Faxi - 01.09.1983, Blaðsíða 11

----------------------->1
,,Gulla frænka“
okkar ekki lengur þörf, því búið
væri að salta það mikið að nóg væri
komið. „Hvað skal nú til varnar
verða vorum sóma.“ Árni sagðist
fara heim, því stutt væri að fara.
Mér datt í hug það sama, þó ég ætti
lengri ferð fyrir höndum. ,,En
þegar neyðin er stærst er hjálpin
næst.“
Við Árni vorum á gangi niður
Aðalgötuna, þegar okkur datt í
hug að fara inn í ,,Turninn“, sem
var veitingakompa og fá okkur
eitthvað í svanginn. Við keyptum
mjólk og vínarbrauð, en við höfð-
um ekki setið lengi þegar hurðin
var opnuð og inn vatt sér maður og
virtist vera að flýta sér. Við vissum
hver maðurinn var, hann snéri sér
að okkur og spurði hvort við vær-
um hættir hjá Tona. Við kváðum
svo vera. ,,Mig vantar þrjá menn á
bát sem ég er búinn að taka á leigu
og auðvitað eruð þið til í tuskið.“
Árni svaraði strax játandi, en ég
dró við mig svarið því ég var alltaf
sjóveikur, jafnvel þó ég færi ekki
lengra en út í þarann. Maðurinn
gekk ekki eftir svarinu hjá mér og
lét liggja að því að hann gæti feng-
ið nóga menn, þá játaði ég og var
ráðinn.
Við áttum að veiða síld í reknet.
„Þið komið svo í fyrramálið ki. 8,
og þá verður byrjað að útbúa bát-
inn.“ En það var nú aðeins meiraen
að segja það, því hann hafði verið
bundinn við bryggju í eitt til tvö ár.
Allir spottar og öll bönd voru
grautfúin, allar rúður í stýrishús-
inu voru brotnar og annað eftir
því.
Við vorum 7 menn á bátnum.
Ég mun nú greina frá þeim. Skip-
stjórinn hét Mýrkjartan Rögn-
valdsson, hann var frá Akureyri.
Mýri, eins og hann var jafnan kall-
aður, var um margt sérstæður
maður. Hann var stór vexti og gild-
vaxinn, enda afrenndur að afli.
Hann var jafnan glaður í lund. Ef
Mýri heyrði sögu sem honum þótti
fyndin, átti hann það til að hlæja
hátt og lengi. Nokkru seinna flutti
hann til Reykjavíkur og gerðist
fisksali í höfuðborginni.
Stýrimaðurinn hét Gunnar Ingi-
mundarson frá Stokkseyri, jafnan
kenndur við Hellukot þar í hreppi.
Um Gunnar í Hellukoti mætti rita
langt mál, en ég treysti mér ekki til
þess. Mér finnst að ævisagnaritar-
ar fari stundum í geitarhús eftir ull
þegar þeir eru á höttunum eftir
sögumanni.
Ævisaga fjósamanns, getur ver-
ið eins mikið bókmenntaverk sem
forsetans, það fer eftir þeim sem
ritar söguna. En þetta var nú hlið-
arspor. Gunnar Ingimundarson,
var vanur sjómaður og hafði róið á
opnum bátum frá Stokkseyri,
einnig var hann á vélbátum.
Gunnar var frekar hár maður
vexti, grannvaxinn og langleitur og
bauð af sér góðan þokka. Hann
var rólegur í skapi og æðrulaus,
hvað sem á gekk. Gárungarnir
sögðu að hann væri hægfara. Það
má vel vera að svo hafi verið, en
hann komst sinna ferða og lauk
sínum störfum ekki síður en hinir,
sem höfðu hærra og gusuðu meira.
Hann var greindur vel og sagði
vel frá. Hann var sannkallað prúð-
menni og mátti margt af honum
læra.
Vélstjórinn hét Tryggvi Jóns-
son. Hann var frá Dalvík. Seinna
gerðist hann útibússtjóri hjá KEA
á Dalvík. Tryggvi var skemmtileg-
ur í viðkynningu. Hann var mikill
baráttumaður fyrir bættum kjör-
um verkamanna og sjómanna, en
ekki var hann róttækur í pólitík.
Hann var víst af fátækum kominn
og átti gott með að skilja verka-
menn og sjómenn og baráttu
þeirra fyrir bættum kjörum. Ég er
þess fullviss, að það var þeim
Gunnari og Tryggva að þakka að
við þessir óvaningar fórum ekki
slippir og snauðir frá borði. Þeir
björguðu því sem bjargað varð og
fyrir það fá þeir þakkir, þó það
þakklæti komi nokkuð seint.
Kokkurinn hét Guðjón, lítill
karl og lundillur og var að vestan
og mátti það heyra strax á málinu
sem hann talaði, annars man ég
lítið eftir honum. Ég man það helst
hvað við höfðum gaman af að
glettast við hann. Eitt var það sem
við stunduðum. Við opnuðum
skellertið yfir lúkamum og blésum
í þokulúður sem var um borð.
Kokksa brá alltaf voðalega við
þetta og eitt sinn missti hann disk
með einhverju ,,góðgæti“ á. Við
sáum eftir disknum, en ekki „góð-
gætinu“. Það var ekki veislumatur
hjá Gauja að jafnaði, síður en svo.
Þá eru fjórir menn ótaldir, há-
setarnir. Olafur hét einn, hann var
frá Hrísey. Magnús, hann var frá
Hafnarfirði. Jóhann hét einn frá
Akureyri og síðastan tel ég þann,
sem rifjar þetta upp eftir nærri 60
ár.
