Faxi - 01.03.1984, Blaðsíða 12

Krístján A. Jónsson
BÁTAÚTGERÐ SUÐURNESJA-
MANNA Á í VÖK AÐ VERJAST
Frá alda öðli og þar til nú á síð-
ustu árum hafa íslenskir sjósókn-
arar mátt veiða eins mikið af
þorski og öðrum bomfisktegund-
um og þeir hafa frekast getað.
Engan þarf því að undra á þeirri
óánægju, sem nú ríkir meðal
þeirra sem beinna hagsmuna hafa
að gæta af fiskveiðum, og öryggis-
leysis gæti hjá þeim og öðmm
landsmönnum, sem skilja sam-
hengið milli undirstöðuatvinnu-
vega þjóðarinnar og góðrar efna-
legrar afkomu þegnanna og þjóð-
arheildarinnar.
Akvörðunin um að taka upp
aflatakmarkanir þær, sem nú hafa
séð dagsins Ijós og ganga undir
heitinu ,,kvótakerfi“, var tekin á
síðasta aðalfundi L.Í.Ú., sem
haldinn var á Akureyri í haust.
Afli hvers skips s.l. þrjú ár er
aðalviðmiðunin við úthlutun kvót-
ans, sem gilda á árið 1984, hvað við
tekur þar á eftir hefur ekki verið
ákveðið.
Porskaflinn í ár er samkvæmt
kvótanum áætlaður 220 þúsund
tonn. Er það um þriðjungi minni
þorskafli en í meðalári, og viðmið-
unin byggist á niðurstöðum rann-
sókna fiskifræðinga, sem benda til
að ekki sé ráðlegt að mæla með
meiri þorskveiði í ár.
Astæður þess að grípa verður til
alvarlegri þorskskömmtunar í ár
en að undanfömu eru eflaust
margar og margbreytilegar, sumar
augljósar, en aðrar ef til vill illskýr-
anlegar og verður ekki farið út í
umfjöllun um slíkt hér að neinu
marki.
Við ríkjandi aðstæður er aug-
ljóst að vandamálið snýst fýrst og
fremst um það, að skipta þarf til-
tölulega litlu þorskmagni milli allt
of margra þorskveiðiskipa.
Þó er sú gleðilega staðreynd nú
ljósari með hverjum degi sem h'ð-
ur, að þorskafli flotans er betri og
jafnari, það sem af er árinu, en
reiknað var með, svo segja má að
hann sé allt of góður til að rétt-
lætanlegt sé að skorða ársafla-
markið við það, sem kvótinn mið-
ast við.
Fjöldi vertíðarbáta er nú þegar
búinn, eða um það bil að verða
f N
ÞORSKAFU A ISLANDSMIÐUN
1950 1984 (i þús.tonnum)
□ AFLI útlendinga
Bafli íslendinga
500
Stækkun fiskveiðilögsögunnar
frá 1952 til 1975
Þegar við skoðum meðfylgjandi töflu um þorskafla á íslandsmiðum árin
1950-1984, er ef til vill ekki úr vegi að rifja upp sögulegar staðreyndir í
landhelgisbaráttu okkar á umræddu tímabili. Þá er þess fyrst að geta að
útfærslur fiskveiðilögsögunnar á tímabilinu voru fjórar alls. í öll skiptin
mættum við harðri andstöðu Breta og fleiri þjóða, sem fískað höfðu á íslands-
miðum.
Fyrst þessara útfærslna var gerð 15. maí 1952. Þá var lögsagan færð úr
þremur mílum í fjórar og öllum fjörðum og flóum lokað fyrir veiðum útlend-
inga. Næst var fært út í 12 mílur, þann 1. september 1958. Reglugerðin um 50
mílna lögsögu gekkí gildi 1. september 1972 og200 mílna fiskveiðilögsagan
15. október 1975.
Allt voru þetta einhliða ákvarðanir af.okkar hálfu, byggðar á framvindu
hafréttarmála á alþjóðavettvangi, en sú þróun hefurgengið málstaðokkar í vil
og svo mun enn verða.
k_____________________________________________________________)
búinn, að veiða þann tonnafjölda
af þorski, sem kvóti þeirra hljóðar
upp á. Atvinnuleysi blasir við af
þeim sökum í heilum byggðarlög-
um og landshlutum. Fréttir herma
að yfir 300 leiðréttingarbeiðnir
vegna kvótaúthlutunar hafi borist
frá útgerðarmönnum.
Kjarni málsins er sá að kvóta-
kerfið stenst ekki eins og það blasir
nú við. Höfuðforsenda þess, sem
var algert hrun þroskstofnsins,
virðist sem betur fer ekki vera til
staðar í þeim mæli sem óttast var.
Meiri þorskur er á miðunum en
búist hafði verið við.
Allir hagsmunaaðilar í sjávarút-
vegi verða nú þegar að snúa bök-
um saman, taka á sig rögg og
stokka upp kvótakerfið.
Væri t.d. ekki vænlegt ráð að
draga úr tittadrápinu? Það væri
hægt að gera með því móti að
hverfa frá því ráði að miða þorsk-
kvóta hvers skips eingöngu við
tonnafjölda, en þess í stað mætti
úthluta tilteknum þorskafjölda á
hvert skip.
Tiltölulega einfalt ráð til að friða
ungfiskinn og án aukakostnaðar,
þar sem ferskfiskmatið annast
stærðarmat nú þegar og veiðieftir-
litsmenn munu áfram gegna sínu
hlutverki.
Meðalþyngd kynþroska þorsks
er talin vera um 3.300 kg. Meðal-
þyngd þorsks sem veiddur var á s.l.
ári og komið var með til lönd-
unar reyndist vera 3.360 kg. -
Uggvænlegur sannleikur það.
Astæða minnkandi þorskafla á
íslandsmiðum í tonnum talið flest
undanfarin ár, er sem sagt ekki sú
að þorskarnir (þyrslingamir, stút-
ungarnir, tittimir), hafi verið of
fáir, heldur hafa þeir verið of smá-
ir.
Sóknarþunginn er of mikill og
ekki hefur verið hirt um að friða
uppeldisstöðvarnar eins mikið og
nauðsynlegt hefði verið.
Meðalþyngd þeirra þorska sem
veiðast hér eftir verður að vera
meiri. Færri þorskar verði veiddir
árlega en stærri. Sú þarf raunin að
verða og til þess að það verði, þarf
að gera viðhlítandi ráðstafanir nú
þegar. - Þjóðarheill er í veði. -
72-FAXI