Faxi - 01.09.1960, Blaðsíða 13

F A X I
117
Meðferð ó ferskum fiski
Rabbað við Ólaf Björnsson skipstjóra um fiskveiðiráðstefnu
Norðurlanda
Fyrir nokkrum dögum hringdi ég til
'Olafs Björnssonar, og út af því samtali
-spunnust nokkrar umræður um dragnót
og aflabrögð, þar á meðal tjáði Ólafur
mér, að hann væri nýkominn frá Svíþjóð
og hefði séð þar ýmislegt, sem honum
þætti gott til fróðleiks og gagns.
— Hver var tilgangurinn með för þinni,
'Olafur? Fórstu beinlínis til að kynna þér
fiskiveiðar Svía?
— Nei, ég fór á fiskveiðiráðstefnu Norð-
urlanda, sem haldin var í Karlskróna í
Svíþjóð. Karlskróna er mikill útgerðarbær,
sunnarlega í Svíþjóð. Ráðstefnu þessa sóttu
fulltrúar frá öllum Norðurlöndunum, á
annað hundrað manns. Frá íslandi vorum
við sex fulltrúar. Ráðstefnunm var skipt í
þrjá flokka, sem fjölluðu um mismunandi
verkefni. I þeim flokki, sem ég var, var
aðallega fjallað um, hvernig sjómannasam-
tökin eru uppbyggð í hverju landi fyrir
sig, og meðferð á ferskum fiski.
Eg hef nú mestan áhuga fyrir ferska
fiskinum og hvernig Svíar meðhöndla
hann, t. d. um borð í bátunum.
Allir bátar, sem gerðir eru út á heima-
miðum í Svíþjóð, eru með fiskikassa um
borð, kassarnir eru 15 cm. háir og ca.
40x80 cm. að stærð, eingöngu trékassar úr
//' borðvið, óhefluðum, enda mun vera
ætlazt til að kassar séu ekki notaðir nema
einu sinni. Við skoðuðum bát, sem var að
koma af veiðum. Sá bátur var ekki nema
um 20 tonn, og aflamagnið var innan við
eitt tonn. Rúmur sólarhringur hafði farið
í þann róður. A bátnum voru fjórir menn
og fiskaði sá bátur í troll. En þarna er
gert út á línu og troll jöfnurn höndum.
Regla mun það vera, að ísa í botn fiski-
kassanna, og er það nægilegt, þar sem
kassarnir eru svo grunnir.
Fiskurinn er mjög smár. Jón Jónsson
fiskifræðingur, sem var þarna, spurði strax
urn, hvaða möskvastærð þeir notuðu, því
þessi fiskur var það smár, að hann hefði
allur sloppið í gegnum þá möskvastærð,
sem við notum hér við dragnótaveiðar.
Meiri hluti aflans hjá þessum bát var
þorskur, svona smár, eins og ég gat um.
Nokkuð margir bátar voru þarna með
síldarbotntroll, og var þar góður afli á
þeirra mælikvarða, ef þeir fengu 1 til V/2
Ólafui’ Björnsson.
tunnu af síld í róðri, en hún er einnig
mjög smá.
— Hvernig verkuðu þeir fiskinn?
— Meiri hluti fisksins mun hafa farið
til neyzlu ferskur. Síldin var öll verkuð
í vélum og aðallega á þrennan hátt: Sumt
var hausskorið og slógdregið, síðan reykt
og pakkað þremur síldum saman í plast-
umbúðir áður en hún var send á markað.
Einnig var stór hluti síldarinnar flattur og
sendur þannig á markaðinn.
Kaupfélagið í Karlskróna bauð okkur
til miðdegisverðar, þar sem eingöngu voru
á borð bornir síldarréttir, bæði með þessari
meðhöndlun og mörgum öðrum.
