Faxi - 01.03.1984, Blaðsíða 19

hann var þá prófastur í Kjalarnes-
prófastsdæmi. Biöur hann prest
uin, að taka þær í geyntslu, þangað
til hann geti komið þeim til Njarð-
víkur. Daginn efir (flskj. 108)
skrifar Guðlaugur prófastur og
kveðst verða reiðubúinn til að taka
á móti bókunum, nær sem amt-
maður sendi sér þær og er svo að
sjá, sem síra Guðlaugur hafi ekki í
það sinn tekið við bókunum, enda
virtist það meiningarlítið, að senda
haekumar frá Bessastöðum, því
þar bjó aintmaður þá, til Garða.
Síðan fara litlar sögur af þessum
bókum og handritum, því það er
helzt að sjá, sem þær hafi aldrei til
Njarðvíkurkirkju komið, hvar
sem þær annars hafa lent. í öllum
þeim aragrúa af skjölum, sem til
eru snertandi sjóðinn, finnst
þeirra hvergi getið fyn' en árið
1847, þá spyr stiftamtmaður
Rosenörn í bréfi dags. 28. sept.
Sveinbjörn rektor Egilsson um,
hvort ekkert af bókunuin hafi lent
1 bókasafni Latínuskólans, því nú
sé enginn unnull eftir af þeim í
Njarðvíkurkirkju, enda líklegast,
að þær hafi aldrei þangað komið.
Svarið var neitandi; í löngu bréfi til
biskups Mynsters, dags. 12. janúar
1848 (flskj. u) sem síðar verður
nánar minnst á, getur stiftamt-
ntaður þess, aö bækurnar séu
horfnar og að þær sennilega hafi
aldrei til Njarðvíkurkirkju komið,
því hann hafi látið rannsaka það.
En með því að gefandinn hafi auð-
sjáanlega lagt áherzlu á þessa gjöf,
°g meö því, að hann hafi heyrt, að
faðir gefandans Þorkell lögmaður
(sic) .lónsson hafi fyrst byggt
k'rkju í Njarðvík, og þar búi nú
ntenntaður maður, sáttasemjari
Norðfjörð, sem sé vís til, að hirða
bækurnar vel, þá leggur hann til,
aö varið sé af fé sjóðsins 100 rdl. í
eitt skipti fyrir öll, til að kaupa
baekur fyrir, svo að vilji gefandans
verði framkvæmdur. Þetta leiddi
til þess, að árið 1849 voru þessar
bækur keyptar handa Innri-Njarð-
víkurkirkju af Agli bókbindara
Jónssyni:
Biblía
Nýja-tetamentið
basthólrm
höfuðlœ rdómur / gyl[tu
'sœður Tómasur alskinni
Pfests
Arna postilla
Strúms hugvekjur allir partar
Leiðarvísir lil að lesa N. T.
Riblíusögur
bvennir Passíusálmar
ilallgrímskver- ígylltu alskinni
Yidalínspostilla
Arbœkur Espolíns Í3 bindum
^agnablöð I bindi
Skírnir 22. árgangurí // bindum
Klausturpósturinn 9. árg. í
9 bindum
Ný félagsrit 8. árgangur í 4 bindum
Alþingistíðindi 1845 og 1847
Kvœði Bjarna og Jónasar í
2 bindum
Oddsens Landaskipunarfræði i
2 bindum
Handbók fyrir hvern mann
Atli og Búalög
Sœttamál Th. Jónassens
Sœttamál M. Stephensens
Lýsing landsins helga
H. Finnssonar Kvöldvökur
Reykjavíkurpóstur
Allar þessar bækur, sem eigi
voru í gyltu alskinni, voru í gyltu
velsku bandi.
Bækurnar kostuðu 77 rdl. 1 m.
14 sk. A kjölnum var með gylltu
letri skráð I.N.K. J. Norðfjörð
kvittar fyrir móttöku bókanna 6.
september 1850. ; Svona fór um
þennan hluta gjafarinnar, hann
kom að engum notum, aðallega
vegna hirðuleysis Magnúsar amt-
manns, að því er virðist, eða þá
prófasts síra Guðlaugs Þorgeirs-
sonar í Görðum. Að vísu voru
bækurnar, eftir skránni að dæma,
hvorki margar né gagnmerkilegar,
en sumar þeirra eru þó nú orðnar
mjög sjaldgæfar, en hvort sem er,
bækurnar áttu og máttu varðveit-
ast. Lýkur hér tilvitnun.
Norðfjörð sá sem nefndur er
menntaður maður, sáttasemjari,
er búi nú á kirkjustaðnum Innri-
Njarðvík, hét fullu nafni Jón Jóns-
son Norðfjörð, fæddur 13. desem-
ber 1795 íHöskuldarkoti. Foreldr-
ar hans voru Jón Sighvatsson bóndi
þar og kona hans Oddbjörg
Snorradóttir frá Narfakoti.
Jón Norðfjörð fór ungur til
Kaupmannahafnar til að læra þar
skipstjórnarfræði. Var skipstjóri á
seglskútum föður síns. Jón Norð-
fjörð var tvíkvæntur. Fyrri kona
hans var Kristín. dóttir Jóns
Snorrasonar bróður Oddbjargar
móður hans og konu hans Katrínar
Einarsdóttur frá Þrándarholti.
Kristín og Jón Norðfjörð bjuggu
í Efstaleiti og Þórukoti í Ytra-
Njarðvíkurhvertinu. Fau voru í
hjónabandi í tæp 25 ár. Kristín dó
31. júlí 1843, tæplega fimmtug að
aldri, f. 15. marz 1794.
