Faxi - 01.12.1957, Blaðsíða 41

F A X I
149
Þannig var kveðið: En frelsishetjan Jón
Sigurðsson gnæfir samt alltaf langt upp
fyrir samtíðamenn sína. Maðurinn sem
kunni að fá menn til að standa saman
og skildi þörf landsins, sál þess og hugsun.
Um allt Island koma menn saman eins
og hér í dag til að fagna á þessum degi
og vonandi látum við hann alltaf skipa
þann sess, sem honum ber, að vera mesti
hátíðisdagur þjóðarinnar. Við Keflvíkingar
höfum valið okkur þennan stað til þessa
hátíðahalds. Við höfum verið lánsamir að
hyggja hann sögum og minningum og
það hefur mikið gildi fyrir okkur og þó
sérstaklega fyrir framtíðina. Hér getum við
minnst fortíðarinnar, og lagt og undir-
hyggt framtíðina fyrir hvern einstakling
og fyrir þjóðina í heild. Við höfum hér
sögulegt tákn sem gerir staðinn verðmæt-
an. Við þurfum að hafa það hugfast í
framtíðinni að þessum stað verði ávallt
gert mögulegt að rækja sitt hlutverk.
Einhversstaðar segir að styrkleiki keðj-
unar fari eftir veikasta lilekk hennar. Það
eru orð að sönnu. I íslenzku þjólífi, at-
vinnulífi og menningu þurfa að vera, sem
fæstir veikir hlekkir og þess óskum við öll.
Við sem byggjum þennan bæ myndum
einn hlekk í íslenzku þjóðlífi, livort hann
er sterkur eða veikur erum við sjálfir varla
dómbærir um, en Iiitt vitum við, hann
verður aldrei of sterkur. Það er nauðsyn-
legt fyrir okkur að halda hér saman á
þessu afmarkaða svæði til að samstilla hug-
ann að ákveðnu marki þjóðlegrar eining-
ar, til haráttu fyrir menningu, menntun,
djörfung og dug og alls þess góða og at-
orkusama er eina þjóð má prýða.
Það er eitt stórt mál, sem í dag er rétt
að við leiðum hugan að. Eitt stórt mál, sem
er snar þáttur í sjálfstæðisbaráttu þjóðar-
innar, en þar á ég við Handritamálið.
Islenzk sjálfstæðisbarátta er raunverulega
ekki til lykta leidd fyrr en við erum búinn
að fá ísl. handritin á íslenzka grund.
Islendingar, jafnt háir sem Iágir ,standa
sem einn maður í handritamálinu, eins og
í sjálfstæðisbaráttuni. Okkar rök eru
óhrekjandi. Handritin eru skrifuð af ísl-
enzkum mönnum á íslandi og því aðeins
eru þau komin til Kaupmannahafnar að
á þeim tíma var hún höfuðborg íslands og
háskóli Danmerkur jafnframt háskóli
Islendinga. Með aðskilnaði ríkjanna og
fullkomnu sjálfstæði íslands og stofnun
íslenzks Háskóla, er viðhorfið þannig
breytt, að við eigum fullkominn rétt á þcim
verðmætum er tilheyra íslandi og íslenzkri
menningu og þeirra menntastofnun í
þessu tilliti.
Eða getur nokkur haldið því fram að
Arni Magnússon, sá ágæti sonur Islands,
hefði flutt handritin úr landi, ef hér á landi
hefði verið til háskóli eða svipað mennta-
setur, þar sem hann gat verið öruggur um
geymslu þessara dýrgripa? Nei, ábyggilega
ekki. Tíminn vinnur með okkur í þessu
máli. Æ fleiri og fleiri danskir menn við-
urkenna rök okkar og rétt til handrit-
anna, en við íslendingar þurfum að vera
á verði og halda málum vakandi. Krafa
okkar um endurheimt handritana, verður
að koma fram með endurnýjuðum krafti.
Á hverjum þjóðhátíðisdegi verða að
streyma kröfur og áskoranir til ráðamanna
Dana og okkar um endurheimt hand-
ritaana. Það þarf að gneysta frá okkur
þrótti og alvöru er veiki hina þó þrákelknis-
legu mótstöðu í jafn sjálfsögðu máli, þar
til fullnaðarsigur er unninn.
Margir sýna samt ka’ruleysi og tómlæti.
