Faxi - 01.06.1984, Blaðsíða 10

Útgefandi: Málfundafélagið Faxi, Keflavík.
Afgreiðsla: Hafnargötu 79, sími 1114.
Ritstjóri: Jón Tómasson.
Blaðstjórn: JónTómasson, Ragnar Guðleifsson,
Kristján A. Jónsson.
Hönnun, setning og umbrot:
Leturval sf.
Filmu- og plötugerö:
Myndróf
Prentun og bókband:
Prentstofa G. Benediktssonar
------------------------------------
HALLDÓRIBSEN:
TIL FRÓÐLEIKS OG
UMHUGSUNAR
Ný lokið er einhverri lélegustu vetrarvertíð, sem um getur um langt
árabil.
Heildar þorskafli landsmanna fyrstu fjóra mánuði þessa árs, en það
er það tímabil, sem handbærar tölur liggja fyrir um, var 110 þúsund
tonn á móti 140 þúsund tonnum miðað við sama tímabil í fyrra. Þessi
þorskafli skiptist þannig, að bátarnir öfluðu 73 þúsund tonn í ár, en 97
þúsund tonn 1983.
Togararnir öfluðu 37 þúsund tonn í ár, en 43 þúsund tonn 1983.
Þarna er munur á heildar þorskafla upp á 30 þúsund tonna minnkun á
milli ára, miðað við fyrstu fjóra mánuði hvors árs.
Aætlað er, að þessi 30 þúsund tonn séu um 375 milljón króna
minnkun á aflaverðmæti á milli ára, og 750 — 800 milljónir króna
minnkun í útflutningsverðmæti.
Það þarf ekki að fara mörgum orðum um það, hvaða áhrif þessi
samdráttur í þorskafla hefur á afkomu útgerðar, sjómanna og annarra
þeirra, sem hafa atvinnu beint og óbeint af fiskveiðum og fiskvinnslu.
Af þessum tölum, sem getið er hér að framan sést, að aflasamdráttur
hefur orðið meiri hjá bátunum en togurunum, eða 24 þúsund tonn hjá
bátunum, en 6 þúsund hjá togurunum.
Það sýnir okkur, að Suðumesjasvæðið hefur orðið tiltölulega illa úti í
þessu ef ni, þar sem bátaútgerð er hlutfallslega mest hér á Suðumes jum.
Til fróðleiks og umhugsunar fyrir þá, sem þessar línur lesa, er rétt að
geta þess, að íyrstu fjóra mánuði áranna 1980 og 1981 var heildar
þorskafli landsmanna 230 þúsund tonn hvort árið um sig, og sýna
þessar tölur betur en nokkuð annað við hvaða vanda útgerðin í landinu
og öll þjóðin á við að stríða. Það færi betur að íslenska þjóðin lærði að
skil ja svo einfaldar staðreyndir, að það er ekki hægt til lengdar að eyða
meiru an aflað er.
Þessi ný liðna vetrarvertíð hefur um margt verið óvenjuleg, til dæmis
var um síðustu áramót með löggjöf frá Alþingi ákveðið að skipta með
kvóta þeim afla, sem heimilað var að veiða af hverri botnfisktegund
fyrir sig, og var heildar þorskkvótinn fyrir allt árið 1984 ákveðinn 220
þúsund tonn.
Þetta þurfti ekki að koma neinum á óvart, og síst af öllu útgerðar-
mönnum, þar sem þeir umfram aðra hafa gert sér grein fyrir því, að
fiskiskipaflotinn er of stór til þess að veiða óheft það magn, sem
heimilað hefur verið að veiða, enda samþykkti aðalfundur L.Í.Ú., sem
haldinn var á Akureyri síðast liðið haust, að tekið yrði upp kvótafyrir-
komulag.
Við þessar aðstæður fer ekki hjá því, að menn fari að hugsa alvarlega
um það með hvaða hætti hægt sé að fá meira verð fyrir aflann en verið
hefur, og hvemig megi draga úr kostnaði við veiðamar. Þetta tvennt
fór saman í vetur hjá bátaflotanum á Suðurnesjum. Bátar áttu yfirleitt
færri net í sjó, en að undanfömu, og svo var nánast róið alla daga þegar
fært þótti, og því sára sjaldan dregið tveggja nátta, einnig vom þess
dæmi, að bátar tóku upp hluta af netunum, þegar helgarfrí voru, og
þýddi þetta nánast það, að mikið minna hlutfall af aflanum fór í lægri
gæðaflokkana, þar af Ieiðandi hærra meðalverð per kíló, sem sagt meiri
tekjur og minni kostnaður. Mikið vantar þó á að endar nái saman, og
tap útgeröarinnar á árinu 1983 var rúm 20% af tekjum. Miðað við
aflann fyrstu f jóra mánuði þess árs er ekki mikil von um betri afkomu
útgerðarinnar á yfirstandandi ári.
