Íslendingur - 20.08.1952, Blaðsíða 6

6
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagur 20. ágúst 1952
Matthíasarlundur
Á síSari árum hefir það stund-
um verið á orði haft, að á Akur-
eyri sé meiri og þroskaðri trjá-
gróður en í nokkru öðru kaup-
túni þessa lands. Og síðasti ís-
lendingur hefir það eftir merkum
Vestur-íslendingi, sem dvaldi ný-
lega. nokkra daga hér, en átti
heima í þessum bæ fyrir hálfri
öld síðan, að hinn mikli og fagri
trjágróður væri eitt hið ánægju-
legasta, sem hann sæi hér, eftir
hina löngu fjarvist sína.
í hvert sinn er þannig er mælt,
ætti það að vera oss Akureyring-
um gleðiefni, og stæla til frekari
aðgerða í þessa átt.
Tveir eru þeir staðir hér, sem
einkum hafa borið þennan hróð-
ur vorn út, og eru landskunnir.
Er það Gróðrarstöðin og Lysti-
garðurinn. Ennfremur má nefna
Trjáræktarstöðina inni í Fjör-
unni, sem nú er orðin einkaeign,
svo og nokkrir minni einkagarð-
ar.
Gróðrarstöðin, sem nú er aS
verða hálfrar aldar gömul, er í
útjaðri bæjarins, og fyrir það
hafa færri notið ánægjulegra
stunda þar en skyldi, enda mun
hún aldrei hafa verið opin al-
menningi á sama hátt og Lysti-
garðurinn, þó að leyfi til umferð-
ar þar hafi ætíð verið góðfúslega
í té látið, er um hefir verið beðið.
Lystigarðurinn er nú 40 ára.
Hann liggur við miðbik bæjarins,
og er að því leyti vel í sveit sett-
ur fyrir bæjarbúa, enda munu
ekki verða tölum taldir þeir, sem
þangað hafa komið og notið þar
ánægju og hvíldar, bæði þeir sem
bæ þennan byggja og einnig að-
komufólk. Er sá reitur áreiðan-
lega öllum kær.
En nú er að rísa upp þriðji
staðurinn hér í bæ, miklu yngri
hinum, en sem væntanlega skipar
sama bekk og þeir, áður mörg ár
líða, þó að minna sé þar urn
blómskrúð og færri trj átegundir.
Það er brekkan austan Eyrar-
landsvegarins, norðan Rósen-
borgar en sunnan Sigurhæða.
Þessi reitur á ekkert sérheiti nú.
Hefir verið fremur hljótt um
hann og það starf, sem þar hefir
verið unnið á undanförnum ár-
um, enda víst ekki til annars ætl-
ast í upphafi.
Ég veit ekki, hvort bæjarbúum
almennt er kunnug saga sú, en
hún er í fæstum orðum þessi:
Árið 1939 lét Jakob Karlsson
afgreiðslumaður girða reit þenna
að fengnu leyfi bæjarstjórnar-
innar. Sá hann að blettur þessi,
sem enginn hirti um, gæti orðið
bæjarprýði, ef honum yrði við-
eigandi sómi sýndur. Leitaði
hann í þessu augnamiði til nokk-
urra bæjarbúa um 10 kr. framlag
til, og brugðust flestir við. Féð
sem inn kom, hrökk þó ekki nema
að litlu leyti íyrir girðingarkostn-
aðinum og byrjunarframkvæmd-
um, og greiddi Jakob það sem á
vantaði úr eigin vasa. Að girð-
ingu lokinni var hafin trjáplönt-
un þarna, og hefir henni verið
haldið áfram að einhverju leyti
allt til þessa, en nú má telja, að
því verki sé að fullu lokið.
Eftir nokkur ár afhenti Jakob
Skógræktarfélagi Eyfirðinga reit-
inn, eins og hann stóð þá, með
því eina skilyrði, að vel væri að
honum hlúð, og haldið áfram
gróðursetningu þar eins og þurfa
þætti. Síðan hefir félagið séð um
reitinn, en nú síðast Skógræktar-
félag Akureyrar. Akureyrarbær
hefir þó annast viðhald girðing-
arinnar að nokkru leyti.
Er vel þess vert, að þessi fram-
sýni Jakobs, framkvæmd og ör-
læti, geymist.