Jón Norðfjörð kvæntist aflur
1847 Ragnheiði Guðmundsdóttur,
alsystur Helga Tliordersen bisk-
ups, hálfsystur séra Sigurðar Br.
Sívertssen prests á Útskálum.
Ragnheiður var ekkja Guðmund-
ar Péturssonar (Petersen) faktors,
er var kirkjubóndi í Innri-Njarð-
vík á árunum 1837 - 1845.
Guðmundur Pétursson dó 5.
febrúar 1845. Strax og Jón Norð-
fjörð fór að búa með Ragnheiði,
seinni konu sinni í Innri-Njarðvík,
tók hann við sem kirkjubóndi og
var það á árunum sem um er getið
vegna bókasendinga til-kirkjunn-
ar. Jón skrifaði fyrst undir kirkju-
reikning frá fardögum 1846. Það er
hvergi í reikninum kirkjunnar
minnst einu orði á bókasendingu
til kirkjunnar. Er þó greinilega
skýrt frá öllu smáu og stóru er
kirkjunni tilheyrði, bæði til inn-
tektar og útláta, svo það er alveg
víst að hvorki fyrri né síðari bóka-
sendingin, sem kirkjan átti að fá,
hafa aldrei í kirkjuna komið og
síðan hefur ekkert verið gert til að
bæta það upp, sem átti að vera en
aldrei kom til skila.
Arið 1779 eru svo fyrstu heim-
ildir um bókaeign Njarðvíkinga.
Þá voru Njarðvíkingar 92 að tölu í
báðum hverfunum, 64 í Innra-
hverfinu, 28 í Ytra-hverfinu. Auk
þess 8 íbúar á Vatnsnesi er þá til-
heyrði Njarðvíkursókn. Þá voru
þessi bændabýli í sókninni í Innra-
hverfinu. lObúendur, 7bændabýli
Gudmundur Finnbogason, fræðimadur, frá Tjarnarkoti í Innri-Njarðvík og kona
hans Guðlaug Bergþórsdóttir, ættuð úr Vestmannaeyjum, áttu gullbrúðkaup 16.
des. s.l. Þau eru bæði á áttræðisaldri og nú vistmenn á Hrafnistu í Hafnarfirði.
í Innrahverfi, 6 búendur, 5 bænda-
býli í Ytrahverfi.
Njarðvík innri. Þar var tvíbýli.
Á I býlinu var Egill Sveinbjarnar-
son húsbóndi, ógiftur, þá 36 ára
gamall. Vel skýr og fróður, sið-
prúður skikkanlegur. Þar voru og
bræður Egils, Jón og Ásbjörn,
báðir ókvæntir, vel skýrir og fróð-
ir. Jón sagður sniðugur, Ásbjöm
skikkanlegur dánumaður, afi Ás-
bjarnar Olafssonar er lét byggja
kirkjuna. Þar voru 7 manns í
heimili. Þar var og annað lang-
stærsta bókaheimili í sókninni, 19
bókatitlar, 24 eintök bóka, allt
Guðsorðabækur. Þar á heimili var
elzta kona í sókninni, Ingveldur
Tumadóttir, 75 ára niðursetning-
ur, vel fróð. meinhæg.
Á býli II í Njarðvík-Innri,
bjuggu hjónin Guðntundur Guð-
mundsson, 45 ára ekki illa að sér,
skikkanlegur og Helga Jónsdóttir
54 ára húsmóðir, ekki vel fróð, um-
gangssöm. Hjá þeim voru 9 manns
í heimili. Guðsorðabækur voru 5 í
húsinu.
Stapakot, þar var tvíbýli. 1 býli,
Árni Þorgilsson, 41 árs húsbóndi,
vel að sér, forstandur. Hans kona,
húsmóðir, Guörún Sigmundsdótt-
ir, 35 ár, vel fróð í andlegu, for-
standug. 10 Guðsorðabækur á
heimilinu, 7 menn í heimili.
Stapakot, II býli, Jón Þórðar-
son húsbóndi, 39 ára, ekki ófróð-
ur, ineðallagi skikkaður. Sigríður
Jónsdóttir, húsmóðir, 38 ára. í
meðallagi skýr, meinhæg. 11
manns í heimili. 6 Guðsorðabækur
á heimilinu.
Móakot, Þorsteinn Bjarnason,
33 ára húsbóndi, í meðallagi skýr
og fróður. forstandugur. Guðrún
Halldórsdóttir, húsmóðir, 25 ára.
sæmilega kunnandi, meinh'til. 5
manns í heimili. 8 Guðsorðabækur
á heimilinu.
Hólinfastskot, Magnús Grims-
son, 32 ára húsbóndi, í meðallagi
upplýstur. skikkanlegur. Ingi-
björg Guðmundsdóttir, 38 ára
húsmóðir, sæmilega upplýst,
meinlítil. 4 í heimili. Bækur engar.
utan að láni.
Hákot, tvíbýli. I býli, Jón Jóns-
son, 50 ára húsbóndi, ekki mjög
illa að sér. Hegðun bætir sig. Guö-
björg Jónsdóttir. húsmóðir, ekki
mjög illa að sér, sæmilega skýr,
meinhæg. 3 í heimili. 6 Guðsorða-
bækur á heimilinu.
Hákot, II býli, Jón Þórðarson,
41 árs húsbóndi. Ekki vel að sér,
meinlítill. Guðrún Bjamadóttir,
38 ára húsmóðir, sæmilega kunn-
andi, meinhæg. 5 manns í heimili.
3 Guðsorðabækur á heimilinu.
Tjarnarkot, Jón Guðbrandsson
húsbóndi. 41 árs, skýr og fróður,
vandaður dánumaður. Margrét
Jónsdóttir, 56 ára húsmóðir, sæmi-
FAXI-79