Íslendingur - 31.05.1950, Blaðsíða 1

XXXVI. árg.
Miðvikudaginn 31. maí 1950
24. tbl.
50 ára leikara afmæh'
Frú Svava Jónsdóttir
Mér finnst ég sjá í huga mér
15 ára granna og spengnega
blómarós standa á ieiksvioi nér
á Akureyri laust fyrir síöa&tl.
aldamót, með hjartsiátt af spenn
ingi og þó ákveóna að gera siít
bezta, annað hvort syngja eða
lieika í skrauísýningu eöa smá-
leik. Og svo, af pví að það heppn-
aðist vel, rjóða af gleði og dans-
andi af kæti, þegar hennar hlut-
verk var búið. Þetta var nú við-
burður sem sagði sex.'Og ákveð-
in var hún í því, að þetta skyldi
hún gera oftar, eins oft og hún
gæti, helzt allt sitt líf.
Raunar telur frú Svava ekki,
að hún hafi byriað fyrir alvöru
á leiklistarstaríi sínu fyrr en árið
1900, þegar hún lék hlutverk í
leiknum »Annar hvor verður að
giftast«. En draumur ungu stúlk-
unnar varð að raunveruleika, og
hún hélt áfram að vinna fyrir
leiklistina og sönglistina, því að
hvorttvteggja var henni í bióð bor
ið. Hún lék fyrst hér, síðan á
Sauðárkrók, þar sem hún dvaldi
. i 7 ár, og svo aftur hér. Vaxandi
þroski og vaxandi smiekkvísi kom
með aldrinum.
Eftir að frú Svava fluttis;
hingað aftur frá Sauðárkrók,
æfði hún Höllu í Fjalla-Eyvindi
1922 fyrir frú Guðrúnu Indriða-
dóttur, sem fengin hafði verið til
að leika hana sem gestur. Það
tegja mér kunnugir að séðst hafi
strax, hve þroskuð listakona frú
v.vava var orðin. Árið eftír leiií-
ui hún svo Normu í »Vér morð-
ii;gjar«, og það var í fyrsta sinn
sem ég sá hana leika. Ég gleymi
aldrei leik hennar, stórbrotnum,
sterkum og hrífandi, og ég hugs-
aði með mér, að gaman væri að
mega einhverntíma lieika á móti
svona listakonu. Svo hittumst við
ó leiksviðinu 1926 í Ambrocíus.
Ég lék tvö smáhlutverk, og vissi
hvorki, hvernig ég átti að standa
eða ganga, en frú Svava lék hina
töfrandi Abigael. Þá sá ég i
f'yrsta sinn, hvernig hún gleymdi
sjálfri sér gjörsamlega, og Iifði
sig inn í það, sem hún var að
gera. Það var ekkert kák, ekkert
hik, engin uppgerð. Bara sann-
leikur, eintómur sannleikur. Síð-
an hefi ég oft Ieikið á móti frú
Svövu. Hún hefir verið konan
mín og móðir m:n á leiksviðinu
og guð má vita nema hún hafi
Svava Jónsdóttir
verið dóttir mín líka. Ég minnist
hennar með ánægju og samstarfs
við hana í mörgum sjónleikjum.
og nefni ég sem dæmi: Á útleið,
Fyrsta fiðla, Eruð þér frímúrari,
I róðá, Dúnunginn, Skrúðsbónd-
iirn, Skálbolt og marga fleiri, sem
hér er ekki rúm til að telja upp.
Svava Jónsdóttir sem j'órukona í
„Oskastundirí'.
Alstaðar hjsfir hún verið hinn
tanni, smekkvísi og fágaði leik-
ari, sem leitað hefir eftir kjarn-
anum í hverju hlutverki, sem hún
hföfir haft til meðferðar, — og
fundið hann. Og jafnvíg er hún
á, hvort heldur er háalvarlegt
hlutverk eða sprenghlægilegt. Við
höfum rifist á leiksviðinu, og eng
inn hefir brúkað verri munu við
mig þar, heldur en frú Svava —
ég meina í sjónleik, — og við liöf
um líka elskast heitt á Ieiksvið-
inu, svo heitt, að ég verð að við-
urktenna, — þó ég hins vegar
vilji ekki að það fari langt, —
að ég elska frú Svövu Iíka í dag-
legu lífi. Ég elska Iist hennar,
sanna og fágaða, og ég elska
hana L'ka fyrir viðmót hennar í
öllu samstarfi. Ég hefi aldrei
heyrt hana hallmæla nokkurri
manneskju, og ég ^;t ekki hugs-
að mér elskulegri samstarfsfélaga
í leiklistinni gagnvart öllum, sem
hún vinnur með.
Nú er frú Svava fyrir löngu
orðin þjóðkunn listakona, og það
e) vel. Ég álít, að við Akureyring
ar hefðum mikils í. misst, mfcnn-
ingarlega séð, ef við hefðum aldr-
ei átt frú Svövu. Ég vona að hún
eigi eftir að Ieika oft enn, öllum
leikhúsgestum til óblandinnar
gleði og ánægju.
Það er ósk mín og von, og ég
veit að það er bezta óskin sem ég
og aðrir geta fært listakonunni
./ þessum merku tímamótum ævi
hennar.
Nú um næstu helgi mun Leik-
félag Akuneyrar gangast fyrir
veglegu hófi í tilefni af þessu
merkisafmæli frú Svövu Jónsdótt
ur, og ég er viss um, að þar verð
ui margt um manninn, og mikil
gieði á ferðum,- þvi að frú Svava
er sönn í gleði sinni eins og öllu
öðru.
Jón Norðfjörð.