Samvinnumenn í Karlskróna eiga þarna
stóra fiskvinnslustöð og fiskhús, og þar sá-
um við, hvernig þeir verka síldina. Einnig
sáum við þar vél, sem ingöngu er notuð til
að pakka Islandssíld. Vélin hreinsar síld-
ina upp og sker af henni sporðinn, pakkar
henni síðan inn í vaxbornar pappaöskjur,
fimm í hverja öskju.
Það var sérstaklega athyglisvert, hvað
Svíarnir fóru vel með fiskinn. Strax og
bátarnir komu að landi, hófst uppskipun
á fiskinum. Kassarnir voru settir á palla,
er stóðu á bryggjunni, ca. 25—30 kassar á
hverjum palli. Síðan kom gaffal-lyftan og
tók pallana og flutti þá inn í frystihúsið,
beint í kæliklefa, sem allur var flísalagður,
eins og allt þetta frystihús raunar var, í
tveggja metra hæð frá gólfi. Einnig var
gólfið allt flísum lagt, svo að þarna var
ekki erfitt um hreinlæti, enda var það á
mjög háu stigi.
I sambandi við þorskinn, má geta þess,
að hann var allur handflakaður, vegna
þess hve hann var smár.
Einnig var okkur sýnd ein fiskiðnaðar-
stöð „Findus“-fyrirtækisins. Þar voru okk-
ur sýndar skuggamvndir frá hinum ýmsu
fiskvinnslustöðvum þeirra.
Rauði þráðurinn í þeirra framleiðslu
var góð meðferð á fiskinum, hreinleeti um-
fram allt og svo gernýting aflans. Sem sagt,
að láta ekkert fara til spillis og selja ekk-
ert óunnið, heldur vinna aflann til fulls og
framleiða einungis fyrsta flokks vörur.
Danir munu standa á svipuðu stigi og
Svíar á þessu sviði, og láta allan sinn fisk
í kassa. Norðmenn munu ekki vera komn-
ir eins langt. Þó mun meðferð aflans hjá
þeim vera góð og nota þeir kassa undir
mest allan sinn fisk, en nokkuð dýpri, er
getur stafað af því að þeir hafa stærri fisk.
— Hvar heldurðu að við stöndum?
— Eg held, að við stöndum æði aftar-
lega, hvað þetta snertir, og ég held enn-
fremur, að við leysum ekki vandann, þótt
einhverjar skrifstofublækur í Reykjavík
fyrirskipi á morgun að við skulum nota
kassa, því þetta verður að þróast með
okkur sjálfum og sú þróun tekur langan
tíma og krefst fjármagns. Það er ekki ein-
göngu í bátunum, heldur einnig í húsun-
um, sem stórfelldar breytingar þurfa að
eiga sér stað. T. d. væri lágmarks kassa-
kostnaður á bát í dag um 100 þúsund kr.
Og til þess að bera uppi þann kostnað og
þá auknu vinnu, verður fiskverðið að stór-
hækka. Eins og byrjað er á framkvæmd-
um hér með kassa nú, er það líkara skrípa-
látum en raunhæfum aðgerðum. Mönn-
um er gefinn nokkurra daga fyrirvari til
að kaupa kassa, samfara lækkandi fisk-
verði, og þessum aðgerðum er beitt gagn-
vart þeim bezta fiski, sem hér hefur bor-
izt á land undanfarin ár, sem er dragnóta-
fiskurinn, því það elzta af honum getur
mest verið 12 tíma gamall.
— Hvernig voru móttökur Svíanna?
— Móttökurnar voru alveg frábærar.
Fyrir mitt leyti fannst mér of mikið af
veizluhöldum, oftast tvær á dag, og má
segja, að Svíar séu ekki eftirbátar okkar,
hvað þetta snertir.
Menn mér vanari að sækja slíkar ráð-
stefnur, töldu undirbúning og skipulag
ráðstefnunnar eins og bezt varð á kosið,
og tæplega hægt að hafa það betra.
Gunnar Svcinsson.