Faxi - 01.06.1984, Blaðsíða 21

MINNING
Guðmundur Jónsson
Rafnkelsstöðum
FÆDDUR 18. JÚLÍ1892
DÁINN10. APRÍL 1984
Guðmundur Jónsson var fædd-
ur að Hellum í Garði, það býli
var í landi Utskála. Foreldrar
Guðmundar voru hjónin Jórunn
Guðmundsdóttir ljósmóðir og
Jón Asmundsson útvegsbóndi.
Árið 1900 flytja foreldrar
Guðmundar að Rafnkelsstöð-
um, þá er Guðmundur var 8 ára.
Við það býli var Guðmundur
ávallt kenndur.
Guðmundur var snemma dug-
legur og knár athafnamaður,
byrjaði snemma að stunda sjó á
opnum skipum hér í Garði.
Hann fór austur á firði, eins og
það var kallað, til sjóróðra í
nokkurár.
Árið 1917 kynnist Guðmund-
ur ungri stúlku, þegar hann er að
koma að austan með skipi á leið
til Reykjavíkur. Stúlkan hét
Guðrún Kristbjörg Jónasdóttir
frá Fagradal í Hólsfjallahreppi.
Hún var þá að fara í Kennara-
skólann í Reykjavík.
Um haustið árið 1917 eru
Guðmundur og Guðrún farin að
búa í einu herbergi á loftinu á
Rafnkelsstöðum, hjá foreldrum
Guðmundar, og þar fæðast tví-
burarnir Kristján Valgeir og Jón
Garðar 2. apríl 1918. 2. apríl
1919 fæðist Jónas Frímann. Árið
1920 eru Guðmundur og Guðrún
búin að kaupa Holt I af Einari
Einarssyni Straumfjörð, stórt og
mikið hús á tveim hæðum og
kjallara. Árið 1920 fæðir Guðrún
dreng 17. október, sem þau
misstu mjög fljótlega. 22. nóv-
ember árið 1921 fæðir Guðrún
dótturina Karolínu Ásthildi, síð-
ar eignast Guðrún og Guðmund-
ur þrjá syni. Nú eru aðeins þrír
synir á lífi og ein dóttir.
Árið 1931 flytja Guðrún og
Guðmundur aftur að Rafnkels-
stöðum og stækka þau gamla
húsið um tvö herbergi. Þá er
Guðmundur farinn að gera út
vélbátinn Vonina sem hann
keypti með Jóni Jóhannssyni frá
Sandgerði. Síðan keyptu þeir
annan bát sem hét Þórólfur,
hann slitnaði upp á legunni í
Sandgerði og rak upp í fjöru og
brotnaði. Eftir það kaupir Guð-
mundur annan bát sem heitir
Víðir og á hann einn. í framhaldi
af því byggir hann fiskhús á
Rafnkelsstöðum og hóf saltfisk-
og skreiðarverkun af miklum
krafti. Hann réri sjálfur á opnu
skipi á haustin úr Rafnkelsstaða-
vör.
Guðmundur var grínisti mikill
og komu oft snjallir brandarar af
vörum hans. Einu sinni sem oftar
réri hann með öðrum manni á
litlu tveggjamanna fari inn í
Leirusjó með tvö bjóð af línu,
500 króka bjóð. Það var róið
undir dimmumótin í góðu veðri,
það var tunglsljós og lýsti tunglið
upp hafflötinn og réru þeir eftir
tunglgeislanum. Eftir tvo tíma
koma þeir aftur með fullan bát af
ýsu. Þeir bera ýsuna í tágarkörf-
um úr bátnum upp á stæði og
sturta þar úr körfunum, þar er
komin stór hrúga af ýsu, 650 kg.
Eg er kominn að sækja ýsuna og
flytja til Reykjavíkur. Eg segi við
Guðmund: ,,Þið hafi fiskað vel.“
,,Já“, segir hann, ,,það var lapp-
arí að hafa ekki þriðja bjóðið“.
Þannig var alltaf stórhugurinn í
Guðmundi, jafnvel þótt hann
vissi að báturinn bæri ekki afla af
þriðja bjóðinu. Hann vildi eiga
stóra báta sem fiskuðu mikið.
Síðar átti Guðmundur marga
stóra báta. Hann átti Rafnkel,
Mumma og Víði II. og Sigurpál,
sem voru með aflahæstu bátum
við ísland. Síðar átti hann Jón
Garðar og Kristján Valgeir,
mjög stóra báta.
