Íslendingur - 15.01.1947, Blaðsíða 5

MiSvikudaginn 15. janúar 1947
ISLENDINGUR
5
endingar verða að sameinast
um komnmnista
Þegar Sj álístæÖisflokknum tókst
að fá kommúnista til ábyrgrar stjórn
arsamvinnu haustiS 1944, þóttu þaS
mikil tíðindi. Var það aS vonum,
því aS til þessa hafSi reynzt ógerlegt
aS fá þá til samstarfs um úrlausn á
vaiidamálum þjóSfélagsins, þótt for-
maSur Framsóknarflokksins væri þá
búinn að ganga á eftir þeirn með
grasið í skónum í marga mánuði.
SjálfstæSisflokkurinn hefir aldrei
haft mikla trú á vilja kommúnista
til umbóta á ríkjandi JrjóSskipulagi,
en taldi í Jretta sinn nokkrar líkur til
þess, að Jreir myndu af einlægni
vinna að framkvæmd stj órnarstefnu,
er miðaði að því að tryggja lífsaf-
komu íslenzkrar aljrýðu, sem Jieir
höfðu svo mjög þólzt bera fyrir
lirjósti. SjálfstæSismenn voru einnig
sannfærðir um JiaS. að ef með ])ess-
ari stjórnarsamvinnu tækist að skapa
öllum landsmönnum góð kjör, myndi
um leið vera kippl burtu grundvell-
inum undan upplausnar- og bylting-
arstefnu kommúnista. Ef hinsvegar
kommúnistar hlypu undan merkjum,
væri fengin sönnun fyrir ])ví, að
Jíjónkun við hinn al])jóðlega komm-
únisma væri þeim meira virði en
hagsmunir íslenzkrar alþýSu. HiS
vaxandi fylgi kommúnista sýndi einn
ig, að ]>j óðin myndi verða að reka
sig á til þess að sjá gegnum blekk-
ingavefinn og skynja fil hlýtar hið
rétta eðli kommúnista.
Kommúnistar bregðast
verkalýðnum
FYRST í stað virlust kommúnist-
ar ganga með nokkurri alvöru og
einlægni að skyldustörfum sínum, en
í byrjun ársins 1946 tóku að sjást
merki þess, að þeir væru farnir að
þreytast á ábyrgSinni. Var sýnilegt,
að þeir hygSust .við fyrsta tækifæri
lilaupast undan merkjum, einkum er
ljóst varð, að ýms erfið vandamál
krefðust úrlausnar ríkisstj órnarinn-
ar. ViS afgreiðslu Alþingis á inritöku
beiðni íslands í SameinuSu JrjóSirn-
ar sviku þeir algerlega s'amkomulag,
sem orðið hafði innan ríkisstjórnar-
innar.
Samningurinn við Bandaríkin um
brottflulning hersins af íslandi og
leigu á Keflavíkurflugvellinum varð
útgöngusálmur kommúnista úr rík-
isstjórninni. Skal sú saga ekki rak-
in hér, en í sambandi við afgreiðslu
J)ess máls gægðist úlfurinn óþægi-
lega undan sauðargærunni, sem
konnnúnistar höfðu haft yfir sér und
anfarín ár.
ÞaS munu sennilega vera fáir ís-
lendingar, nema konnnúnistar sjálf-
ir, sem trúa því, að afstaða þeirra í
flugvallarmálinu hafi stafað af sér-
stakri umhyggju fyrir sjálfstæði ís-
lands og ást þeirra á ættjörðinni hafi
verið meiri en annarra íslendinga.
Flokksleg afstaða kommúnista í þessu
Framsóknarflokkurinn hefir meö hinu furðulega bak-
tjaldamakki Hermannsiiðsins við kommúnista átt mesta
sök á því, að ekki hetir fyrir löngu tekizt stjórnarsam-
starf milli lýðræðistlokkanna.
„íslendingur" hefir ekki skýrt nema að litBu leyti frá samningaumleitunum þeim, sem
fram hafa farið milli stjórnmálaflokkanna undanfarna mánuði, en vegna ýmiskonar
dylgja Framsóknarblaðanna og kommúnista um þessa samninga og þátt Sjálfstæðis-
flokksins í þeim, þykir blaðinu rétt að gefa hér í stórum dráttum lauslegt yfirlit yfir
þessar samningaumleitanir. Væri sannarléga fremur ástæða fyrir Framsóknarblöðin
að reyna að skýra fyrir flokksmönnum sínum hinn furðulega hringlandahátt flokks-
formannsins og fylgismanna hans heldur en vera með hrakyrði í garð Sjálfstæðis-
flokksins.
máli mun liafa stafað af tveimur á-
stæöum: 1) Fjandskap til Bandafíkj■
anna og óafvitandi eða vísvitandi
löngun til þess að þókndst hinum al-
þjóðlega kommúnisma, og 2) Nauð-
syn þess að jú einhverja ústœðu til
þess að losna úr ríkisstjórninni, ejt-
ir að þeim var orðið Ijóst, að undir
forustu Sjálfstœðisflokksins var þeim
ókleift að koma frain kommúnistislc-
um áhugamálum sínum.
