Faxi - 01.06.1975, Blaðsíða 16

Framhald af bls. 79
síður en við erfiOisvinnu í landi, vinnan er
fjölbreytt lika og reynir á allan skrokkinn,
en ekki bara á einstaka vöðva, eins og
m&rg önnur vinna, sjávarloftið er ferskara
og saltara en loftið yfir landinu, og þó að
erfiði sé í aflahrotum mikið, þá er það ekki
slítandi eins og landpuðið, vegna langra
hvílda á milli. Og sjóróðrar eru ekki aðeins
heilsubætandi heldur einnig sá skóli, sem
allir unglingar ættu að ganga á til að fá i
sig kjark og kraft sem þeir búa svo að allt
sitt líf, þó að ævistarfið verði annað en
fiskimennska. Vinnuslysin við fiskimennsk-
una vaxa fólki í augum og það er rétt að
þau eru alltof tíð. Það verður að ráðast bót
á þeim vanda, og það er einnig rétt, að það
mega aldrei vera of margir óvaningar á
fiskiflotanum, þess vegna er ég þess ekki
hvetjandi að hrúga unglingum um borð,
þótt vannavandræði steðji að. Það á að lög-
bjóða að það sé ekki nema tiltekinn hluti
skipshafnar óvaningar
Velðisvæðið stórt, en flskibleyðunum
fækkar
Aðal netaveiðislóðin á vertíðum er á svæð-
inu frá Vikurál vestra, miðunum útaf vest-
ur og suðurströndinni og austur að Eystra-
Horni. Heimilt er að leggja þorskanet, hvar
sem er á þessu svæði, nema í sunnan-
verðri Breiðabugt og á litlu svæði i Jökul-
djúpinu, sem er ætlað línu einvörðungu til
1. apríl og eins er línusvæði á Eldeyjar-
bankanum til 20. marz.
Sé litið á sjókortin sýnist hér ekki um
neina smáræðis fiskislóð að ræða að yfir-
ferð og allt er þetta hrygningarslóð en mis-
mikil, og hrygningarsvæðin virðast þrengjast
árlega nú orðið, með þeim afleiðingum að
flotinn hnappast sífellt meira saman í sókn-
inni á litlum svæðum.
I blaðafrétt úr verstöð einni um péska-
leytið i ár, segir fréttaritari blaðsins;
„Geysilegur bátafjöldi stundar nú neta-
veiðar i og útaf Breiðafirði. Segja sjómenn
héðan að sumstaðar megi stima i allt að
eina klukkustund án þess að hægt sé að
koma neti niður...“
Þegar þetta er ritað höfðu Vestfirðing-
arnir, Breiðfirðingarnir og stærri bátar frá
Faxaflóahöfnum safnazt saman á þessum
miðum við Snæfellsnesið. Siðari hluta vertíð-
ar fór svo Faxaflóaflotinn að hnappast saman
sunnax í Bugtinni og um mánaðamótin
april/mai voru baujumar þama eins og
skögur svo langt sem augað eygði.
Sömu sögu er að segja af sunnlenzka flot-
ahum, að hann safnaðist saman á þremur
tiltölulega litlum svæðum. Það er ekkert
vafamál að fisksæl netaslóðin þrengist og
minnkr frá ári til árs.
Hversu mikil er netasóknin?
Það er erfitt að gera sér nákvæma grein
fyrir netasókninni. Bátafjöldinn er mjög
reikandi tala út alla vertíðina og netafjöldi
hvers báts einnig á nokkm reiki.
Það væri gerlegt að vinna það upp úr
löndunarskýrslum úr verstöðvunum hvar
bátaflotinn væri að jafnaði á netaveiðum,
að minnsta kosti nægjanlega vel til að gera
sér grein fyrir netasóknum, en bátafjöldinn
segir bara ekki nóg um netasóknina, nema
jafnframt væri vitað um netafjölda hvers
báts, en það getur orðið bið á nákvæmri
vitneskju um það.
Hér fyrir nokkrum árum var alltítt aó
sumir bátar hefðu svo mörg net í sjó, að
þeir komust ekki yfir að draga þau á sólar-
hringnum, þó að skipshöfnin nyti hvorki
svefns né matar, ef svo má segja, og alltaf
væri verið að draga.
Menn voru á þessum tíma ekki að tíunda
það fyrir einum eða neinum, hvað þeir
höfðu mörg neta í sjó. Þó að við vissum neta-
fjöldann nú fengist enginn samanburður að
gagni við netasóknina á þessum árum. Það-
an af siður við enn fjarlægari tima til dæm-
is fyrir 1954, það er áður en gerfiefnin komu
til sögunnar, svo mikill sem munurinn er á
veiðni neta úr gerfiefnum og náttúrulegum
efnum.
Það verður að vera leyfilegt að haga neta-
fjölda hvers báts með einhverju tilliti til
afkastagetu skipshafnarinnar. Til hvers
væri annars að velja sér góða skipshöfn?
Eins verður mönnum að leyfast að láta eitt-
hvað af netunum liggja áfram, þegar sýnt
er að þau eru steindauð og þá engin ástæða
til að drasla þeim öllum inni bátinn, aðeins
til að leggja þau aftur, því að það er stað-
reynd, að oft, í tregfiski veiðist hlutfalls-
lega meira en tveggja nátta net en einnar
nátta. Þorskurinn virðist leita heldur meir
i net, þar sem fiskur er fyrir.
