Íslendingur - 27.09.1950, Qupperneq 1
LeiðaDgursmenn liéðan björguðu
áliöfnum tveggja flugvéla af hábungu
Vatnajökuls
Strax og þau glcðití'öindi fréttust liingað til Akureyrar, að flak-
ið af Geysi, millilandaflugvél Loftleiða, hefði fundist á norð-
vestur liluta Vatnajökuls, og að áhöfnin væri á lifi var hafist
hdnda hér á Akureyri um að útbúa leiðangur, sem fara skyldi
hinum nauðstöddu flugmönnum til bjargar. — Blaðið snéri
sér til Ólafs Jónssonar, framkvstj., sem var með í björgunar-
leiðangrinum, og einn þeirra, sem tóku þátt í sjálfri jökulför-
inni, og fer liér á eftir frásögn hans í stórum dráttum.
Ahöjn „Geysis“ ejtir klukkustundar göngu jrá jlakinu.
Björgunarleiðangurinn á leið suður að flakinu. Kistufell í baksýn.
„Geysis“-flakið og skíðaflugvélin.
Leiðangurinn útbúinn.
Eg get verið stuttorður um allt
það, sem fyrir bar á leið leiðangurs-
manna upp að jökulröndinni, enda
hefir verið sagt ýtarlega frá því
annars staðar.
Við lögðum af stað héðan frá Ak-
eyri að kvöldi mánudagsins 18. sept.
Var leiðangurinn útbúinn og skipu-
lagður á afar skömmum tíma, þar
eð ekki mátti neinn tíma missa. Það
er heldur ekki alveg laust við að
nokkuð hafi að sumu leyti skort á
að nógu rækilega væri frá sumu
gengið, ekki er það þó að kenna
þeim sem að skipulagningu og út-
búnaði fararinnar stóðu, eins og t.
d. það að enginn læknir skyldi vera
með í förinni, það er einungis því
að kenna hve villandi þær fregnir
voru, sem við fengum í fyrstu um
líðan Geysismanna, en samkvæmt
fregnum mátti helzt ganga út frá því
að flugvélin væri svo til ekkert
skemmd og áhöfnin sloppið algjör-
lega ómeidd, en eins og síðar kom á
daginn var raunin öll önnur.
Þúf-tta kendurnir.
Við vorum 12 saman héðan, en í
Reykjahlíð, þar sem við vorum um
nóttina, bættust 3 Akureyringar í
hópinn. Höfðum við þar 5 jeppa og
einn „trukk“. Þá bættist okkur og
óvæntur og góður liðsauki, þar sem
voru 8 Reykvíkingar á 4 jeppum.
Voru þeir að koma úr mikilli
óbyggðaferð, og höfðu þeir m. a.
verið veðurtepptir nokkra daga upp
á öræfum mjög nærri Dyngjujökuls-
röndinni eigi allfjarri þeim stað, sem
Geysir rakst á jökulinn einn þennan
óveðursdag.
Frá Akureyri voru eftirtaldir
menn með í förinni:
Þorsteinn Þorsteinsson, hinn giftu-
drjúgi fararstjóri; Tryggvi Þor-
steinsson, fararstjóri í sjálfri jökul-
ferðinni; Jón Sigurgeirsson, lög-
regluþjónn; Vignir Guðmundsson,
tollvörður; Þorsteinn Svanlaugsson,
bílstjóri; Eðvarð Sigurgeirsson, ljós-
myndari; Sigurður Steindórsson,
skrifstof um.; Þráinn Þórliallsson,
starfsmaður Loftleiða hér á Akur-
eyri; Ólajur Jónsson, framkvæmda-
stjóri. (Ofangreindir menn að Þor-
sleini undanskildum lóku þált í
sjálfri jökulförinni alla leið upp að
flugvélarflakinu); Hólmsteinn Egils-
son, bílstjóri; Grímur Valdimars-
son, trésmíðameistari; Kristján P.
Guðmundsson, útgerðarm.; Haukur
Snorrason, ritstjóri; Jóhann Helga-
son og Bragi Svanlaugsson, bifvéla-
virkjar.
Reykvíkingarnir voru þessir:
Guðmundur Jónsson (frá Völl-
um), Langholtsveg 38, fararstjóri
þeirra; Ásgeir Jónsson, Hofsvalla-
götu 3; Gísli Eiríksson, Hraunteig
22; Sigurgeir Jónsson, Nýbílaveg
10; Magnús Sigurgeirsson, s.st.;
Jónas Jónasson, Sjafnargötu 5; Ein-
ar Arason, Miðtúni 28 og Þórarinn
Björnsson, Hrefnugötu 10, og tók
hann þált í jökulferðinni og var
manna lengst á jöklinum, en var þó
hinn hressasti þegar niður kom.
