Faxi - 01.02.1960, Blaðsíða 2

18
F A X I
um tímum, sem aðrar frændþjóðir okkar
eiga þó nokkuð mikið af. Hér er aðeins
minnst á fátt eitt, sem mikla þýðingu
hefði nú, væri til staðar, en þar sem því
er ekki til að dreifa, vitum við lítið meira
en skráðar sögur herma, — annað er flest
hulið myrkri vanþekkingar. Menn reyna
svo að geta þar í eyðurnar og tekst sjálf-
sagt stundum að fara nærri því rétta, þó
oftar verði slíkar ágizkanir eintómar bá-
byljur. Þessar eyður á spjöldum sögunnar,
er þannig valda oft tilgátum og ýktum og
skrumskældum frásögnum, sköpuðu þjóð-
inni sára reynslu, en vöktu hana þó um
síðir til umhugsunar um þessi mál, eink-
um nú á síðustu árum, eftir að hin hrað-
stíga vélaöld gekk í garð, sem ruddi öll-
um handverkfærum, sem ekki þurfti leng-
ur á að halda, til hliðar, svo að þau höfn-
uðu á ruslahaugum. Já, nú hefir þjóðin
rumskað og hafist handa um stofnun og
starfrækslu byggðasafna víðs vegar um
landið, t. d. á Glaumbæ í Skagafirði og
í Árbæ, en þar er nýskeð stofnsett byggða-
safn fyrir höfuðborg landsins, Reykjavík.
Ég nefni hér ekki fleiri byggðasöfn, en
vil þó láta þess getið, að þau eru fleiri
þegar tekin til starfa og önnur eru í upp-
siglingu. Þangað er safnað munum hvaðan-
æfa að úr nærliggjandi héraði og vitan-
lega er öllum skylt, að ljá þessu máli lið,
það gerir sjálfsagt hver og einn eftir sinni
getu.
Af elztu byggðasöfnum hérlendum, sem
starfað hafa um nokkurt árabil, er sögð
sú saga, að þangað komi arlega fjöldi
manns, ungra sem gamalla, og þó séu
hinir yngri þar í miklum meirihluta. Hvað
vil þetta fólk? Það vill skyggnast inn í
fortíðina, rannsaka liðna tímann, — hlusta
á hjartaslög og andardrátt genginna kyn-
slóða. Og ég spyr: Hvað er þjoðinni holl-
ara ? ,
Mörgum þykir vænt um gamla hluti,
sem þeir hafa átt lengi, einkum erfða-
gripi. Slík ástúðartilfinning þarf að raða
gagnvart byggðasöfnum, tilfinning til að
varðveita gamla muni, sem eiga sér sögu,
er á einhvern hátt snertir þjóðlíf okkar.
Þessi tilfinning stjórnaði hugsun og at-
höfnum manna eins og t. d. Árna Magnús-
sonar, Jóns Árnasonar, Ólafs Davíðssonar
o. fl. o. fl. Þeir söfnuðu fyrst og fremst
ibókum og svo sögulegum og þjóðsöguleg-
um fróðleik, enda voru atvinnuhættir þá
litlum brcytingum háðir og því fáu að
•safna á því sviði. Nú horfir þetta aftur
:á móti öðruvísi við. I dag er mikil þörf
á að safna munum, gömlum verkfærum
og áhöldum, sem nútíminn hefir lagt til
hliðar eða kastað á öskuhauga og bíða þar
tortímingar, ef ekkert er að gert. Sá vísir
að byggðasöfnum, sem ég minntist á, er
góður og sú litla reynsla, sem fengist hefir,
sýnir hvert stefna ber í þessum efnum.
Búnaðarþing það, sem nú situr á rökstól-
um, beindi fyrir skömmu þeirri áskorun
til Alþingis, að tekin verði á fjárlög fjár-
veiting til byggðasafna og settar reglur
um þau. Þá leggur þingið til, að aðeins
eitt byggðasafn sé í hverri sýslu og verði
stofnkostnaður þess greiddur að hálfu úr
ríkissjóði, enda lúti það í öllu lögum og
fyrirmælum, er Alþingi setur um stofnun
og starfrækslu byggðasafna. Á Búnaðar-
þing þakkir skilið fyrir afskipti sín af
þessu máli og er þess nú að vænta, að á
það komi nokkur skriður á næstunni.
Hér í Keflavík standa sakir þannig, að
á sínum tíma mun nefnd frá Ungmenna-
félaginu hafa unnið hér gott starf við
söfnun gamalla muna og við að koma
þeim í geymslu. I nefnd þessari átti sæti
einn ágætur félagi okkar, Kristinn Péturs-
son, sem mun fræða okkur frekar um störf
þessarar nefndar, æski fundarmenn þess.