Sá samdráttur í þorskafla, sem ég hef gert að umtalsefni hér að
framan sýnir okkur, að þorskstofninn er í vemlegri hættu. Ástæðan
fyrir aflabresti bátaflotans er fyrst og fremst vegna þess, að fiskur
kemur ekki nema í mjög litlu mæli til hrygninga á hinum hefðbundnu
vertíðarsvæðum hér við suðvesturlandið. Það gefur okkur líka vísbend-
ingu um það, að fiskifræðingamir hafa nokkuð rétt fyrir sér, þegar
þeir segja, að hrygningarstofn þorsksins sé í algjöru lágmarki. Því segi
ég það, að sú þjóð, sem hefur 75% af gjaldeyristekjum sínum frá
sjávarútveginum og er ekki reiðubúin við þessar aðstæður að hægja á
lífsk jarakapphlaupinu á meðan þorskstofninn er byggður upp að nýju á
ekkert skilið annað en óðaverðbólgu, sem hlítur að draga til þess, að
þjóðinni verður steypt í algjöra glötun fyrr en varir. íslenska þjóðin
hefur áður þurft að takast á við þann vanda að byggja upp fiskistofna,
sem hafa hmnið, nægir þar að nefna síldina og loðnuna, en báðir þessir
fiskistofnar em á góðri uppleið og er farið að veiða úr þeim báðum
aftur, nú síðast í vetur vom veiddar 437 þúsund lestir af loðnu, og á
síðastliðnu hausti 136 þúsund lestir.
Það er von mín, að þjóðin beri gæfu til að standa af sér þá erfiðleika,
sem hljóta að verða þegar svona mikill aflabrestur á sér stað, sem raun
ber vitni um, og að hún láti ekki misvitra pólitíska loddara ýta sér áfram
til óhæfuverka, sem gætu komið öllu atvinnulífi í landinu á kaldan
klaka.
Að endingu vil ég í tilefni Sjómannadagsins senda sjómönnum mínar
bestu árnaðaróskir með von um betri tíð.
ólfsson. Það varð lítil mannabreyt-
ing þarna um sumarið, þó var skipt
um einn eða tvo menn og man ég
að Olafur Þorvaldsson var þarna
örugglega með okkur um tíma.
Ég minnist þess að Ólafur
Tryggvason, sem réði mig til verk-
stjómarinnar, hafði orð á því við
mig, snemma um vorið, hvort ég
væri búinn að ráða mér mannskap.
Sagði ég honum sem var, að ég
væri búinn að ráða átta. „Það
verður allt of lítið“ segir hann.
„Lof mér að byrja með þessa
menn“, segi ég „og við skulum sjá
hvað kemur út úr því. Við getum
þá bætt við fleiri mönnum síðar ef
með þarf.“ En til þess kom sko
ekki, að það yrði bætt við mönn-
um. Ég hef aldrei nokkurn tíma
unnið með samhentari og duglegri
mönnum. Verklagninog útsjónar-
semin var alveg einstök, enda var
eftirlitsmaður rafmagnsveitunnar
ánægður. Það var unnið eins og í
stífasta akkorði, en þó var ekki um
aðrar greiðslur að ræða fyrir þetta
en tímakaup. Vinnutíminn var frá
07.30 - 19.00 á kvöldin. Við höfð-
um einn 10 hjóla trukk til umráða,
var hann keyptur af Setuliðseign-
um og var Skúli Pálsson bílstjór-
inn. Það gat varla heitið að við
þyrftum að ryð ja nokkurt vegstæði
við línulögnina, því að segja má að
Skúla hafi tekist að koma trukkn-
um yfir nánast hvað sem fyrir varð.
Flestir staurarnir sem við reist-
um standa enn. Þó hefur þurft að
taka hluta línunnar niður, vegna
142-FAXI