Faxi - 01.12.1942, Blaðsíða 9

I
F
horfinn, og níi c>r iiödýpi mikið fyrir öllu Kefla-
víkurlandi og engar minjar eftir hann sjáan-
legar.
Verzlunarsvið Keflavíkur var allajafnan 6-
glöggt takmarkað, en var þó almennt talið ná
yfir svæðið frá Garðskaga að Vogastapa, eða yf-
ir Garðinn, Leiruna, Keflavík sjálfa og Njarð-
víkur, en Keflavílcurkaupmenn töldu sér oft
heimilt að verzla í Vogum og Brunnastaðahverfi,
enda verzluðu bændur þaðan jöfnum höndum
í Hafnarfirði og Keflavík. Urðu oft um þetta
deilur miklar og 1681 var tekið um þetta þing-
vitni að Kálfatjörn og þótti þar sannað, að bænd-
ur hefðu um 40 undanfarin ár verzlað í Hal'nar-
lirði, og staðfesti höfuðsmaður, Hinrik Bjeike,
það með úrskurði, en þeim úrskurði undu Kefla-
víkurkaupmenn illa, en eftir að verzlunartak-,
mörkin urðu strangari, var engrar undankomu
auðið, og því fór sem fqr fyrir Hólmfasti Guð-
mundssyni, hjáleigumanni að Brunnastöðum,
sem gerði sig sekan í að selja til Keflavíkur 3
löngur, 10 ýsur og 2 sundmagabönd. Hann var
hýddur við staur í návist amtmannsins, vegna
þess, að hann átti ekki annað í sektargreiðslu
en ónýtt bátskrifli, sem lcaupmaðurinn ekki
vildi.
Keflavík þótti ein hezta fiskihöfnin á land-
inu og var útræði þaðan mikið og sóttu þang-
að vermenn bæði vestan og norðan af landi, sem
mikil viðskipti höfðu. Árið 1691 var andvirði
utfluttra afurða frá Keflavík talið 7137 ríkis-
dalir. í»ó voru íbúarnir ekki nema rúm 400 í
kringum 1703.
Verzlunarfjötrar fyrri tfma hafa verið þungir
á herðuni fólksins, og er það eitt af undrunar-
efnum hinnar frjálsu núlifandi kynslóðar, hvern-
ig þjóðin afbar þær þrengingar.
Frá einokunartímabilinu eru engar sýnilegar
minjar kunnar. Þær eru horfnar í gleymskunn-
ar haf, netna gulnuð hlöð á söfnum, hér og i)
Kaupmannahöfn, sem segja söguna í stórum
dráttum. Og í huga þjóðarinnar er hún sem mar-
tröð eða ljótúr draumur, sem á sögustöðum þess
tímabils verður skýrari en ella.
Eins og kunnugt er, var verzlunin gefin frjáls
öllum þegnum Danakonungs þann 13. júní 1787,
og það tímabil endar svo í Keflavík 1920 með
því, að Duus selur eignir sínar þar og fer af
landi burt.
Frá því tímabili standa verzlunarhúsin enn-
þá. Þau eru byggð af sterlcum viðum og eiga
vafalaust eftir að standa lengi enn, þó þau verði
smátt og smátt fyrir ágengni hins nýja tíma.
Þau eru máluð, járnklædd pappalögð og þeirn
breytt eftir þörfum atvinnulífsins, en þó er í
svip þeirra eitthvað dularfullt, eitthvað sem eng-
inn veit. — Ef til vill harma þau hina góðu
gömlu daga, og hafa litla trú á stríðsgróða og
stórum sýningargluggum hinna nýju verzlana.
\
A X 1 9
Undir horninu á einu af þessum gömlu hús-
um, stendur lágvaxinn karl. Hann, er kvikur og
snar í snúningum, enda þótt hann sé komin yf-
ir sjötugt. Hann hefur lifað allan sinn aldur við
sjóinn í Keflavík og séð hyggðina vaxa úr reif-
um og athafnalífið taka stökkbreytingum fram
á við. Karlinn sá á nú heima í Þorvarðarhúsi og
heitir Þorsteinn Þörvarða rson.
fig tek hann tali um athurði dagsins, afla-
hrögð og veður. Smátt og smátt leiði ég talið
að liðnum dögum, og þá er eins og lifni yfir
Þorsteini, þegar myndir horfinna tíma líða fyr-
ir hugskotssjónum hans.
»Hún var nú ekk stór, hún Keflavík, þegar ég
man fyrst eftir mér«, segir Þorsteinn. »Þá voru
hér um 30 kot, flest voru það torfbæir með timb-
urgafli á mðti suðri. Eg held, að það hafi ekki
verið yfir 6 hús úr timbri eingöngu. Aðal bygg-
ingarnar hefjast hér um 1881, eftir »James«-
strandið, það var stórt skip hlaðið timbri,rjg rak
mannlaust í Hafnirnar. Timbrið átti víst að fara
í járnbraut einhversstaðar í útlöndum. Timbur
þetta var selt á uppboði og| kostaði plankinn að
jafnaði 25 aura á staðnum. Þéir voru 3X12 tomm-
ur og 18 fóta langir. Þorvarðarhús er klætt inn-
an úr þesSum viði.
Þarna í þessu liúsi var Duusbúð. Þær voru hér
3 verzlanirnar um 1880. Það var Zimsensverzl-
un, Duusverzlun og Knutsensbúð. Okkur þótti
gaman, strákunum, að kíkja inn í búðirnar, en
þá voru nú ekki slikkiríiskaupin eins og nú. Ég
man vel eftir stóru tunnunni í Zimsensbúð. Hún
var grænmáluð með svörtum gjörðum, og tók
4 lagartunnur. I henni var blandað brennivínið.
Tunnan stóð upp á endann hálf inn í húðar-
borðið. Á hleinmnum var það stórt gat, að manns-
handleggur komst niður um. Brennivínsmálin
stóðu á búðarborðinu og snarhentir menn not-
uðu sér það oft og fengu sér sopa, þegar hátt
var í lunnunni.
Skipin komu um sumarmál, eitt til hverrar
verzlunar. Fyrst með vörur og svo með salt, kol
þekktust ekki, þá var eingöngu notaður mór,
sem sóttur var í Skerjafjörð og Fossvog. Öllu
var skipað upp á bátum við lausar búkkabryggj-
ur sem teknar voru upp á haustin — það var
x Duus, sem byggði fyrstn föstu bryggjuna hér.
Allt var borið á bakinu, bæði salt og mél. Þeg-
ar bezt lét voru notaðir handvagnar það var
líka Duus, sem kom með fyrsta handvagninn
hingað. Frh. í næsta blaöi.
Faxi óskar lesendum sínum
gleðilegra jóla