Faxi - 01.09.1983, Blaðsíða 3

KRISTJÁN A. JÓNSSON:
STÆRSTA SVÍNABÚ LANDSINS
— viðtal við s jálfseignarbóndann Þorvaid Guðmundsson
Stærsta svínabú landsins er að Minni-
Vatnsleysu á Vatnsleysuströnd. Eigandi
jarðarinnar og búsins er hinn þjóðkunni
athafnamaður Þorvaldur Guðmundsson í
,,Síld og fisk“. Um þessar mundir eru 30
ár liðin síðan hann keypti jörðina og hóf
þar svínarækt.
Búskapurinn hefur alla tíð staðið með
miklum blóma, enda hefur verið kapp-
kostað að vanda allan aðbúnað, og rækta
upp hraustan og nytjagóðan bústofn.
Fyrir þremur árum flutti Þorvaldur fyr-
irtæki sitt, Sfld og fisk, í nýtt húsnæði við
Dalshraun í Hafnarfirði. Þar eru fram-
leiddar hinar vel þekktu ,,Ali-vörur“ úr
fersku hráefni frá svínabúinu á Minni-
Vatnsleysu.
Þorvaldur Guðmundsson er góður full-
trúi þeirra samferðamanna okkar, sem
brotist hafa áfram frá fátækt til góðra álna
með eigin eljusemi og áræði, og nú þegar
mörgum finnst að mjög hafi syrt í álinn í
þjóðarbúskapnum er gott að vita af Þor-
valdi, og hans líkum okkar á meðal. Hann
hefur svo sannarlega lifað tímana tvenna
og er nú sem fyrr fullur bjartsýni um þjóð-
arhag, - ef við aðeins berum gæfu til að
meta rétt getu okkar og möguleika.
Núna á dögunum talaðist svo til milli
okkar Þorvaldar, að við hittumst heima á
Þorvaldur Guðmundsson.
búinu og ég mætti þar eiga við hann dálítið
FAXA-viðtal.
Þegar ég kom á staðinn hitti ég fyrir, á
malbikuðu hlaðinu, bústjórann, Gunnar
Andersen. Með hans aðstoð tók ég að
gera mér grein fyrir staðháttum og var ég
einkum að virða fyrir mér tankbfl, sem var
að losa fóðurblöndufarm í einn af fóður-
birgðageymum búsins, þegar Þorvaldur
var þarna komin og vippaði sér léttilega út
úr bíl sínum. Eftir að við höfðum heilsast
og eigandinn og bústjórinn skipst á upp-
lýsingum og skoðunum um það sem efst
var á baugi í búrekstrinum, býðst Þor-
valdur til að ganga með mér um búið.
Fyrst verður fyrir ,,fæðingadeildin“.
Ekki skortir svínin frjósemina. Næst var
komið við á ,,vöggustofunni“, en grísirnir
eru teknir frá gyltunum 4-6 vikna gamlir.
Svo förum við um þrjú stærstu gripahús-
in. í tveim þeirra eru aligrísir, en al-
gengast er að þeim sé lógað 6-7 mánaða.
Þriðja húsið er gyltuhús með um 250 gylt-
um.
Einnig skoðum við stíuhús. Þar eru gelt-
ir og gyltur. Þarna er hleypt til og fæ ég þær
upplýsingar að meðgangan standi í 3 mán-
uði 3 vikur og 3 daga, eða m.ö.o. 114 daga.
Þessu næst var mér sýnd sláturaðstaða
búsins og hreinlætis-, hvfldar- og tóm-
stundaaðstaða starfsfólksins.
En undir sama þaki er einnig skrifstofa
bústjórans og þar inni sitjum við okkur
niður til að ræðast nánar við um búrekst-
urinn.
- Hvenœr hófstu svínabúskap
hérá Minni-Vatnsleysu?