Um óbyggðir
upp að jökulrönd.
Le'ðangursmcnn lögðu frá Reykja
hlíð kl. 5 árd. þann 19. sept. Þaö
hafði verið gert ráð fyrir því að fara
suður á öræfin frá Grænavatni, um
Suðurárbolna og hraunið vestan
Dyngjufjalla, en Ileykvíkingarnir
sögðu bleytur vera rniklar suður
á öræfunum, og varð af
þessum sökum að ráði, að
eystri leiðin, um Herðubreiðarlindir,
skyldi valin þó að hún sé nokkru
lengri, og var þetta vafalaust vel ráð-
,ð. Herðubreiðarlindir, sem venju-
lega eru þurrar um þetta leyti árs
voru jafnvel óvenjulega blautar nú.
Kvaðst Ólafur aldrei hafa farið um
Herðubreiðarlindir svo blautar, hafi
þeir sumsstaðar orðið að vaða vatns-
elginn í mjóalegg og meira.
Kl. 5 síðd. komu leiðangursmenn
suður að jökulröndinni austan undir
Kistufell og suður með því og könn-
lengra suður og vestur með jöklift-
um en áður hefir verið farið á bif-
reiðum. Þar slógu þeir upp tjöldum
og hjuggu um sig eftir föngum. Um
kvöldið fóru nokkrir menn upp á
Kistufell og suður með þar og könn-
uðu hvar auðveldast myndi vera að
komast upp á jökulbrún og merktu
þá leið eftir föngum.
Lagf upp ó jökul.
Kl. 5 morguninn eftir lagði svo
jökulleiðangurinn upp frá tjaldstað.
Það var þá þoka og hráslagalegt veð-
ur og veðurútlitið vægast sagt ljótt,
og kom nú slóðin frá kvöld-
inu áður sér vel. En þegar komið
var upp á Kistufell birti til og sást
jökullinn fram undan skínandi bjart-
ur, baðaður í sólskini. Skíðafæri var
ágætt og engar jökulsprungur, enda
mun jökullinn vera hættur að lireif-
ast þarna. Var gengið í halarófu, svo
að leiðin yrði greinilegri og auðrat-
aðri lil haka. Þó að gengið væri
klukkustund eftir klukkustund þá
fannst okkur við ekkert nálgast jök-
ulbunguna, sem við stefndum að, en
þannig er það á jöklum, að það er
erfitt að átta sig á fjarlægðunum.
Vísað til vegar.
Við sáum til ferða flugvéla, en
engin kom til að gefa okkur ná-
kvæma stefnu á flakið, fyrr en kom-
ið var nærri miðja vega að stór
amerisk vél flögraði yfir okkur og
tók svo stefnu til suðurs og gerðum
við ráð fyrir því að hún hefði flogið
í stefnu þá, sem við skyldum halda í,
en hún kom ekki aftur og var ógern-
ingur að átta sig fyllilega nákvæm-
lega á stefnunni eftir aðeins eina
miðun. Þegar við komum loksins
upp á hábungu jökulsins kom svo
Grunnnan flugbátur Loftleiða og
veitti hann okkar ágætar leiðbeining
ar. Ekki sáum við flakið fyrr en 1
klst. áður en við komum að því.
Mest har þarna á amerísku björgun-
arvélinni, er, við sáum hana fyrst,
enda bar hana miklu hærra heldur
en flakið af Geysi, sem lá á belgnum
í fönninni.
Okkur var vel fagnað.
Þegar áhöfnin á'Geysi sá til ferða
okkar, þá kom hún í hóp á móti
okkur og urðu þar fagnaðarfundir
| miklir, enda var hrakningamönnun-
Foto: E. Sigurgeirsson.
um orÖin full þörf á því að komast
til mannabyggða.
Ólafur taldi að fáir myndu geta
gert sér í hugarlund hvernig flugvél-
in er útlítandi. Hún er öll meira og
minna brotin og rifin og framhluti
hennar alveg rifinn frá. Brak úr vél-
inni lá dreift um stórt svæði og sýndi
það vel að hún hefði hentst langar
leiðir, og það var ekki fyrr en ég sá
hversu flakið var hörmulega útleik-
ið, að ég gerði mér fulla grein fyrir
því, hversu mikil guðsmildi það var
að allir skyldu sleppa lifandi úr
slysi þessu, og þá gerði ég mér líka
ljóst hver nauðsyn það hefði verið
að hafa læknir með í förinni, enda
voru allir meira og minna kram-
Framhald á 5. síöu.