Faxi - 01.12.1957, Blaðsíða 11

F A X 1
119
Jón Dan:
Það er
Höfundur þessarar sögu er ungur
Suðumesjamaður, ættaður af Vatns-
leysuströnd. Hefir hann að undan-
fömu fengizt nokkuð við sögugerð og
■getið sér hið bezta orð, sem efnilegur
rithöfundur, og hefir hann nú fyrir
skömmu hlotið verðlaun í smásagna-
samkeppni Samvinnunnar. Jón varð
góðfúslega við tilmælum Faxa um smá-
sögu þessa til birtingar í jólablaðinu.
Loksins þegar klukkan var langt gengin
í sjö á sunnudagskvöldið hringdi hann.
Auðvitað komið myrkur. Sunnudagurinn
var einn af þessum heiðu vetrardögum,
þegar sólin skín myrkrana á milli, stilla
frá morgni til kvölds og frostið jaðrar við
núll. Hann hefði átt að leggja miklu fyrr
af stað. Nú var hann búinn að sitja af sér
laugardaginn og sunnudaginn, og loksins
þegar komið var kvöld, var hann tilbúinn.
Eg hafði lofað að aka honum suðureftir,
og þó ég hefði að sjálfsögðu frekar kosið
ljósan dag en dimma nótt til ferðalagsins,
fékk ég bílinn gamla mannsins óðara að
láni, og við rukum af stað. Það var ekki
um annan dag að velja, á morgun áttum
við að sigla til Englands.
Þegar ég hafði skammað hann talsvert
og var farið að líða betur, sérlega vegna
þess að hann bar aldrei hönd fyrir höfuð
sér eða reyndi á nokkurn hátt að verja sig
— svo að ég var jafnvel farinn að fá sam-
vizkubit af óvægni minni, — tók samtalið
að færast í friðsamara horf. Og gat ég þó
varla hætt að býsnast yfir þessari kynlegu
suðurför hans. Þess vegna fór ég að spyrja
hann í þaula:
Hvaða nauðir reka þig til að heim-
sækja þessa kerlingu? spurði ég fyrst.
Það er nú helzt ræktarsemi, svaraði
hann, ég hef ekki séð hana í ein tíu ár.
Þú sagðir nú fimm í gær.
Fimm eða tíu, hvaða máli skiptir það.
Hitt er aðalatriðið að kannski fer hún að
deyja; svo görnul, og ég ætla að heilsa upp
á hana áður .
Gömul? sagði ég, í gær sagðirðu hún
væri um fimmtugt.
Jæja, sagði hann, þú þrasar. Fimmtug
eða áttræð, er þér ekki alveg sama? Þú
átt ekki að sofa hjá henni — og ég ekki
heldur. Hún er of gömul til þess, hvort
eð er.
erfitt
Jón Dan.
Þú færir nú varla að sofa hjá henni,
sagði ég, er hún ekki föðursytir þín?
Móðursytir.
I gær sagðirðu föðursytir.
Skrifaðirðu hjá þér allt, sem ég sagði í
gær ? Það er naumast þú hefur áhuga á því
sem ég segi. Skiptir það nokkru máli hvað
ég sagði í gær? Erum við ekki að fara
suðureftir í dag? Eg hélt að þú værir ekki
sá sagnfræðingur, að þú lifðir allur í for-
tíðinni.
Eg hélt kjafti og ók eins og vitlaus
maður, sár og gramur. Hvern andskotan
var maðurinn eiginlega að fara? Gat hann
ekki sagt mér eins og var?
1 Kúagerði stanzaði ég og teygði úr mér.
Við fengum okkur reyk, og þegar við
stigum inn i bílinn á ný, hafði slaknað
töluvert á spennunni milli okkar.
Jæja, sagði ég, þá er það blátt strik suður
í Garð.
Suður í Garð? spurði hann undrandi.
Já, eða Leiru.
Um hvað ertu að tala? spurði hann.
Sagðirðu ekki í gær —? spurði ég.
Já, var það? flýtti hann sér að segja, nei,
suður í Njarðvík.
Ég sleit og snarhemlaði.
Ég læt ekki hafa mig að fífli, sagði ég.
1 gær nefndurðu Garðinn eða Leiruna, sem
áfangastað, og þangað ek ég.
Agætt, ágætt, sagði hann, en þú ert las-
inn. Reyndu að sjá það sjálfur hvað þú ert
lasinn. Þú getur til dæmis alls ekki munað,
hvort það var Garðurinn eða Leiran. En
það er svo sem von. Það er nefnilega Njarð-
víkin.
Ytri eða innri?
Innri.
Eg ók af stað með fullum ljósum, og
smám saman sjatnaði mér bræðin. Þrátt
fyri allt var hann fyrirtaks félagi, og hegð-
un hans í kvöld var algjört einsdæmi. Eg
komst að raun um að það væri hann, sem
var lasinn.
Þegar suður fyrir Voga kom, bað hann
mig að aka hægar. Hann dró niður rúð-
una og stakk höfðinu út um gluggann
til þess að sjá betur. Eg reyndi að koma
auga á það, sem hann einblíndi á, en varð
einskis vísari. Undir Stapanum, út með
sjó, blikaði ljós í bæ, sem virtist umflotinn.
Helzt sýndist mér hann mæna þangað.
Hálfur máni glotti yfir Reiðskarði og lýsti
upp veginn, en þegar við fórum um Ess-
ið, faldi hann sig bak við Fálkaþúfu. Ég
herti sprettinn unz við nálguðumst Lyng-
brekkurnar, þá bað hann mig á ný að
hægja á ferðinni.
Til hvers? spurði ég.
Eigum við ekki að stanza og fara út?
spurði hann.
Til hvers? spurði ég aftur.
Langar þig ekki í reyk ?
Ég get reykt hér ef mig langar, sagði ég
og fleygði í hann pakka.
Þorirðu ekki að stoppa, maður? spurði
hann snöggt.
Þori? sagði ég, af hverju ætti ég ekki
að þora það?
Þú þorir ekki að stoppa fyrir draugnum,
sagði hann, þú ert grút, skít, hvínadi
hræddur við Stapadrauginn.
Þá það, sagði ég, hafðu það eins og þú
vilt, en ég álít að okkur veiti ekki af tím-
anum, ef þú ætlar að ná kellu fyrir hátta-
tíma.
Og þrátt fyrir háðsglósur hélt ég áfram
vestur Stapann, herti heldur á ferðinni
og létti ekki fyrr en á móts við Stapakot.
Þá sagði ég:
Mér er ómögulegt að hanga úti í bíl
ef þú verður lengi inni. Þú verður að bjóða
mér með þér.
Ég verð ekki lengi, svaraði hann.
Mér er alveg sama, sagði ég, ég fer með
þér. Er þetta ekki vegurinn niður í þorpið?
Jú sagði hann, niður í Innri Njarðvík,
en hún á heima í Ytri Njarðvík.
Hversvegna ekki í Keflavík? spurði ég
og lá við að ég gnísti tönnum.