Íslendingur - 08.11.1950, Blaðsíða 2

2
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagur 8. nóvember 1950
Útgefamli: Úlgáfuíélag íslendingg.
Kitstjúri ug ábyrgðarmaður:
Tórnas Tórnasson.
Atigiýsingar og afgreiðsla:
Svanberg Einarsson.
Skrifstofa Gránufélagsgata 4.
Sfmi 1354.
Prenlsmiðja Björns Jónssonar h.f.
Togaraverk-
íailinu lokió.
Loksins er togaradeilan að íullu
leyst á suður- og vesturlandi. At-
kvæðagreiðslu meðal togarasjó-
manna og útgerðarmanna um nýja
sáttaiillögu í deilunni lauk á mánu-
dagskvöldið var í verstöðvum sunn-
anlands og vestan.
Úrslit urðu þar á þann veg: í
Reykjavík sögðu 277 já, 143 nei, 7
seðiar voru auðir eða ógildir. I
HafnarfirSi sögðu 81 já en 53 nei,
1 seðill auður og 1 ógildur. Á ísa-
firði sögðu 36 já, en 24 nei. — At-
kvæðagreiðslan meðal botnvörpu-
skipaeigenda fór á þá leið, að 24
þeirra samþykktu tillöguna, 4 voru
henni andvígir en 7 skiluðu auðu.
Á Siglufirði er einnig lokið at-
kvæðagreiðslu um miðlunartillög-
una og var hún felld þar með 14 at-
kvæðum gegn 6. Á Akureyri og
Norðfirði er atkvæöagretðslu ekki
lokið.
Togaradeilan er þá endanlega
leyst á öllu landinú, nema á 3 siðast-
greindum s.öðum, en togararnir þar
eru gerðir út á kaifaveiöar sam-
kvæmt sérstökum satnningi, sem að-
elns gildir um þær veiðar.
Allir þeir togarar, sem bundnir
hafa verið að undanförnu eru nú
að húa sig á veiðar, og eru sumir
þegar farnir. Flestir fara á karfa-
veiðar, en fáeinir mimu veiða í ís.
SEcemmdarsfarf komma er
skipulagf í Kreml.
Með lausn þessarar löngu og
dýru vinnudeilu hefir bráðum háska
verið bægt frá efnahagslífi þjóðar-
innar, og er það vissulega ekki von-
um fyrr, að lausn fæst, og er það
einkum nú, eins og reyndar endra-
nær, að allt hefir strandað á þver-
móðsku kommúnista. Þeir heimt-
uðu lausn deilunnar með stórum
orðum, og höfðu því miður, að
mörgu leyti, góðan höggstað á for-
vígismönn um sj ómannasamtakanna
og framkomu þeirra í málinu, og í
blöðum þeirra er meira að segja
margoft krafist þess að ríkisstjórnin
blandi sér í deiluna(!) og geta menn
því rétt ímyndaö sér heilindin. En
í verki hafa kommúnistar hvar sem
þeir hafa haft nokkur tök á unnið
hatrammlega gegn nokkurri lausn
deilunnar, og í sjómannafélögunum,
sem þeir ráða, er lausn deilunnar
ekki fengin enn, og þetta gera þeir
enda þótt síðus'.u sáttatillögur, sem
kosið hefir verið um, séu mun hag-
stæðari sjómönnum, heldur en þeir
sérsamningar, sem þeir hafa sjálfir
gengizt fyrir að sjómenn gengju að
hér norðanlands og austan.
Afstaða kommúnista markast í
þessu máli eins og öllum öðrum, sem
snerta efnahagsmál og atvinnulíf, af
þeirri meginlínu að austan, að
flokksbrotum kommúnista í öllum
vestrænum löndum beri nú að grafa
svo sem þeir frekast mega undan
fj árhagskerfi og efnahagslífi þeirra
þjóða, til þess að reyna að hindra
þá endurreisn, sem framkvæmd er
þar í skjóli víðtækra samtaka þeirra
til eflingar friðar í heiminum og til
aukinnar velmegunar meðal hinna
frjálsu þjóða.