Nú víkjum við að veiðunum. Á
föstudagskvöldi var farið í fyrsta
róðurinn. Veiði var lítil en átti eftir
að glæðast. Við vomm með 35 net.
Sfldveiði í reknet vará þeim tímum
erfið vinna. Þá voru ekki komnar
vélar til að hrista úr netunum.
Afli var allgóður, 35 - 80 tunnur
og jafnvel meira. Það þótti allgóð
veiði að fá 2 tunnur í net eða um 70
tunnur í 35 net, það var vel viðráð-
anlegt. En við áttum eftir að sjá
það svartara.
Það var eitt kvöld, við vorum að
borða og búnir að Ieggja netin.
Þegar hjónin Margrét Jónsdóttir
og Eiríkur Eiríksson, bakari,
fluttu til Keflavíkur árið 1925
fylgdu þeim 3 dætur þeirra, en
sonurinn Karl hafði þá hafið raf-
virkjanám hjá Bræðumir Orms-
son í Reykjavík.
Elst dætranna var Guðrún,
gjafvaxta stúlka, fædd 9. nóv.
1908 og á hún því 75 ára afmæli
nú um þessar mundir.
Hún var stór og glæsileg, eink-
um þegar hún bjó sig uppá og
klæddist peysufötum, þá sópaði
að henni, enda gáfu ungu menn-
irnir henni óspart auga og ekki
liðu mörg ár þar til einn þeirra,
Guðni Guðleifsson, hafði fastn-
að sér hana og gengu þau í h jóna-
band 7. júní 1930. Þau áttu því
gullbrúðkaup fyrir þrem árum,
1980.
í þá daga var ekki almennt
ráðist í langskólanám þó að hæfi-
leikar og geta væru fyrir hendi -
einkum átti það þó við um stúlk-
ur, þar sem að atvinnutækifæri
þeirra voru þá ekki mörg. Það lá
því fyrir Gullu - eins og hún er
jafnan kölluð - að stunda fisk-
verkun vor og sumar en fara í vist
að vetrinum og þannig gekk lífið
fyrir sig hjá henni þar til að þau
Guðni höfðu byggt sér framtíð-
arheimili, sem enn stendur að
Hafnargötu 63 í Keflavík.
Reyndar hélt hún áfram fisk-
verkunarstörfum allmörg ár eftir
það. Hún mun hafa verið ein-
staklega vel liðin af samverka-
fólki sínu bæði vegna dugnaðar
og einnig var hún glaðsinna og
skemmtileg. Þau Guðni eignuð-
ust ekki börn en eftir fárra ára
sambúð tóku þau bam af frænd-
konu Gullu í fóstur, sem ólst upp
hjá þeim eins og eigið bam væri.
Birna (Bidda) Guðmundsdóttir
mat þau og virti sem ástkæra for-
.________________________________
Veður var gott, þá kemur skip-
stjórinn niður og er hlæjandi að
vanda. „Hvað gleður þig svo
mjög“? spurði Gunnar stýrimað-
ur. „Mikið helvíti fiskum við á
morgun'*. „Hvað er til marks um
það?“ spyr Gunnar. „Mig
dreymdi að mér fannst lunningin
bakborðsmegin öll fúin og fúið
skip boðar afla“. „Rétt hjá þér
skipstjóri,“ sagði Mangi gamli.
„Ekki er mark á draumum,“ sagði
Þorsteinn á Borg. „Þið munuð sjá
að þennan draum verður að
marka.“ Að svo mæltu fór hann
upp og hefur sjálfsagt ætlað að fara
Guðrún Eiríksdóttir.
eldra og vissulega vom svo böm
hennar ömmuböm Gullu. Og
ekki nóg með það heldur eignað-
ist vinkona Birnu bam og fyrir
Birnu orð tók Gulla drenginn
þriggja daga gamlan í viku
vörslu. Sú vika er nú orðin 29 ár.
Það er öllum ljóst sem til þekkja
að Marteinn er sem elskulegur
sonur þeirra hjóna.
Bæði þessi böm hafa fengið
eðlilegt og gott uppeldi hjá þeim
hjónum og eiga þeim mikið upp
að inna.
Þeim h jónum er það sameigin-
legt að þau em hógvær og krefj-
ast ekki mikils af samfélaginu en
hjartalag og fórnfýsi við þessi
börn sín hefur verið ósvikin. Það
er og vottur um alúð Gullu við
börn og unglinga, að börn undir-
ritaðs og þeirra börn kalla hana
eina „Gullu frænku“ þó að af
mörgu sé að taka í því efni. Það
er ósk okkar að „Gulla frænka“
megi enn eiga mörg og góð ár
framundan.
Við óskum þeim hjónum einn-
ig til hamingju með afstaðna
gullbrúðkaupið.
að sofa, en hann var ekki meira en
svo kominn upp þegar hann kallar
á vélstjórann og biður hann að
setja vélinna í gang.
„Það er allt að sökkva". Þá
svarar kokkurinn: „Mikið getur
þessi maður logið sí og æ, og þó er
hann ekki þesslegur að sjá.“
Gunnar stýrimaður heyrði hvað
kokksi sagði og kallar niður.
„Hann lýgur ekki núna, kom þú
bara og sjá þú“. Þá lét hann sér
segjast, því Gunnari trúði hann
eins og nýju neti.
FRAMHALD Á BLS. 195
FAXI-179