Nú er að vaxa þarna upp svo
veglegur trjágróður, að hann
dylst ekki lengur vegfarandanum.
Mun hann þegar vekja alhygli
allra þeirra, sem leið eiga um
Eyrarlandsveg og Hafnarstræti,
en þær götur tvær eru með þeim
fjölförnustu í bænum. En miklu
fleiri en þeir veita þessum stað
eftirtekt, eða munu gera svo, er
trén þar vaxa meira en þegar er
orðið.
Brekka þessi hefir það fram yf-
ir hina staðina tvo, að hún horfir
við stórum hluta bæjarins, eða
allt sunnan frá Gróðrarstöð og
til nyrztu húsa á Oddeyri auslan-
verðri. Hún mun sjást úr glugg-
um nokkuð á 2. hundrað íbúðar-
húsa hér. Ilöfnin liggur svo að
segja að rótum hennar. Og þaðan
er víðsýni mikið inn yfir sveitina
austanverða og út yfir fjörðinn.
Þessi reitur mun, vegna legu
sinnar, innan stundar setja prúð-
an svip og hugþekkan blæ á bæ-
inn, og tala máli trjágróðursins
meira en flestir aðrir blettir þar.
Efalaust þykir mér, að þessi
reitur verði opnaður almenningi
til umferðar og dvalar þar að
einhverj u leyti, þegar hættulaust
þykir fyrir trén, en þau eru enn
svo vanþroska sum, að eigi mun
það talið rétt vera að sinni. Enda
þyrfti áður að lagfæra og jafna
gangstígi þá, sem þar er ætlað
fyrir, svo og rjóðrin. Þá þyrfti
og að koma þarna umhverfis öfl-
ugri girðing en nú er.
Bæði Gróðrarstöðin og Lysti-
garðurinn hafa fengið því hlut-
verki að gegna að geyma mynda-
styttur mætra þegna þjóðar vorr-
ar, sem og störfuðu lengur eða
skemur í þessu bæjarfélagi. Fer
vel á þessu, enda hafa þrír af
þeim fjórum, sem þarna hefir
verið valinn staður, verið braut-
ryðjendur á sviði jarðræktar og
trjágróðurs á landi hér.
Reiturinn ungi og nafnlausi í
brekkunni geymir hins vegar eng-
ar slíkar minjar enn, sem varla er
von. En er fram líða stundir tel
ég hæfa, að sá halli yrði jafnað-
ur. En á hvern hátt? Hverjum á
að velja stað þar, munu menn
spyr j a.
Ég gat þess fyrr, að reitur
þessi lægi að lóð Sigurhæða,
hússins sem Ijóðskáldið síra Matt-
hías Jochumsson bjó í langa
stund, og andaðist í. En hann
liggur einnig, að segja má, að
___Smásagan: _____
Hjónalíf
»
öðru húsi bæjarins, kirkjunni,
hinu svipmikla og veglega guðs-
húsi voru. Séra Matthías var
kirkjunnar maður. Kirkjan var
hið annað heimili hans. Þessi
reitur liggur því að þeim tveimur
húsum bæjarins, sem ætla mætti
að séra Matthíasi hefði verið hug-
stæðust allra húsa.
Og nú skal ég svara spurning-
unni. Það á að flytja mynd séra
Matthíasar úr Lystigarðinum og
setja hana í brekkuna sunnan við
Sigurhæðir og kirkjuna. Norðan
til í reitnum, suðaustur frá hlið-
inu er lítill grashöfði, sem skag-
ar nokkuð fram, og skyggir ekk-
ert á þar. Þarna er útsýni bezt úr
reitnum. Og' þaðan hallar heim
að Sigurhæðum. Þar á mynda-
styttan að vera. Og að því verki
unnu gætum vér sagt, að séra
Matthías væri' kominn heim.
Akureyrarbær hefir, því mið-
ur, af einhverjum ástæðum, ekki
náð eignarhaldi á húsinu Sigur-
hæðum, svo að varðveita mætti
það til minningar um skáldið. En
vonandi stendur það lengi enn.