Einlæg samtök og samstarfsvilji
vestrænna þjóða, sem vissulega
munu hafa í för með sér blómlegra
atvinnu- og fjármálalíf meðal þeirra,
er þyrnir í augum rússnesku heims-
veldisklikunnar, og því sigar hún
þægum dindlum sínum að öllu því,
sem þar má til framfara horfa.
Þátlur kommúnista í togaraverk-
fallinu er framlag íslenzku deildar-
innar til þeirra skemmdarslarfa, sem
skipulögð eru í Kreml.
Fundur
í ráðherranefnd
efriahagssamvinnustofnunarinnar
um fyrri helgi.
PARÍS: Ráðherranefnd efnahags-
samvinnustofnunar Evrópu hélt
i fund í París um fvrri helgi og sat
Björn Óiafsson, viðskiptamálaráð-
herra fund þennan fyrir hönd ís-
lenzku ríkisstjórnarinnar. Fundur-
inn samþykkti tillögur um sameigin-
legar aðgerðir allra þá.ttökuríkja
með hliðsjón af hinum nýju viðhorf-
um í alþjóðamálum. I tillögum
fundarins er farið fram á að sam-
vinnuríkin innleiði ekki einhliða að-
gerðir, sem gætu stefnt efnahags-
legu jafn\ægi í hættu. Ennfremur
lagði fundurinn til að ríkin reyndu,
1. Að halda fjárhagslegu jafn-
vægi innanlands þrátt fyrir hækk-
andi verðlag og skort á ýmsum
neyzluvörum.
2. AS halda áfram nauðsynlegri
fjárfestingu enda þótt auknar land-
varnir í flestum löndum leggi tak-
mörkuðu fjármagni miklar byrðar
á heröar.
3. Að halda við sanngjarnri dreif-
ingu hráefna og tækja, sem minnk-
andi framboð er á sökum aukinna
landvarna, og jafnframt að halda
niðri verði á nauðsynjavörum.
4. Að halda áfrain auknum raf-
orkuvirkjunum til þess að koma í
veg fyrir alvarlegan skort á orku til
iönaðarframkvæmda í framtíðinni.
5. Að taka upp ákveðnar aögerðir
lil þess að koma í veg fyrir skort á
vinnuafli í sumum löndum og færa
í nyt aukiÖ framboð á vinnuafli í
öðrum löndum.
6. Að draga úr viðskiptahöftum
milli samvinnurikjanna innbyrðis
bæði til þess að tryggja nægilegt
„EF VIÐ ÆTTUM AÐ GERA
GREIN ....“
í 7.—8. hefti þessa árs af Frjálsri
verzlun er meðal margs annars grein
um Fjárhagsráð, og þar sögð at-
hyglisverð saga um viðskipti Félags
prjónlesframleiðenda við þá mikil-
ráðu stofnun. Fjárhagsráð hafði
neitaö prjónlesframleiðendum um
leyfi til vélakaupa á allhæpnum for-
sendum að því er virtist, enda ekki
gerð minnsta grein fyrir neituninni.
Um það skal þó ekkert sagt, hvort
ráðið hefir haft fulla ástæðu til þess
að synja þessari beiðni eða ekki, en
sennilega liafa þó einhver rök legið
til þess, án þess að upplýst hafi
verið.
Þessi neitun á leyfi er líklega i
sjálfu sér ekkert merkilegri en aðrar
af sama toga og ef til vill ekkert
óeðlileg þegar þjóðin á við slíka
gjaldeyrisörðugleika að stríða sem
nú; en það, sem vekur furðu og slær
óhug á menn eru viðbrögð nefndar-
manna þegar leitað er eftir ástæðum
fyrir synjuninni. Svarið var: „Ef
við ættum að gera grein fyrir öllum
okkar gerðum, þá hefðum við ekki
annað að gera.“ — Það þarf ekki að
skýra þessi orð, en þau benda ótví-
rætt í þá átt, sem útþensla skrif-
stofubákns og stóraukin afskipti rík-
isvaldsins er að leiöa þjóðina. Það
er vissulega ýmislegt rotið víðar en
í ríki Dana.