Árið 1944 rífur Guðmundur
gamla Rafnkelsstaða húsið, sem
1842
Bóndinn á Vatnsnesi
drukknar
A þessum árum bjó á Vatnsnesi
v’ð Keflavík bóndi nokkur að
nafni Nikulás. Að venju héldu
kaupstaðarbúar í Keflavík brennu
n gamlárskvöld. Fór Nikulás út í
Keflavík, til að vera viðstaddur
urennuna. En að morgni nýárs-
dags I843 fannst hann örendur
niðri í vörinni skammt frá bænum.
Ef til vill hefur það verið í Básnum.
P-G.: Annáll 19. aldar, II, bls. 167).
1843
Áraskipi hlekkist á
Hin 3. maí 1843 lagði áraskip úr
Keflavík vestur á Mýrar. Varð
skipið fyrir ólagi og drukknuðu
formaður og einn háseti. Hinum
varð bjargað, sumum mjög að-
framkomnum. Ekki er þess getið
hvort skipið var úr Keflavík eða af
Mýrunum, en ljóst er af ýmsum
heimildum að Mýramenn hafa ver-
ið fjölmennir á vetrarvertíðum í
Keflavík á 19. öld.
(P.G.: Annáll 19. aldar, II, bls. 205).
1843
Tveirmenn drukkna
Að morgni 24. nóv. 1843 fund-
ust látnir í lendingu í Keflavík tveir
menn sem drukknað höfðu af bát
um nóttina við lendinguna. Voru
þeir báðir helfrosnir er þeir fund-
ust.
Mennirnir hétu:
Hannes Hannesson, 37 ára,
vinnumaður í Nýlendu.
Árni Jónsson, 39 ára, bóndi í
Nýjabæ.
(Prestþjónustubók Útskála 1843).
var timburhús, og byggir stórt
steinhús á tveimur hæðum, hann
byggði líka fjós og hlöðu úr stein-
steypu. Allt voru þetta myndar-
hús.
Eftir 1952 byggir Guðmundur
saltfiskverkunarhús í Sandgerði,
stór hús með verbúð og beitning-
araðstöðu. í framhaldi af því
kaupir hann Garð hf., sem Loft-
ur Loftsson átti, áður en Garður
hf. varð til. Þar hafði Guðmund-
ur frystihús og fleira. Hann
byggði líka beinaverksmiðju,
sem bræddi sfld og loðnu. Allt
þetta rak hann undir nafni sínu,
Guðmundur Jónsson.
Guðmundur tók mikinn þátt í
félagsstörfum. Hann var kosinn í
hreppsnefnd Gerðahrepps árið
1934 og sat í hreppsnefnd í 30 ár.
Hann var í Landssambandi ís-
lenskra útvegsmanna, Skreiðar-
samlaginu, Sölusambandi ís-
lenskra fiskframleiðenda, Ut-
vegsbændafélagi Suðurnesja og
mörgum fleiri félögum sem ekki
verða talin. Hann tók virkan þátt
í félagsstörfum og tók oft til máls
á fundum. Það var hlustað á
hann með athygli, tillögur hans
voru rökfastar og snjallar.
Guðmundur var harðduglegur
og þó hann hefði marga menn í
vinnu vann hann ávallt mest
sjálfur á meðan heilsa hans
leyfði. Hann var alinn upp við
nýtni, en hann var opinn fyrir öll-
um nýjungum og fylgdist vel með
nýrri tækni. Hann var tölva síns
tíma, síst verri en sú tölva sem nú
þekkist.
Guðmundur var hjartahlýr og
vildi hvers manns vanda leysa.
Það verður svipminna í byggðar-
laginu okkar, Garði, þegar Guð-
mundur er farinn á bak við móð-
una miklu. Við Garðmenn þökk-
um honum fyrir allt sem hann var
okkur, og við minnumst hans
sem góðs drengs.
Guðmundur Jónsson var jarð-
aður frá Utskálakirkju 18. apríl
1984.
Garði 3.5. 1984
Njáll Benediklsson
1844
Árabátur ferst
í desember 1844 var mikil smá-
ufsaveiði í Hafnarfirði. Fóru ýmsir
af Suðurnesjum þangað á bátum
sínum til veiða, jafnvel þó langt
væri leitað í skammdegi á smáum
flevtum.
Hinn 12. desmeber 1844 héldu
tveir menn úr Keflavík heim á leið
með smáufsafarm sem veiddur var
í firðinum. Undan Vatnsleysu-
strönd lentu þeir í sterkviðri miklu
FAXI-153