Eins og ég gat um í upphafi framsög-
unnar, er tilgangur minn með henni fyrst
og fremst sá, að koma á stað umræðum
um málið innan Faxafélagsins. Það vill
líka svo vel til, að við eigum hér á meðal
okkar 2 skelegga fulltrúa í bæjarstjórn
Keflavíkur, sem líklegir eru til þess að
leggja málinu lið, þegar til kasta bæjar-
stjórnarinnar kemur.
Ég nefndi framsöguna: Héraðsbyggða-
safn í Keflavík, vegna þess, að sennilegt
má telja, að ofaná verði sú skoðun, að eitt
byggðasafn sé í hverri sýslu, enda teldi
ég þá sjálfsagt, að slíkt héraðsbyggðasafn
fyrir Reykjanesskagann yrði staðsett í
Keflavík.
Æskilegt væri í þessu skyni, að væntan-
legt byggðasafn í Keflavík fengi elzta hús
bæjarins til umráða, svo kallað Duushús,
sem yrði þá dubbað upp í sinni uppruna-
legu mynd, annað hvort þar á staðnum,
ef það þætti henta, eða það yrði flutt á
heppilegri stað, t. d. með tilliti til hæfilegs
landrýmis, þar sem hægt væri að stað-
setja gamla báta og aðra rúmfreka hluti
frá eldri tímum. Einnig mætti hugsa sér,
að í framtíðinni yrðu þangað flutt fleiri
af elztu húsum sýslunnar, en með það
fyrir augum, væri hyggilegt að velja því
stað utan bæjarlandsins, eða þar sem ekki
þarf svo mjög að takmarka lóðarstærð fyrir
stofnunina.
Eitt með því fyrsta, sem hér þarf að
gera í þessum málum, er að fá kunnáttu-
menn til þess að taka kvikmyndir af göml-
um atvinnuháttum í héraðinu, bæði til
lands og sjávar. En til þess, að sú mynda-
taka næði tilgangi sínum, þyrfti að undir-
búa hana mjög rækilega, bæði hvað snertir
atvinnutækin sjálf, sem í mörgum tilfell-
um yrði að búa til eftir fyrirsögn gamla
fólksins, sem þekkti þessi tæki og vann
með þeim, og einnig að sjá um, að klæðn-
aður, mataræði og lífshættir fólksins, sem
fram kæmi í myndinni verði sem líkast
því, sem það á að túlka. Með öðrum orð-
um. Það þarf að sviðsetja þetta eins og
hvert annað leikrit, þó eðlilega með þeirri
frávikningu, að leikritið gerist fyrir opn-
um tjöldum á hinum breiða leikvangi dag-
legs lífs.
Þá þarf nú þegar að hefjast handa um
söfnun gamalla muna í héraðinu, sú söfn-
un þarf að vera víðtæk og almenn. Það
þarf líka að láta gera eftirlíkingar af ýms-
um hlutum, sem vitað er að voru til, en
hafa glatast með öllu og þannig má enda-
laust halda áfram að telja upp verkefnin,
sem bíða úrlausnar á þessu sviði, en hér
verður nú látið staða rnumið.
verður nú látið staðar numið. ,
Við, Islendingar nútímans, eigum skuld
um sona þess hefir vegnað betur en okkur.
Við kunnum sögu þjóðarinnar eins og
forfeðurnir hafa skilað henni okkur í
hendur og skiljum, hve mikinn þátt hún
á í velgengi okkar og menningu. Sú þjóð,
sem enga á söguna, á sér lítinn tilveru-
rétt. Þess vegna ber okkur líka að rækta
arf feðranna, — að varðveita minjar og
myndir úr þjóðlífinu þannig, að komandi
kynslóðir njóti verka okkar og blessi þau.
Aðalfundur K. F. K.
Fimmtudaginn 11. febr. s.l. hélt Knatt-
spyrnufélag Keflavíkur aðalfund sinn. Þessir
voru kosnir í stjórn félagsins:
Formaður: Sigurður Steindórsson.
Varaform.: Margeir Asgeirsson.
Gjaldkeri: Þórhallur Stígsson.
Ritari: Páll Jónsson.
Meðstj.: Þórdís Þormóðsdóttir.
Páll Jónsson, sem verið hefur formaður
K. F. K. s.l. 3 ár, baðst nú undan endurkosn-
ingu sem formaður.
Knattspyrnufélag Keflavíkur var stofnað
árið 1950 og á því 10 ára afmæli á þessu ári.