Faxi - 01.06.1983, Side 16

Ólafur Gunnar Sæmundsson:
„Hauströkkrið yfir mér“
(Höf. Snorrí Hjartarson)
Nemendur í bókmenntafögum skrífa
ritgerð um eina bók eða einn höfund á
hverri önn. Ritsmíð Ólafs Sæmunds-
sonar er nokkurs konar rítdómur.
Hann gerír ráð fyrir að lesendur þekki
bókina ,,Hauströkkríð yfir mér“.
Þýðleiki hrynjandarinnar,
hljómfegurð og myndauðgi er lýs-
ing sem vel hæfir ljóðasmíð Snorra
Hjartarsonar. Hann er án efa
fremsti ljóðasmiður sem íslend-
ingar hafa eignast um langt skeið.
Að öllu jöfnu eru ljóð hans tor-
veld, en þegar tekist hefur að
brjóta þau til mergjar er sem áður
ókannaður hugarheimur ljúkist
upp og þorstinn í hina gullnu veig
verður óbær og kröfum hinna
leyndu hirslna ekki fullnægt fyrr
en hvert og eitt ljóð hefur verið
brotið til mergjar.
„Snorri Hjartarson fæddist
1906 að Hvanneyri í Borgarfirði.
Hann stundaði nám í Menntaskóla
Reykjavíkur, dvaldist síðan all-
mörg ár í Noregi, og nokkru eftir
heimkomu sína gaf hann út
„Kvæði“ (1944).“
„Ljóðabók Snorra er eins og
tákn um tímamót í ævi hans. Hann
er fullþroska, er hún kemur út, 38
ára að aldri. Mörg ár hafa farið í
leit að sjálfum sér. Hann ætlaði
fýrst að verða Iistmálari, stundaði
eitt ár nám við listaháskólann í
Osló, gaf síðan út skáldsögu á
norsku, „Höit flyver ravnen"
(1943) og loks eftir að hann kom
heim úr utanför sinni, tók hann
aftur til af alvöru við ljóðagerð,
sem hann hafði fengist við á æsku-
árum. Og með ljóðabók sinni er
eins og hann hafí fundið sjálfan sig
og lífi sínu ákveðna stefnu.“ (1)
Snorri Hjartarson hefur gefið út
fjórar Ijóðabækur. Þær eru
„Kvæði“ (1944), Á Gnitaheiði“
(1952), „Lauf og stjömur“ (1966)
og sú síðasta „Hauströkkrið yfir
mér“ (1979) og er það sú bók sem
undirritaður ætlar að gera skil í
þeirri ritgerð sem hér fer.
í bók Snorra, Hauströkkrið yfir
mér“ eru það tilfinningar manns-
sálarinnar sem eru meginyrkisefni
höfundar. Hann grefur upp sorf-
inn streng og slær á með við-
kvæmni hugans. Tilgangur Iífsins
er spuming sem brennur í hjarta
hans. Vor og haust = æska og elli,
er brennidepill hugsana hans.
Snorri leitast við að finna til-
ganginn með veru sinni, htur um
farinn veg og æskan sem fólgin er í
gullnu ljósi endurminninganna
opinberast sem traustur taumur
liðinna sem óliðinna ára.
Ellin er raunaþung. Vinir eru
gengnir á vit feðra sinna og það
sem áður gaf lífinu tilgang máist á
langri göngu um hrjóstur og urðir.
Leitin er hafin að nýju, leitin að
sjálfum sér, leitin að tilgangi.
Að ráða í ljóð Snorra getur
reynst unaður „angráðu hjarta".
Andstæður togast á og eftir situr
fegurð og látleysi. Höfundur lætur
lesandann um að leita og ráða í
gátur lífsins, án þess að tilreiða
staðlaða lausn. Höfundur er leið-
andi en lesandi leitandi og ákvörð-
unartaki. Ljóðin eru ekki sett fram
sem áróður heldur til þess að vekja
einstaklinginn til umhugsunar, til
jákvæðs skilnings á anda manns-
ins.
Túlkun 1 jóða Snorra er einstakl-
ingsbundin og fer gjarnan eftir
andlegri líðan lesandans. Hugar-
heimurinn víkkar og óráðnar gátur
virðast auðleystar, en dýpsta hugs-
un höfundar kemst til skila sem
þýðleiki og unaður sólroðans.
Mikið er um myndlíkingar í
ljóðum Snorra, og eru þær ávallt
listilega fram settar. Ætla ég mér
að taka fyrir tvær þær helstu og
gera þeim nokkur skil.
Eitt algengasta myndefnið í bók
hans „Hauströkkrið yfir mér“ eru
tré. Tén eru persónugerð, vísa veg
óendanleikans og eru mælikvarði á
tilgang lífins.
,,Á Zimlanskojavatni
Tréð á hœðinni
hðfðingi skóga:
Mikið fljót
kom og flæddi yfir mörkina
varð henni að djúpri
og víðri gröf
einn stend ég
upp úr hylnum
rætur mínar grotna
greinar mínarfúna
enn setjast þó flugmóðir
fuglar á hendur mér
sveipa mig laufskrúði
söngs
enn er vor
enn er ég við lýði.“ (2)
Hér biður aldurhniginn maður
sér hljóðs. Hann rekur missi vina
og þá sálarangist sem maðurinn
verður fyrir á raunastundum. En
lífið er ekki alvont. Vinir koma í
vina stað, og lífið verður léttbær-
ara en ella. Síðustu tvær ljóðlín-
urnar bera með sér ákveðna bjart-
sýni, bjarsýni vegna hins ókomna.
Þrátt fyrir að ljós lífsins skíni
skært á stundum, felur heildar-
svipur ljóðabókar Snorra ekki í sér
j|| NJARÐVlK
FASTEIGNAGJÖLD
1983
Innheimtuaðgerðir vegna ógreiddra fast-
eignagjalda eru hafnar.
Vinsamlegast gerið skil hið fyrsta.
Innheimta
156-FAXI