- Við keyptum jörðina árið
1953 og byrjuðum hér rekstur 14.
maí 1954. En það er nú búið að
gera miklar breytingar síðan. Nú
er svo komið að þetta mun vera
elsta svínabúið, sem er til á landinu
og þar af leiðandi mun ég vera
meðal þeirra núlifandi íslendinga
sem lengst hafa fengist við svína-
rækt.
- Hafðir þú fengist eitthvað við
búrekstur áður?
- Nei, það get ég ekki sagt, ég
rétt hafði komið nálægt svínabúi
með öðrum.
- Hvers vegna varð svínarœkt
fyrir valinu fremur en annars kon-
ar búskapur?
- Við vorum og erum með kjöt-
vinnslu í ,,Síld og Fisk“, og til þess
að geta búið til almennilega og
góða vöru, þá þurfum við nægjan-
legt og gott hráefni. Það var skort-
ur á góðu hráefni frá svínabúum,
þannig að við gátum ekki uppfyllt
óskir viðskiptavina okkar í þeim
efnum og því urðum við að fara út í
svínarækt sjálfir. Hefði verið nóg
framboð af góðu svínakjöti á þess-
um tíma, þá hefði ég aldrei farið út
í þetta. Svo var maður að leita sér
að jörð. Þessi jörð var auglýst í tví-
eða þrígang, en það kom enginn
sem vildi kaupa hana. Ég sá aug-
lýsinguna í annað skiptið sem hún
birtist. Þegar ég fór svo að kanna
málið frétti ég að einn maður hefði
sýnt áhuga á kaupunum en hætt
síðan við, svo samdist mér og eig-
andanum um kaupin. Sá sem bjó
hér á undan okkur var með nokkr-
ar kindur og kýr. Það var hér sjö
kúa fjós, og túnið gaf af sér um 150
hesta af heyi.
- Petta svínabú er með þeim
stœrstu á landinu er ekki svo?
- Við höfum alla tíð, í þessi tæp
30 ár, verið með stærsta svínabú
landsins. Það þótti á sínum tíma
kjánalega af stað farið að gera
þetta strax að stórbúi. Á þessum
árum höfum við verið að smá auka
búið, svona eftir því sem markað-
urinn hefur gefið tilefni til. En nú
erum við komnir með þá bústærð,
sem er hámark þess sem okkur
hentar, og munum við því ekki
stækka búið meira. Við erum alltaf
eitthvað að lagfæra og betrum-
bæta. Áður voru gylturnar í tveim
húsum, en nú eru þær allar í einu
húsi, og hver á sínum bás. Áður
gengu þær lausar. Það var að
mörgu leyti ekki eins gott og þægi-
legt, því þá var ekki hægt að hafa
eins gott eftirlit með þeim og asski-
legt var, en þetta er mjög gott
núna. Svo höfum við sérstakt
galtahús. Hér, sem við sitjum
núna, var áður fjárhús. Við brut-
um það niður og byggðum nýtt hús
undir þessa aðstöðu, sem nú er
hér, en það er m.a. búningsher-
bergi fyrir starfsmenninga, böð og
leikherbergi. Svo er þessi aðstaða,
hér sem við erum í, fyrir bústjór-
ann og hér við hliðina er gestaher-
bergi. Hérna koma nú starfsmenn-
irnir í sínum fötum og skipta um
klæðnað. Hver og einn hefur sinn
skáp fyrir hrein föt, en í öðru her-
bergi eru vinnufötin geymd. Svo er
hér baðklefi, þannig að hér geta
mennirnir þrifið sig. Léttir þetta
mjög á heimilinu því nú koma þeir
alltaf hreinir þangað inn. Einnig
höfum við stórbætt alla aðsöðu og
aðbúnað í sláturhúsinu. Við erum
núna að ljúka breytingum vegna
sjálfvirkrar fóðurgjafar í alidýra-
húsunum og gyltuhúsinu, eins og
þú hefurséð. Þetta er blautfóðrun.
FRAMHALDÁ BLS 186
FAXI-171