Störf tólf manna nefndar-
innar
ÓLAFUR THORS baðst lausnar
fyrir allt ráðuneytið, þegar eflir brott
hlaup kommúnista. Sjálfstæðisflokk-
urinn laldi sig reiðubúinn til áfram-
haldandi stjórnar með AlþýSuflokkn
um, en'hann treysti sér ekki til slíkr-
ar samvinnu, að svo stöddu að
minnsta kosti.
Forseti íslands óskaSi Jaess, aS
Ólafur Tliors reyndi að mynda nýja
ríkisstjórn, en Ólafur taldi rétt að
reynt yrði á ný að ná samstarfi
milli allra flokka meS hliÖsjón af
því, sem á undan var gengið, og
margháttaðra vandamála framund-
an. Var þessi afstaða í nánu sam-
ræmi við þá meginstefnu, sem Sjálf-
stæöisflokkurinn hcfir ætíð fylgt að
reyna aS skapa sem víðlækasla sam-
vinnu milli allra stétta Jtj óöfélags-
ins.
Störf tólf manna nefndarinnar
báru engan árangur, enda fljóllega
Ijóst, að kommúnistar og flestir (
Framsðknarþingmenn höfSu engan
áhuga á fjögurra flokka stjórn. Sjálf
stæðisflokkurinn og meginhluti Al-
])ýðuflokksins taldi hinsvegar slíka
stjórnarmyndun æskilega. Sömu
skoðunar munu ýmsir hinna gætn-
ari Framsóknarmanna hafa verið.
Furðulegt baktjaldamakk
Hermánnsliðsins
FRAMSÓKNARBLÖÐIN ‘ hafa
öSru liverju veriS að tönglast á því,
að tólf manna nefndin hafi veriö
,,skálkaskjól“ Ólafs Thors til frekari
samningatilrauna við kommúnista
bak viö tjöldin. Flestum mun nú
vera ljóst, liversu fáránleg þessi á-
sökun er, þegar þess er gætt, að
Sjálfstæðisflokkurinn hefir undan-
farin ár ætíð barizt fyrir samstjórn
allra flokka.
Hinsvegar hafa FramsóknarblöSin
vandlega haldið því leyndu, að ineð-
an tólf manna nefndin var að störf-
um, sal Hermann á slöðugu samn-
ingamakki við kommúnista um mynd
un „vinslri“ stjórnar undir jorsœti
lians. Nú skyldi hann sýna, hversu
snjall flokksforingi hann væri. Var
þeini samningaumleitunum svo langt
komið, að kommúnistar höfðu sætt
sig við það, að Hermann yrði for-
sœlisráðherra í liinni nýju stjórn.
— Öll fyrri ummæli kommúnista
um hið sótsvarta Framsóknaraftur-
hald, og öll gífuryrði Framsóknar-
manna urn það, hversu glæpsamlegt
það væri að vera í samvinnu við
kómmúnista, voru gleymd og grafin.
Væri sannarlega fróðlegt aS vita,
hvort Hermann hefir alveg gleymt
hinu margumtalaða „dýrtíðarvanda-
máli“, sem enginn á að vilja leysa,
nema hinn „þjóöholli“ Framsóknar-
flokkur, og hvort hann hefir fallizt
á að fara í „nýju fötin keisarans.“,
eins og liann kallaði nýsköpunar-
stefnuria.
Þetta makk konnnúnista og Her-
manns leiddi þó ekki til stjórnar-
myndunar. Orsökin mun annars veg-
ar liafa verið óvilji Alþýðuflokksins
að leggjast í þessa flatsæng og hins-
vegar sterk andstaða ýmissa gætnari
Framsóknarmanna.
Vafalaust mun mörgum Framsókn
armönnum þykja fýsilegt að fá nán-
ari upplýsingar um þessa sanminga
foringja síns við kommúnista, og er
þess aS vænta, aS „Degi“ sé Ijúft aS
gefa þær upplýsingar.
Tilraun Ólafs Thors
ÞEGAR sýnt varð, að hvorki
kommúnistar né Framsóknarmenn
liöfðu neinn áhuga á fjögurra flokka
stjórn, fól forseti íslands Ólafi Thors
að reyna að mynda stjórn. Sneri
hann sér til hinna fyrri samslarfs-
flokka, en forustumenn Framsókn-
arflokhsins tóku þegar jram, að þeir
myndu alls ekki ganga lil stjórnar-
samvinnu undir forustu Ólafs Tliors.
