Faxi - 01.01.1942, Blaðsíða 3

Soginu yrði leitt um Suournes,
og að því verður að vinna á-
fram sleitulaust þar til málið er
leyst.
Við, sem stöndum að A-list-
anum, munum óskiptir fylkja
okkur um þetta mál, sem viö
teljum eitt af þeim málum, er
framtíð þessa byggðarlags
liyggist á.
Á hreppurinn að eiga
landið, sem hann bygg-
ist á?
Eitt af þeim viðl'angsefnum
sem bíða hinnar nýju hrepps-
nefndar er það, hvort hreppur-
inn á að eignast land það, sem
hann byggist á. eða hvort það
á að vera í eigu einstakra
manna, eins og nú er.
Ýmsir menn segja: við sjáum
ekki neitt athugavert við það,
hvorki fyrir hreppsfélagið í
heild né fyrir einstaklinga þess,
að einstakir menn eigi landið,
sem hreppurinn nær yfir, ef lóð-
irnar eru leigðar með sann-
gjörnu verði og þær eru byggð-
ar samkvæmt settum reglum og
undir umsjón þess opinbera.
I fljótu bragði virðist þetta
vera rétt, en ef betur er að gætt
koma í ljós ýmsir agnúar, sem
nú skal greina:
Á meðan landið er í höndum
einstaklinga gengur það kaujj-
mn og sölum, annað hvort land-
ið sjálft eða afnot þess (hin svo
kallaða erfðafesta). Kaupverð
þessara lóða eða leiga fyrir af-
not þeirra fer ekki eftir nein-
um vissum reglum, heldur er
háð ýmsum og ófyrirsjáanleg-
mn atvikum.
Töltum dæmi:
Maður nokkur tók land á
leigu (með erfðafestu) fyrir
finun árum. Landið var órækt-
armðar niður við sjó. Maðurinn
girti landið, en gerði það að
öðru leyti ekki verðmeira. Fyr-
ir ári síðan var hafizt handa
um byggingu hafnargarðs und-
an landi hans og hefur hann
nú selt leigurétt sinn fyrir tí-
falt það verð, er landið hefur
kostað hann síðan hann tók það
á leigu, en sá, er keypti verð-
ur nú, auk þess okurfjár, er
hann greiddi fyrir leiguréttinn
F A X I
til leigjandans, að greiða land-
eiganda hina árlegu ákveðnu
leigu.
Við sjáum af þessu dæmi
hvernig lóðir hækka í verði al-
veg án tilverknaðar þeirra, er
eiga.
Af þessum orsökum skapast
hið alkunna lóðarbrask, sem
svo aftur leiðir af sér óeðlilega
Iráa húsaleigu og skapar ástand
er tefur fyrir framgangi menn-
ingarmála, eins og t. d. þegar
stórar lóðir og heilir bæjarhlut-
ar standa öbyggðir árum sam-
an vegna þess að lóðunum er
lialdið föstum eða svo dýrum,
að almenningur getur ekki
keypt þær eða tekið þær á leigu.
Sem dæmi má nefna lóðirnar
við Suðurgötu sunnam erða hér
í Keflavík.
Til þess að ráða J)ót á þessn
og komá í veg fyrir of hátt verð
og ósanngjarna leigu á lóoum,
þá þarf hreppurinn eða hið op-
inbera að eiga landið og leigja
einstaklingum með sanngjörn-
um kjörum.
Við munum því vinna að því,
að land það sem er innan tak-
marka hreppsins verði keypt.
Einnig munum við vinna að
því, að land verði girt og út-
hlutað til ræktunar gegn sann-
gjarnri leigu, þeim, er áhuga
hafa fyrir slíku.
;?
Mörg fleiri menningarmál
l)íða úrlausnar á næstu árum og
sem við munum beita okkur
fyrir, og vil ég nefna hér
nokkur:
1. Sjúkrasamlag og sjúkraskýli.
ti. Bygging barnaskóla.
3. Hreppurinn taki að sér af-
greiðslu skipa við hafskipa-
bryggjuna.
4. Byggðir verði verkamanna-
bústaðir.
Keflvíkingar, sunnun ykkar
kann nú að sýnast að lítil lík-
indi séu til þess að mörg þeirra
mála, er hér hefur verið minnzt
á, verði leyst á næstu árum, og
þetta er mjög eðlilegt, þegar
þess er gætt að til skannns tíma
hefur ríkt hér alger kyrrstaða
í þessum málum. En við vilj-
um benda ykkur á að með sam-
tökum og samvinnu má miklu
koma til leiðar. Mátt samtak-
anna og samvinnunnar þekkja
Alþýðuflokksmenn og Fram-
sóknarmenn hér í Keflavík og
því hafa þeir nú tekið höndum
saman þrátt fyrir ólíkar skoð-
anir á þeim málum, sem nú eru
efst á baugi, og styðja lista
Verkalýðs- og sjómannafélags
Keflavíkur og frjálslyndra
manna til þess að leysa þau
menningar- og framfaramál, er
hér hefur verið minnzt á.
R. G.
GREIN SVERRIS JÚLIUSSONAR.
Ritstjóri »Faxa« kom að máli
við mig í gær, og öskaði eftir,
að ég tæki afstöðu til fyrr-
nefndrar spurningar.
Eg tel, að það sé i'yrst og
fremst hafnarmálið, seni beri
að leysa á komandi kjörtíma-
bili.
Eins og öllum er kunnugt,
Leypti Keflavíkurhreppur hafn-
annannvirkin á Vatnsnesi á s. 1.
sumri fyrir krónur 360.000.00.
Ein aðaláæstðan fyrir því, að
menn unnu að þessari lausn
hafnarbóta í Keflavík, var sú,
að þrátt fyrir marg ítrekaðar
tilraunir var það alveg ákveð-
ið, að ekkert fé fékkst til aukn-
ingar eða endurbóta á mann-
virkjum þessum á meðan ein-
staklingar áttu þau. Pess vegna
var það fyrsta sporið, að hrepp-
urinn eignaðist mannvirki þessi,
svo grundvöllur skapaðist fyrir
því, að Keflavíkurhreppsbúar
gætu orðið aðnjótandi þess rétt-
ar, er þeim skýlaust bar sam-
anborið við aðra landsmenn, —
það ,að fá fé nokkurt til lend-
ingarbóta fyrir sig úr ríkissjóði.
Um kaupin á mannvirkjum
þessum hafa verið skiptar skoð-
anir meðal hreppsbúa, og tel
ég, að landshafnarhugmyndin
hafi ruglað margan góðan
dreng.
Við sem töldum það sjálf-
sagt og brýna nauðsyn, að
Keflavíkurhreppur keypti nefnt
hafnarmannvirki, höfðum ekk-
ert á móti því, nema síður væri,
— að ríkissjóður byggði báta-