ÚTSÝNISSKÍFA
FERÐAFÉLAGSINS
MIKIÐ SKOÐUÐ
Ferðafélag Akureyrar hefir nú
fyrir nokkr-u komiS upp útsýnisskífu
á svonefndum Hamarkotsklöppum
milli Brekkugötu og Klapparstígs,
þar sem klappirnar ber hæst. Er skíf-
unni komið fyrir á hæfilega háum
steinstöph, og eru á hana merkt 48
nöfn á fjöllum, fj allaskörðum, bæj-
um o. fl. er til sézt frá þessum stað.
Auk þess eru eyktamörkin letruð á
hana, en þau eru nú flestum hinum
yngri með öllu ókunn. Einnig er
hhattstaða Akureyrar mörkuð á
skífuna. Hugmyndina um skífuna
kom Árni heitinn Jóhannsson með
fyrstur hér, en Sigurjón Rist gerði
teikningu af henni og fékk hana
smíðaða í Noregi.
Fjöldi fólks hefir stytt sér stundir
við að skoða skífuna, s'ðan hún kom
upp, enda veitir hún manni marg-
víslegan fróðleik um héraðið kring-
um Akureyri. Á Ferðafélagið við-
urkenningu skilið fyrir verkið.
Gullfossi fagnað við bryggju á Akureyri. — Ljósm.: Ari L. Björnsson.
Gulltoss ketnur til Akureyrar
ta
aí lifllda DæiarDua a tin
¦ i' ' ii *
Bæjarbúar voru óvenjusnemma k ,
fótum á Hvítasunnumorgun. Um kl.
8.30 fóru þeir að tínast að Torfu-
nefsbryggjunni, og litlu síðar renndi
hinn nýi Gullfoss Eiiiiskipafélags ís-
lands inn fyrir Oddeyrartangann. Er
hann lagð: að bryggjunni um kl. 9,
vár margt bæjarbúa þar samankomið
ti' að fagna skipinu. Meðan það var
að leggja að bryggjunni, lék Lúðra-
sveit Akureyrar undir stjórn Jakobs
Tryggvasonar íslenzk lög, og Karla-
kórinn Geysir söng undir stjórn Ingi-
mundar Árnasonar. Þá flutti Sverrir
Ragnars varaforseti bæjarstjórnar
ávarp, en Lúðrasveitin lék Sj ó-
mannasönginn „íslands Hrafnistu-
menn" og síðan þjóðsönginn, en
Geysir söng með. Framkvæmdastj óri
Eimskipafélagsins, Guðmundur Vil-
hjálmsson, þakkaði móttökurnar og
tilkynnti, að bæjarbúum væri boðið
að skoða hið nýja skip milli kl. 1 og
5 síðdegis. Munu þeir hafa skipt þús-
undum, er notfærðu sér boðið.
Um allan bæinn voru fánar dregn-
ir á stöng, og fánar og veifur prýddu
öll skip og báta á höfninni. Veður
var hálf-kalt og þungbúið.
Klukkan 8—10 um kvöldið sátu
um 160 bæjarbúar boð Eimskipafé-
lagsins um borð í skipinu. Ávarpaði
Guðmundur Vilhjálmsson framkv.-
stjóri gestina og bauð þá velkomna,
en Steindór Steindórsson bæjarfull-
trúi flutti ræðu af hálfu bæjarstjórn-
ar. Þá fluttu þeir Friðgeir H. Berg
og Sigurður G. Sigurðsson kvæði.
Síðan fluttu ávörp og ræður: Árni
Eggertsson frá Winnipeg, Mr. Gar-
land, sendiherra Canada á íslandi,
alþingismennirnir Jónas G. Rafnar
og Bernharð Stefánsson, og Björgvin
Guðmundsson tónskáld. Loks ávarp-
aði Guðmundur Vilhjálmsson ges't-
ina og þakkaði þeim komuna.
Meðal gesta, sem voru með skip-
inu í för þessari, voru tveir úr stjórn
félagsins, Árni Eggertsson frá
Winnipeg og Jón Árnason bánka-
stjóri, Mr. Garland sendiherra og
Jón Guðbrandsson, framkv.stjóri
Eimskipafélagsins í Kaupmanna-
höfn. Ennfremur kona og dóttir
Árna Eggertssonar.
Gullfoss fór héðan um hádegi á
annan í hvítasunnu, og var næsti
viðkomustaður hans Húsavík. Hvar
sem skipið kom á för sinni kringum
landið voru móttökur hinar virðu-
legustu.
Skipstjóri á Gullfossi er Pétur
Björnsson.
SIGURJÓN FRIÐJÓNSSON,
skáld,
lézt s.l. föstudagsnótt að heimili sínu,
Litlu-Laugum í Þingeyjarsýslu nál.
83 ára gamall. Sigurjón var þjóð-
kunnur fyrir Ijóðagerð, og hafa kom-
ið út eftir hann margar ljóðabækur.
Alþingismaður var hann um 5 ára
skeið og gegndi löngum trúnaðar-
störfum fyrir sveit sína. Var hann al-
bróðir Guðmundar á Sandi.
Stofngjöld nýrra síma
900 krónur.
Eftir því sem símastjórinn hér
tjáði blaðinu í gær, hefir Síma-
málastjórnin ákveðið, að inn-
lveimta ekki hærra stofngjald af
nýju símunum hér, sem þegar
haf a verið lagðir inn, en kr. 900,
00. Kemur hún þannig að hálfu
leyti á móti eindregnum tilmæl-
um bæjarstjórnar Akureyrar og
annarra þeirra, er látið hafa sig
málið skipta.