Meginhluti AlJjýSuflokksins hefir
tjáS sig fúsan til samstarfs við Sjálf
stæðisflokkinn á grundvelli þeirrar
stj órnarstefnu, sem fylgt hefir ver-
iS undanfarin ár. Kommúnistar neit-
uðu hinsvegar allri samvinnu og hafa
með því sannað svo að ekki verður
um villst, að umbótastejna■ frájar-
andi ríkisstjórnar er þeim einskis
virði.
Kommúnistar vilja ujsp-
lausn
ÞAD er nauðsynlegt, að almenn-
ingur geri sér Ijóst, að kommúnistar
rufu ekki stjórnarsamslarfið vegna á-
greinings um framkvæmd nýsköpun-
arstefnunnar. Þar fundu Jreir enga
átyllu, og því urðu þeir að velja ut-
anríkismál til Jress að komast úr
stjórninni.
Eflir að kommúnistar liafa endan-
lega neitað stjórnarsamstarfi á grund
velli Jjessarar stefnu og tjáð sig reiöu
búna til samvinnu við þá menn, sem
þeir hafa undanfariS lýst sem höfuð-
fjendum allra umbóta í J)j óöfélag-
inu, getur naumast hjá því fariS, að
fyrrverandi fylgismenn þeirra fari
að krefja }>á reikningagkapar vegna
þessara rniklu svika við þá stórkost-
legu hagsmuni alls ahnennings í
landinu af því, að tak'ast megi að
hrynda nýsköpunarstefnunni full-
komlega í framkvæmd.
Loddaraleikur
Framsóknar
ÞEGAR við afgreiSslu flugvallar-
samningsins, var ljóst, að hverju
Hermann stefndi. í þessu mikilvæga
máli var hinn „stefnufasti*1 Fram-
sóknarflokkur eins vandlega stefnu-
laus og hugsast gat. Þessi afstaða
átti að opna leiðina til kommúnista,
enda hefir nú reynslan sannaS lil
hvers refirnir voru skornir. Sam-
þykktir flokksjrings Framsóknar-
manna eru með því sama marki
S
brenndar, að hvarvetna er skilin eft-
ir ópin leið yfir lil kommúnista.
Landsverzlunin átti að vera agniS
fyrir kommúnista, en ]>á gerðist Vil-
hjálmur Þór svo hlálegur við aum-
ingja Hennann, að lýsa ákveðið yf-
ir í „Tímanum“, að samvinnumenn
væru gersamlega andvígir allri lands
verzlun.
Allur Jressi hringlandaháttur
Framsóknar hefir verið meginorsök
þess, að elcki er þegar komin á sam-
vinna milli lýSræðisflokkanna. Hefir
Hermann gengið svo langt í viðleitni
sinni til ])ess að mynda stjórn með
kommúnistum og Alþýðuflokknum,
að AlJjýðuflokknum hefir verið boð-
ið, að ákveðinn utanjúngsmaöur úr
hópi AlþýSuflokksmanna skyldi
verða forsætisráðherra, ef flokkurinn
vildi leggjast í flatsængina.
Hvað gerir Framsókn nú?
FORSETI ÍSLANDS hefir nú íal-
ið formanni AlJíýSuflokksins aö
reyna aS mynda stjórn. SjálfstæÖis-
flokkurinn mun reiðubúinn að veita
honum stuðning á grundvelli Jreirr-
ar sameiginlegu stjórnarstefnu, sem
flokkarnir liafa starfað eftir að und-
anförnu. Kommúnistar liafa sannað,
að ])cir vilja ekki lengur fylgja þeirri
stefnu, og ])ví ekki að vænta stuðn-
ings þeirra. Framsóknarflokkurinn
verður nú óumflýjanlega að gera
það upp við sig, hvort hann vill íaka
.upp umbótasinnaða framfarastefnu
og gerast aÖili að ríkisstjórn Sjálf-
stæðis- og AlþýSuflokksins, eða hvort
hann ætlar aS skipa sér í sveit meS
*
upplausnaröflum kommúnista. Næstu
dagar munu skera úr Jressu.
Mikil útgerð á vetrar-
vertiðínni syðra.
A byrgð ríhissjóðs á fisliverð
inu hefir mjög örvað út-
gerðina.
FISKIFÉLAG ÍSLANDS tilkynn-
ir, að mun fleiri bátar muni stunda
veiSar frá verstöövum við Faxaflóa
á Jressum vetri en í fyrra. Alls verða
bátarnir nú um 170, en voru 114 í
fyrra. Bátar þeir, sem nú verða gerð-
ir út, eru einnig yfirleitt stærri og
betur útbúnir en áður hefir veriS.
Undanfarna daga hefir mjög mik-
ill fólksstraumur verið til Reykja-
víkur. Mun þetta einkum vera ver-
tíðarfólk.
Ettirleiðis
verða reikningar aðeins
greiddir frá kl. 2—4 dag-
lega.
Bifreiðaverkstæðið
Þórshamar h.f.