ER ÞAÐ SÍS, SEM RÆÐUR?
í nefndri grein er minnst á það,
að nú að undanförnu hafi SÍS lagt
á það megináherzlu að ná undir sig
öllum ullariðnaði í landinu. Hafi
það á sínum tíma fengið ríflegan
vélainnflutning hjá Nýbyggingar-
ráði, og herst svo nú með öllum
mögulegum ráðum gegn því, að aðr-
ir, sem fást við ullariönað, geti bætt
aðstöðu sína.
„Þetta er ekki óeölilegt frá sjón-
armiði SÍS, því að eins og vitað er
keppir það að því að ná sem víð-
tækastri einokunaraðslöÖu x verzlun
og iðnaði, hvar sem nokkur mögu-
leiki er til.“
Það er því ofur skiljanlegt að op-
inberir þjónar SÍS spyrni við fót-
um gegn starfsemi, sem hugsanleg
væri að tæki upp samkeppni við
fóstruna þeirra. En hitt er óskiljan-
legra, hvernig margir þeirra, sem
framboð á nauðsynjavörum og til
þess að koma í veg fyrir að strangt
eftirlit með útflutningi verði aftur
tekið upp.
Fundarsamþykktin fól sérfræð-
inganefndum efnahagssamvinnu-
stofnunarinnar að safna nákvæmum
upplýsingum um hin ýmsu vanda-
mál, sem fyrir hendi eru í hverju
einstöku landi, sem síðar verði hafð-
ar til hliðsjónar við frekari ákvarð-
anir stofnunarinnar. Nefndir þessar
eiga að skila álitum sínum á tíma-
bilinu frá 30. nóvember til 31. des-
ember.
slöðu sinnar vegna ættu að halda
vörð um almenna hagsmuni gagn-
i vart klíkum og einokunarbröLi,
virðast oft og einatt vera eins og
heillaðir eða bergnumdir af SÍS-
liðinu, svo að þeir gleyma skyldu
sinni.
PÍSLARVÆTTl
DAGSRITSTJÓRANS.
Ennþá er Dagsritstjórinn að reyna
að gera úr sjálfum sér píslarvott!
Hann er óhemju sár og lmeykslaöur
yfir því að minnst skyldi vera á
hans virðulegu persónu í sambandi
við verðhækkanir á kaupfélagshótel-
inu! En í sjúklegri von sinni um, að
það verði honum til vegsauka, ef
(honum tekst að telja fólki trú um
píslarvætti sitt, þá gleymir hann því,
að hann var sjálfur svo seinheppinn
að draga persónu sína inn í umræð-
urnar. Tillegg hans til varnar verð-
hækkunum voru mestmegnis þær að
bera hugsjónaríkt blað sitt og grand-
varan ritstjóra þess saman við and-
lausan íslending og illkvittinn, róg-
skrifandi rilstjóra þess, auk margra
annarra hógværra hólyrða um rit-
stjóra þessa blaðs! Það er skiljan-
legt að slíkir menn hneykslist.
Um sjálft málefnið, hótelverðið,
reynir liann ekki að ræða með rök-
um, enda ómótmælanlegt að miklar
verðhækkanir hafa orðið og um leið
! dregið úr magni og því mun það
r ekki rætt frekar, en reynir helzt að
koma því að, að það séu skattarnir,
sem liggi þyngri á kaupfélagshótel-
; inu heldur en öðrum!
Dagsri stjórinn reynir að draga
það fram s nu máli vafalaust til j
stuðnings, að íslendingi seinkaði, j
vegna þess að pappírssendingu til
blaðsins seinkaði, og hugði liann
um sinn að hótelmálið hefði 'orðið
banabiti blaðsins. Það skortir ekki
rökin í þeim herbúðum!
En líklega hefir enginn haldið, að
• Dagsritstjórinn myndi leggja sig í
slíka lífshættu í Vatnajökulsleið-
angri, að blað hans myndi af þeim
sökum hljóta andlát, enda þó að því
hafi seinkað eitt sinn í því sambandi.