Það er nauðsynlegt að setja ýmsar reglur
um fiskveiðarnar, enda er ekki hægt að
segja, að það skorti sjálfar reglurnar og
fyrirmælin. Það er her manns i landi við
að semja slíka lagabálka og þeir fylla orðið
þykka bók.
En langtum of oft tekst svo til, að það
leiðir af sjálfu sér að reglurnar séu meira
eða minna brotnar af starfandi fiskimönn-
um. Þær koma ekki heim og saman við
raunveruleikann i gangi sóknarinnar né það
hefðbundna sjónarmið í islenzkri sjósókn
að dugnaður fái sem mest að njóta sin. Ég
efast sem sé um, að þótt við vissum báta-
fjöldann nákvæmlega, að við íengjum út
heildarnetafjöldann í sjó, þó að við marg-
földuðum bátafjöldann með þeim netafjölda
sem hverjum bát væri heimilt að hafa í sjó
samkvæmt reglugerðinni.
Agizkuð netasókn í vetur
1 tilefni þessarar greinar, taldi ég saman
í fljótheitum, bátafjölda i verstöðvunum,
sem voru á netaveiðum samkvæmt löndun-
arskýrslunum um miðjan april í vetur. Þar
sem þetta var flýtisverk hjá mér, gizkaði
ég á þann bátafjölda, sem líklegt var að
hefðu landað á tveim stöðum yfir skýrslu-
timabilið, einkum eru það Faxaflóabátarnir,
sem geta komið fram með landanir bæði í
heimahöfn og höfnum sunnan Reykjaness á
sömu skýrslum. Hjá smærri bátum er skipt-
ing milli línu f. botnvörpu og neta mest
fyrri hluta vertiðar og aftur í lok vertíðar,
en í marz og apríl kemur svo loðnuflotinn
inn í dæmið.' Hann kemur mjög misjafnt
frá ári til árs inn í netasóknina. Til dæmis
miklu fyrr nú í ár en í fyrra. Samkvæmt
þessar flausturslegu talningu minni, virtust
mér sem 330—340 bátar hefðu stundað neta-
veiðar í apríl mánuði. Það er lengi hægt að
leika sér með tölur, ef menn gefa sér þær
eftir geðþóta, eins og ég geri nú, þegar ég
ætla hverjum báti að meðaltali 10 trossur
i sjó og 15 net i hverri trossu og margfalda
síðan saman þessar tölur. Jafnframt þessu
gef ég mér það, að Vestfirðingarnir hafi al-
farið verið farnir að sækja á miðin við
Snæfellsnes eða i sunnanverðan Breiðafjörð
og Austfirðingarnir á Hornafjarðarmiðin
vestanverð og veiðisvæði alls flotans þá frá
sunnanverðum Breiðafirði austur í Mýra-
bugt, sem sé all-miklu minna svæði, en ég
miðaði við hér í upphafi vertíðar, það er
Víkuráll—Eystrlahorn. Út úr áðurnefndri
margföldun kemur, að það hafi verið til
jafnaðar 49—51 þús. net í sjó á áðurnefndu
svæði um miðjan apríl. Þessar tölur eru að-
eins til að gera sér einhverja hugmynd um
netasóknina þegar hún er mest og það má
alls ekki taka þær bókstaflega. En ef þetta
skyldi nú vera svo, að það væru um 50 þús.
net til jafnaðar í sjó í eina tvo mánuði á
ofangreindu svæði, þá er það engin smá-
ræöisnetagirðing. Við þetta bætist svo, að
svæðið er mjög misjafnt nýtt, eins og áður
segir, mikið af þvi dauður sjór, sem ekkert
þýðr að leggja á, og flotinn hnappast því
saman á tiltölulega litlum svæðum. Það þarf
þvi engan að undra, þótt mörgum hafi reynzt
erfitt að koma niður netum sínum á fisk-
sælar bleyður
Eru þorskanetin skaðleg fiskislóðinni
og stofninum?
Veiðarfæri, sem liggja kyrr og veiða að-
eins þann fisk, sem gengur sjálfkrafa i þau,
veiða skiljanlega siður upp fisk en þau
veiðarfæri, sem elta fiskinn uppi eða króa
hann af. Kyrrstæðu veðarfærin geta aftur
á móti orðið fiskislóðinni skaðleg með þeim
hætti, að fiskur hætti að sækja á slóðina.
Eins og önnur dýr jarðarinnar er þorskurinn
vafalaust búinn þeim eðliseiginleikum að
læra smám saman að forðast hindranir, sem
hann rekur sig nógu lengi og samfellt á.
Það bjargar þó máski málinu fyrir okkur.
eða hefur gert það til þessa, að þorskurinn
þarf að hrygna í sjó með tilteknu hitastigi
og verður að sækja á þau svæði, þar hrygn-
ingarskilyrði eru til staðar, hvort sem þar
eru net eða ekki. Það er þvi ekki líklegt að
hann hverfi alveg af hrygningarslóðunum
við landið fyrr en þá að við höfum veitt
hann upp. Það getum við gert með tvennum
hætti, og eins og sakir standa notum við
báðar aðferðirnar, það er að ofveiða ung-
fiskinn á uppeldisslóðinni og hrygningarfisk-
inn á hrygningarslóðinni.
En þó að svo sé nú, að net ein saman geti
aldrei veitt fisk alveg upp og heldur ekki
flæmt fisk af hrygningarslóð, þá geta þau
hrakið fiskinn til á hrygningarslóðinni og
það gera þau áreiðanlega. Að vísu er enn
84 — F A X I