Og húsgögn séra Matthíasar, sem
einu sinni var rætt um að ættu
að geymast þar, eru fyrir löngu
komin víðs vegar, og verða aldrei
endurheimt. En þetta, að flytja
myndastyttuna, gætum vér gert
án mikilla fjárútláta eða fyrir-
hafnar. Því að ekki geri ég ráð
fyrir að tæknilegir erfiðleikar
séu á þeirri framkvæmd, né
nokkur sáttmáli rofinn, þó að
myndin yrði flutt þaðan, sem hún
hefir verið.
Séra Matthías hefir efalaust
unnað öllum gróðri. Og vænt þótti
honum um „æsku sinnar Skóga
skóg“ í Þoskafirði. En hann
var enginn brautryðjandi þar. „í
hverju foldarfræi byggir andi,
sem fæddur var á ódauðleikans
landi“. Hann sá lífið og gróður-
magnið í ljósi hins eilífa, guð-
dómlega. Hann var fyrst og
fremst óvenjulegur andans mað-
ur, trúmaður og mannvinur.
Þess vegna mundi mynd hans
eiga fullt svo vel heima í nálægð
kirkjunnar, og þar sem fjöldi
fólks gæti fyrirhafnarlítið haft
hana fyrir augum alla daga, lield-
ur en þar sem hún er nú. Og ég
lield að hvorutveggja, minning
séra Matthíasar og vegur kirkj-
unnar, mundi vaxa við þetta ná-
býli, en ekki minnka.
Einhvern tíma var stungið upp
á því, að kirkjan hér yrði nefnd
Matthíasarkirkja. Það mun ekki
hafa náð festu. E n vandalaust
ætti oss að vera að nefna trjáreit-
inn í brekkunni Matthíasarlund,
eftir að myndastyttan væri komin
þangað. Væri þá nafn hans, þessa
mikla og mæta trúarskálds, bund-
ið í þetta heiti um komandi ár og
aldir.
Þormóður Sveinsson.
Rœðumaðurinn: — Ej ég heji
talað of lengi, er það af því að ég
gleymdi úrinu mínu heima, og
hér í salnum er engin hlukka.
Rödd úr salnum: — Það er
almanak fyrir aftan yður.
SKAMMARÆÐA
jlutt aj frú Hansen
yfir manni hennar, Hansen
bœjurjulltrúa.
Skemmtilegt líf, verð ég að
segja, að fara að heiman klukkan
átta og koma ekki heim fyrr en
eftir miðnætti!
Ilafið þið verið ú tnikilvœgum
fundi? En þaö er þó enginn mað-
ur á fundi fram til klukkan þrjú
á nóttunni, sízt af öllu bæjarfull-
trúar. Það geturðu reynt að telja
öðrum trú um, en ekki mér. Guð
má vita, hvar þið hafið verið. á
fundi, hvort heldur á veitingakrá
eða dansknæpu, — í ráðhúsinu
hefir það að minnsta kosti ekki
verið.
Jœja, loksins fœr maður að vita
það. Hjá Viwel? Viltu nú ekki
gera svo vel að hypja þig í rúm-
ið, heldur en að standa þarna og
reka í vörðurnar eins og skóla-
strákur.
Eg hefi líka löngun til að fá
svefnjrið núna, mér finnst satt að
segja, að ég sé búin að vaka nógu
lengi þín vegna. Sitja svo hjá Vi-
wel og telja mér trú um, að þú
hafir verið á fundi.
O-jœja, var það einkafundur?
Til þess ætli dagurinn að vera
nógu langur. Nóttin er ætluð til
svefns, og það sæmir allra sízt
bæjariulltrúum að halda nætur-
fundi, því að fyrsta skylda borg-
aranna er rósemi, og bæjarfull-
trúar eiga að ganga á undan
borgurunum með góðu eftir-
dæmi og halda skyldur sínar í
heiðri. Þess vegna er hann bæj-
arfulltrúi. ■ — annars gæti hvaða
strákasni sem væri verið bæjar-
fulltrúi.
Rífast, segir þú. Hér er ekki
um rifrildi að ræða. Ég er bara
að segja þér, hvað rétt er, og það
sem rétt er, á að vera rétt. Verið
að rœða um áhugamál bœjarins!
Það ber engin nauðsyn til að þú
hafir þenna áhuga fyrir bænum.
Hefir bærinn kannske svo mik-
inn áhuga fyrir þér? Og hví ætti
það að korna niður á mér, að þú
ert einn af bæjarfulltrúunum?