En tómlæti er versta átumein sanns lýð-
ræðis. Ef stór hluti þegnanna lætur sig
ekki varða hvað fram fer, skapar það
grundvöll fyrir öfgar og eyðileggingu. Hér
eigum við að mæta til hátíðahalds. Sumir
segja, það er ekki gott veður, eða það verð-
ur ekkert gaman. Sama ræðan og í fyrra,
allt svo lítið fjarlægt finnst sumum. Flögg
á stangli hengd upp á fiskitrönur með troll-
tvinna, kannski óhreinn? Alveg eins og
það var í fyrra.
Allt þetta gat verið satt, en það skipti
ekki máli.
Eg var á Þingvöllum 1944, og því mun
ég seint gleyma. Veðurguðirnir voru ekki
hliðhollir. Það var rigning og súld að
kveldi sautjánda og á 17. júní. En það
virtist ekki hafa nein áhrif. Tjaldhorgin
reis, fólk streymdi að úr öllum áttum. Allir
voru glaðir og ánægðir. Sátt og samlyndi
ríkti. Engin úlfúð engar riskingar. Allir
voru góðir og sáttfúsir. Milli tjaldanna
harst ánægjulegur kliður glaðværðar og
söngs. Eg minnist sérstaklega hljóðfæra-
leikara er sat úti í hrauninu í rigningu og
spilaði ættjarðarlög á harmoniku, en allir
í hring tóku undir. Það var skin og þurr-
viðri, en ekki súld og rigning í luiga þess-
ara manna. Þeir voru íslendingar á fagn-
aðar stund, sem vildu leggja sig alla fram,
ekki hluta af sjálfum sér, heldur alla fyrir
land og þjóð.
Sama er að segja um þessa samkomu og
aðrar, hvar sem þær eru haldnar. Ytri út-
búnaður er ekkert aðalatriði. Heldur sá
þróttur af okkur sjálfum, sem við viljum
leggja í hann til að stirkja hvern veikan
hlekk í íslenzku þjóðlífi.
Þegar við lítum hér í kringum okkur,
hlasir við okkur hrjóstugleiki Reykjanes-
skagans, sem við byggjum. Grjótið og möl-
in skiptast á. Harðgerður gróður hefur náð
að lifna í hrjóstrugu umhverfi, og í sævi-
barinni Keflavík, hefur lífið og starfið
náð að festa rætur.
Islendingar misstu frelsi sitt fyrr á öld-
um, vegna þess að þeir kunnu ekki að
vinna saman. Hrjósugleiki einstaklings
hyggjunnar og ósamlyndið varð hinu
unga lýðveldi að fjörtjóni. Látum okkur
það að varnaði verða. Við höldum okkar
14. þjóðhátíðardag í dag. Ennþá gætir
ekki nægilegs þroska hjá okkur til að tak-
ast á við erviðleika líðandi stundar til að
byggja upp nógu fjárhagslega óháð og
sterkt þjóðlíf. Eflaust eru það æskubrek
lýðveldisins.
Með tímanum lærist okkur að skilja, að
aukið frelsi krefst aukinnar ábyrgðar. Þeir
tímar eru liðnir er við getum skellt skuld-
inni á aðra en okkur sjálfa vegna ósjálf-
stæðis. Nú gildir ekkert annað en við
stöndum einir óstuddir, ef við eigum ekki
að falla á því prófi að geta lifað sem sjálf-
stæð þjóð. I dag er sólskin og sumar. Það
er bjart yfir. Sólin glæðir allt lífi og yl.
Megi þessi dagur og allir 17. júní dagar
færa okkar kæru fósturjörð hamnigju, og
og þroska þjóðina í samvinnu og samstöðu
er á reynir. Og megi þessir og aðrir dagar
hennar glæða þann eld innra með hverjum
íslending, er heldur vakandi þeim mann-
dómi, að til að lifa lífinu, sem sjálfstæð
lítil þjóð í stóru hrjóstrugu landi, að til
þess að það geti skeð, þarf að leggja eitt-
hvað í sölurnar og til þess séum við fúsir,
ávallt þegar á reynir.
Gunnar Sveinsson.
Hvencer lœkkar benzínið í
Keflavík?
Ýmsir bílaeigendur hér í Keflavík og
annarsstaðar á Suðurnesjum velta því
fyrir sér, hvort Olíufélagið h.f. muni ekki
lækka verð á benzíni hér suður frá, eins
og þeir gerðu fyrir nokkru í Reykjavík.
Manni skilst, að lögum samkv. eigi að
vera sama verð á benzíni um land allt.
Eða er einhver munur á að vera við-
skiptavinur Olíufélagsins í Reykjavík
heldur en í Keflavík?