þeirra yrði
aöeins beitt til varnar, en ekki til
þess að heyja árásarstríð.
#
BRETLAND:
Winston Churchill og Clement
Davis, leiðtogi frjálslyndra, haía ný-
verið lagl fram í neðri málstofu
hrezka þingsins þingsályktunartil-
lögu þess efnis, að Bretar íaki þegar
í stað þált í ráöstefnunni um sam-
einingu þungaiðnaðarins í Evrópu,
en tillögur, sem ganga í þá átt hefir
Schuman, utanríkisráðherra Frakka
fyrir nokkru borið fram opinber-
lega.
Vilja flutningsmennirnir að Bret-
ar áskilji sér frjálst val að hætta
þátttökunni, ef þeir á einhverju stigi
málsins telja tillögurnar ekki fram-
kvæmanlegar.
Það er talið að með þessari til-
lögu liafi brezka stjórnin verið sett
í mikinn vanda, enda er ialið að
ýmsir þingmenn Verkamannaflokks-
ins séu andvígir stefnu stjórnarinn-
ar í þessu máli.
Á fundi í þingflokki Verkamanna-
flokksins, sem haldin var í viku-
lokin deildi Herberl Morrison ákaf-
lega hart á forustumenn stjórnarand-
stæðinga fyrir flutning þessarar til-
lögu.
#
Atvinnuleysi er nú mikiö meðal
sjómanna í Grímsby að sögn brezka
blaða. 80 togurum hefir verið lagt,
vegna þess að ekki borgar sig að
gera þá út og 2000 sjómenn, ganga
þar atvinnulausir.
#
FRAKKLAND:
Stjórn Bidault valt úr sessi s. 1.
laugardag. Tillögur stjórnarinnar í
kj aramálum opinberra starfsmanna
urðu henni að fótakefli.
Raddir eru uppi um það, að Bid-
ault vilji að nýjar kosningar verði
látnar fara fram,