Fyrst er ég, og svo er ég aftur, en
þá fyrst kemur bærinn, og ef þú
tekur bæinn fram yfir konuna
þína, þá áttir þú alls ekki að
kvænast mér. Skilurðu það?
Liggur velferð bœjarins þér á
hjarta? Hvort velferð bæjarins
liggur þér á hjarta eða ekki, kem-
ur mér ekki við. Hún má liggja
þér á hjarta á daginn, ég hef ekk-
ert á móti því. En á nóttunni er
það konan þín, sem á að liggja
þér á hjarta. Taktu eftir því í
eitt skipti fyrir öll. Til hvers ertu
annars bæjarfulltrúi? Til þess að
hjálpa við að annast ró og reglu
í bænum, en þú þarft ekki endi-
lega þess vegna að eyðileggja ró
konu þinnar.
A ég að sofa? Núna, þegar þú
ert búinn að skemmta þér hálfa
nóttina, á ég að sofa, en meðan
þú sazt hjá Viwel, minntist þú
ekki á, að ég ætti að sofa. Þér
stóð alveg á sama um það, hvort
ég yrði að leika næturvörð eða
ekki. Ég er ekki forvitin, en mér
þætti gaman að vita, hve þýð-
ingarmikið það hefir verið, sem
þið höfðust að.
Hvað ertu að bulla um nauð-
syn? Er það nú allt í einu orðin
nauðsyn fyrir bæinn, að þið tak-
ið nóttina í þjónustu ykkar, eða
gerið þið það kannske af því að
of bjart sé á daginn? Ég get að
minnsta kosti ekki séð, hvers
vegna ekki er unnt að leysa þau
mál án þín. Þarft þú endilega að
vera með nefið niðri í öllum hlut-
um?
Þakklœti samborgaranna. Tal-
aðu bara ekkert um þakklæti.
Skollinn sjálfur þakki þér fyrir
að vaka á nóttunni og sofa á dag-
inn, þegar þú átt að vera við þitt
starf. Þegar þú ert dauður, spyr
áreiðanlega enginn eftir þér né
reisir þér minnisvarða.
Borgarstjóri! segir þú. Þú ætl-
ar að verða borgarstjóri. Þér er
óhætt að taka inn eitur upp á
það, að strax og ég fæ minnsta
grun um, að þeir ætli að gera þig
að borgarstjóra, legg ég fram
skilnaðarumsókn, — ég verð
aldrei með á það.
Þá verð ég borgarstjórafrú,
segir þú. Það veit ég vel. En ég
get ekkert keypt fyrir það. Nei,
Hansen, þú veiðir mig nú ekki
með þínu æsta hugmyndaflugi.
Ef þú ætlar ekki að gera mig al-
veg ærða, þá ættirðu að hypja
þig í rúmið.
Hvað segir þú? Á ég að vera
róleg? Þú þarft ekki að minna
mig á það. Ég hef aðeins sagt
það, sem satt er. Er ég ekki kon-
an þín? Er það kannske ekki
skylda mín að minna þig á þínar
heimilisskyldur? Þegar við töl-
um um okkar búskap, þá geturðu
masað og þjarkað, en sé minnst
á búskap bæjarins, er varla hægt
að draga orð úr þér. Og þú vilt
verða borgarstjóri? Nei, Han-
sen. Guð forði þér frá því. Sem
bæjarfulltrúi ertu að heiman
hálfa nóttina, en þegar þú verður
borgarstj óri, fæ ég sjálfsagt ekki
að sjá þig framar.
Ertu þreyttur? Já, hugsaðu
þér bara, hvort ég er ekki þreytt
líka. En lofaðu mér að sofa?
Viltu ekki ævinlega hafa síðasla
orðið? Þakkaðu skapara þínum,
að þú hefir eignast svona blíða
og umburðarlynda konu. Aðrar
konur hefðu ekki sætt sig við
þessa næturfundi, jafnvel þótt
bærinn hefði aldrei fengið gang-
stéttir eða gasljós. En það segi
ég þér enn einu sinni: Strax og
þú verður borgarstjóri heimta ég
skilnað, og nöldraðu svo eins
lengi og þig lystir. Ég leggst út
af og fer að sofa og vil ekki
heyra meira.
___*_____