Faxi - 01.03.1957, Blaðsíða 2

34
F A X I
Marta V. Jónsdóttir:
Minningar fré Keflavík
Nú munum við snúa við, £rá húsi Guð-
jóns Eyjólfssonar, og bregða okkur upp
að Hábæ á ný. Þar stóð lítill bær norðan
við hús Guðrúnar og Jóns í Hábæ (Faxi
XVI, 4.-5. tbl.) en sunnan við bæ Þór-
unnar og Guðmundar (Favi XV, 9.—10.
tbl.).
Þessi litli bær hét líka Hábær, var að
hálfu leyti torfbær, þ. e. veggir voru hlaðnir
úr grjóti og torfi en þak og suðurgafl og
ofanverð vesturhlið úr timbri. Bak við
bæinn, heiðarmegin, var stór og vel liirt-
ur kartöflugarður, en baldursgrá og
gleym-mér-ei teigðu sig upp bæjarvegginn
á sumrin og undu sér vel í skjóli hans.
Þennan bæ átti Hugborg Ogmunds-
dóttir, hafði hún búið í þessum bæ rúm
30 ár, er ég kynntist henni, en var þá ný-
lega orðin ekkja. Hún var dugnaðarkona,
hæglát og stillileg, vissi ég ekki til að hún
brygði skapi öll þau ár, er ég þekkti hana,
hefur henni eflaust komið sú skapgerð
vel, því í margskonar raunir og erfiðleika
hafði hún ratað. Hún var há og grönn
og mun hafa verið beinvaxin á yngri árum,
en er ég kynntist henni var hún orðin
dálítið lotin og sýndist eldri en hún var.
„Hugborg er ekkja hnigin að árum
hefur án efa sáð mörgum tárum“,
kvað Jón Guðmundsson um hana í Kefla-
víkurbrag árið 1901 og mátti það tii sanns
vegar færa, því margt þungbært hafði hún
reynt um sína daga.
Hugborg var fædd 14. marz 1842 í
Reynisholti í Mýrdal. Voru foreldrar
hennar Ogmundur Árnason bóndi þar og
kona hans, Þóra f. 1814, Jónsdóttir bónda
á Haðarstöðum í Mosfellssveit, Helga-
Gíslason, ávarpaði hann, og þakkaði í
nafni bæjarstjórnar þessa höfðinglegu gjöf.
Sá höfðingsskapur, sem Jón Guðbrands-
son sýnir með gjöf sinni, á sér enga hlið-
stæðu hér í bæ, og þótt víðar væri leitað,
enda fer hér saman fögur hugsjón og
mikill stórhugur. Er þess að vænta, að
bæjarbúar veiti gjöfinni verðskuldaða at-
hygli, og sameinist í eindrægni um það,
að hugsjónin megi sem fyrst rætast, — að
gamalmennahæli fullbúið taki til starfa.
Guðrún Eiríksdóttir.
sonar. Kona Jóns og móðir Þóru var
Steinunn Loftsdóttir bónda á Ytri-Ásum
í Skaftártungu, Olafssonar. Þóra fór barn
að aldri í fóstur austur að Reyni í Mýrdal
til Árna bónda þar Loftssonar, móður-
bróður síns, og konu hans, Málfríðar
Þórðardóttur, dvaldi hún hjá þeim þar
til hún giftist 1837.
Ogmundur var fæddur í Kerlingardal
í Mýrdal 1809, höfðu forfeður hans búið
þar í marga liðu, Árni faðir hans var
bóndi í Kerlingardal, Ásbjarnarson bónda
þar Jónssonar. Ingunn hét móðir Ás-
bjarnar, var hún Ásbjarnardóttir, hún bjó
í Kerlingardal manntalsárið 1762, var þá
orðin ekkja og bjó þar með börnum sín-
um. Ásbjörn, faðir hennar, bjó í Vík í
Mýrdal árið 1703, er fyrst var tekið mann-
tal á íslandi og faðir hans Jón Jónsson,
að auknefni Karl, bjó það sama ár einnig
í Vík, merkismaður, hann var sonur Jóns
Eiríkssonar hins gamla, er bjó á Steins-
mýri í Meðallandi langa ævi, er mikill
og merkilegur ættbálkur frá honum kom-
inn.
Hugborg ólst upp hjá foreldrum sínum
til 12 ára aldurs, en þá andaðist móðir
hennar og varð hún þá að fara til vanda-
lausra. Var henni haldið til vinnu eins
og fullorðin stúlka væri og innan við
fermingu var hún látin fara „í sandinn“
og vakta hesta sjómanna meðan þeir réru
til fiskjar. Sagði Hugborg móður minni
marga söguna af þeim ferðum. Voru
þessar ferðir í sandinn oftsinnir hinar
mestu svaðilfarir og furðulegt að ungir
og lítt harðnaðir unglingar eins og Hug-
borg var, skildu lifa þær mannraunir af.
Einu sinni, er hún var að vakta hestana í
sandinum, horfði hún á er skipi hlekkt-
ist á í lendingu, drukknuðu þar margir
menn. Þessi harmleikur markaði djúp spor
í sál ungu stúlkunnar og aldrei mátti hún
minnast þessa atburðar, svo að ekki blik-
uðu tár á hvarmi.
Hugborg giftist 27. júlí 1867 í Höfða-
brekkukirkju, Eiríki Jónssyni, er þá var
vinnumaður á Kárhólma í Höfðabrekku-
sókn. Árið eftir fluttust þau að Miðhús-
um í Garði, voru þau þar og í Nýlendu í
Garði næstu ár, en íluttu 1872 til Kefla-
víkur og settust að í litla bænum í Hábæ
og þar bjuggu þau alla tíð síðan, en
Eiríkur lézt 8. febrúar 1901.
Eiríkur var Skaftfellingur að ætterni, f.
16. október 1834 á Seljalandi í Fljótshverfi.
Foreldrar hans voru Jón Pálsson og kona
hans, Ragnhildur Bjarnadóttir bónda á
Fossi á Síðu, Jónssonar bónda á Núps-
stað Bjarnasonar. Seinni kona Bjarna og
móðir Ragnhildar var Bóel Jónsdóttir
prests, síðast á Eiðum, Brynjólfssonar og
konu hans, Ingibjargar Sigurðardóttur, en
Ingibjörg var dótturdóttir Jens sýslu-
manns Wíums.
Bóel Jónsdóttir, amma Eiríks giftist
aftur eftir lát Bjarna bónda síns, Páli
bónda á Hofi í Oræfum, Eiríkssyni bónda
á Fagurhólsmýri, Jónssonar. Var Páll
kominn af hinni merku Skaftafellsætt í
Öræfum. En Jón faðir Eiríks í Hábæ var
sonur Páls á Hofi, af fyrra hjónabandi
hans.
Bræður Eiríks voru Jón, er fluttist til
Suðurnesja og síðar til Reykjavíkur, hann
var faðir Jóns Einars prentara í Reykja-
vík. Annar bróðir Eiríks var Hans Víum,
bóndi á Keldunúpi á Síðu, bann var faðir
Ragnhildar móður Rannveigar Þorsteins-
dóttur lögfræðings og alþm.
Þau Hugborg og Eiríkur áttu sex börn,
af þeim komust tvær dætur, Guðný og
Þóra, til fullorðinsára. Yngsta dóttir þeirra,