ELLIHEIMILIÐ í
SKJALDARVÍK
fékk óvænta og velkomna heimsókn
síðastliöinn þriðjudag. — Fram-
kvæmdastjóri Skjaldborgarbíós bauð
öllu heimilisfólki þar að horfa á
kvikmyndasýningu í hinuro nýja
samkomusal heimilisins. Fór hann
þangaö ásamt sýningastj óra bíósins
með ferðasýningavél fyrir breið-
filmur, sem Skjaldborgarbíó hefir
nýskeð eignazt, og var sýnd myndin
„Glitra daggir, grær fold“ við mik-
inn fögnuð heimilisfólksins. Er þetta
fyrsta kvikmyndasýning í þessum
nýja sal, og skýrði framkvæmda-
stjóri bíósins frá, að Templarar
hefðu í huga að gleðja vistmenn
elliheimilisins með fleiri slíkum
heimsóknum í vetur.
Auglýsið í íslendingi.
EINHLEYPIR MENN
VINNI AF SÉR Á LITLA
HRAUNI VANGOLDIN
BARNSMEÐLÖG
Fyrir síðasta fundi bæjarráðs Ak-
ureyrar lá bréf frá Sveini Bjarna-
syni, fátækrafulltrúa, þar sem hann
skýrir frá því, að innheimta meölaga
frá feðrum óskilgetinna harna gengi
æ erfiðar, jafnframt því sem með-
lagskröfur á bæinn stórykjust. Taldi
Sveinn, að á þessu ári mundi útgjöld
bæjarins vegna óskilgetinna barna
verða um 200.000 kr. eða um tvö-
falt hærri en fyrir þremur árum. Fá-
tækrafulltrúinn kvað barnsfeður
marga reyna með öllum ráðum að
komast hjá því að endurgreiða bæn-
um meðlögin, jafnvel fara úr fastri
vinnu í hlaupavinnu, svo að eigi
yrði sú leið farin að láta atvinnu-
rekanda halda eftir af kaupi upp í
meðlögin. Fór Sveinn fram á um-
boð frá bænum til þess að fá yfir-
valdsúrskurð um það, að einhleyp-
ir menn skyldu vinna af sér á Litla-
Hrauni vangoldin barnsmeðlög, en
framfærslulögin kveða svo á, að
slík leið sé heimil.
Bæjarráð lagöi einróma til, að
bæjarstjórn skyldi veita Sveini um-
boð þetta, og taldi sjálfsagt að barns-
j meðlög í vanskilum skyldu innheimt
! með fullri hörku, a. m. k. þegar ekki
væri um að ræða menn, sem hefðu
fyrir fjölskyldu að sjá.
FRÁ MÆÐRASTYRKS-
NEFND
Það eru vinsamleg tilmæli okkar,
i sem erum í Mæðrastyrksnefnd Ak-
ureyrar, að þeir bæjarbúar, sem eiga
notuð föt, sem einhverra hluta vegna
eru fallin úr umferð, en þó nothæf,
svo að hægt sé að sauma upp úr
þeim á krakka og unglinga, láti okk-
ur hafa þessi föt til umráða og það
sem allra fyrst.
Mæðraslyrksnefndarskrifstofan er
í Strandgötu 7 (uppi), opin alla
mánudaga og fösludaga kl. 5—7 e.h’.
Virðingarfyllst.
Mœðrastyrhsnefnd Akureyrar.
Flautufaraldur
Undanfarna daga hefir gefið að
heyra ömurlega og óhugnanlega tón-
list á götum bæjarins. Hafa þar far-
ið uppvaxandi borgarar þessa bæj-
ar með pjáturblístrur nokkrar ófagr-
ar að útliti, og framleiða með þeim
hinar ámáttlegustu „sinfóníur“, sem
mörgum hafa gert gramt í geði. Er
ekki til of mikils mælzt að leggja
bann við sölu á slíkum hljóðfærum
eða að öðrum kosti krefjast þess af
Stefi, að það skattleggi þessa músik
svo hátt, að hún borgi sig ekki fyrir
hina upprennandi hljómlislarmenn.
Peli.