Faxi - 01.10.1984, Blaðsíða 12

þeirra stekkur þessa hæð jafnfætis,
sem er íslandsmet fram til 1944.
Kappgöngur þreyttu menn með
sér um 400 m spöl. Keppt var í 50
m og 100 m sundsprettum. - En
markvert er fyrir sundíþróttimar,
að Lárus Rist lét sundflokk úti á
Pollinum leika sundfimi í sjólok-
inu og nefndi kjórusund (nafn á
selavöðu og þeirra leikjum). Þessi
íþrótt sást leikin um 1950 í Sund-
höll Reykjavíkur (stjómendur:
Sara Jane Donovan og Jón Ingi
Guðmundsson), en er nú á kom-
andi 23. Olympíuleikum orðin
keppnisgrein á leikunum. Að
kvöldi mótsdagsins áttust Akur-
eyringar og Húsvíkingar við í „fót-
boltaleik“. - Mótið var mikil ný-
lunda í íslensku þjóðlífi. - Versl-
unarmenn í Reykjavík höfðu að
vísu upp úr síðustu aldamótum
efnt til samkomuhalds í Kópavogi
eða á Landakotstúni, þar sem
keppt var í stökkum, hlaupum,
köstum og glímu. íslandsghma
hófst 1906 og Skjaldarghmu Ár-
manns má rekja til 1889. Skoskur
prentari, Ferguson að nafni, lætur
drengi sýna leikfimi, er hann hafði
kennt þeim, í lok síðustu aldar. -
Pjóðhátíðarárið 1874 var víða um
land efnt til samkomuhalds, þar
sem keppt var í íþróttum, þó aðal-
lega í ghmu. - A árstíðabundnum
samkomum þjóðarinnar um aldir
var íþróttakeppni löngum
skemmtun góð t.d. gleðimar, sem
bannaðar voru á öndverðri 18.
öld. - Allar þær aldir, sem Alþingi
kom saman á Þingvöllum, mun
æskulýður og annað fylgdarlið
þingmanna hafa reynt með sér í
íþróttum. Safnast saman til leikja
og sett á svið sýningar, t.d. smala-
reið og aðra fomeskjulega leiki, -
auk fangs, — ghmu —, neðan undir
Fangbrekku á Efri-Völlum.
í fornum ritum finnast stuttorð-
ar frásagnir um stórmót t.d. geyma
Bárðar saga Snæfellsáss og Ár-
manns saga Dalmannssonar sagnir
um mót, sem lotið hafa greinan-
lega ströngum leikreglum - leik-
aga -, skapillir og leikillir menn
vom fjarlægðir.
Góðir tilheyrendur, er ég nýt
þess heiður að flytja hér á 18.
Landsmóti UMFÍ ræðu, þá vildi ég
mega vekja athygli á hve lands-
mótin hafa vaxið upp af gamalli arf-
leifð og henni menningarlegri, -
Leikir - — Gleðir. íslendingar
reyndu með sér þar sem þeir komu
margir saman, í göngum, ver-
stöðvum, við kirkjur, í biskups-
setraskólunum o.s.frv. Við sem
höfum starfað að þessum lands-
mótum, sumir frá endurvakningu
þeirra höfum leitast við að beina til
þeirra hollum erlendum áþrifum,
f jölbrey tni, sem að vísu hefur sum-
ar hverjar verið erfitt að innleiða
vegna misjafnrar aðstöðu til iðk-
ana og keppni. Mótin hafa gert
sínar kröfur, sem orkað hafa á úr-
bætur á aðstöðu, kennslu íþrótta-
greina, þjálfun íþróttafólks, bún-
að og framkomu. Við samanburð
á árangri keppenda á þessum 18
mótum, þá er athygli- og aðdáun-
arvert hve æskan hefur vaxið af
færni og getu með bættum mögu-
leikum.
Kunnur fræðimaður hefur kveð-
ið upp úr með eitt sérkenni, sem
hann telur einkennilegt í fari ís-
lendinga, að þeir verði því fjörugri
og kátari sem veðrið er verra og
ofsalegra. - Reynsla mín af lönd-
um mínum og þá sérstaklega æsku
þjóðarinnar, sem sótt hefur 13
landsmót, sem ég hefi meira eða
minna verið viðriðinn, staðfestir
þessa.staðhæfingu fræðimannsins.
Kvöldið fyrir landsmótið að
Eiðum 1952 féll haglél mikið svo
að hvítnaði í grasrót. Upp við
skólahúsin var unnt að hnoða
snjókúlur. Æskan, sem átti fram-
undan tveggja daga keppni og ár-
angur háður veðri, - réði sér ekki
fyrir kæti. Hið innra með sér mun
það hafa verið kvíðandi sem ég.
Við rismál fyrri dags landsmóts-
ins í Hveragerði 1949 var horft út í
sunnlenskt vatnsveður, rekið upp'
fjallakvosina af suð-austan roki.
Kafjisamsœti var haldið á Glóðitmi að aflokinni setningarathöfh.
Hér er forseti íslands að þakka Axel Jonssyni fyrir virðulegt samsœti.
AVARP FORSETA ISLANDS
VIÐ SETNINGU LANDSMÓTSINS
Góðir samkomugestir!
Landsmót Ungemnnafélaga
íslands eru ætíð nokkur viðburð-
ur í þjóðlífi okkar. í öllum sveit-
um landsins eru samtök ung-
menna félagsmálahreyfing sem
stefnir að því að gera mannlífið
betra og jákvæðara með virkri
þátttöku og samstöðu við að
rækta mannkosti og landskosti,
sem í senn koma til góða í samtíð
og framtíð. Hvár sem komið er í
landinu blasir við okkur árangur
viðamikils starfs ungmennafélag-
anna. Þar hefur verið og er að
verki hverju sinni í áranna rás
æskufólk, sem tekur á sig fulla
ábyrgð heimabyggða og þjóðfé-
lagsins alls, þegar fram líða
stundir og elur upp nýja æsku
með endumýjaðan metnað sem
hlýtur alla tíð að vera akkeri
þjóðarinnar.
En öðru hvom þarf að fara að
heiman og hitta þá sem annars
staðar búa til að segja hver mað-
ur er og hvað áunnist hefur í
heimahögum og eins til þess að
sjá að hvaða verkefnum aðrir em
að vinna. Þá fyrst veit maður best
hver maður er, hvar maður á
heima, þegar farið er yfir fjöll og
dali á fund annarra manna í öðr-
um sveitum og öðmm lands-
fjórðungum. Við snúum aftur
ríkari af minningum og vinum og
þá jafnframt færari um að miðla
af þekkingu- og lífsreynslu. Því
enda þótt hver verði lengst með
sjálfum sér að ganga verður sú
ganga einhæf sé ekki leitað eftir
samskiptum við aðra menn.
Landsmót sem þessi, þegar
saman koma félög og einstakl-
ingar hvaðanæfa að á landinu
með sömu hugðarefni og sömu
markmið, em einn besti vottur
þess að við eigum okkur þjóðar-
ímynd, okkur sjálf hér og nú,
með vitund um sögu forfeðranna
sem á undan okkur hafa gengið,
sjálfsímynd, sem er þjóðemi
okkar. Slík landsmót skýra betur
en margt annað hvers vegna við
fámenn þjóð í landi víðáttanna
tölum öll sömu tungu þótt fjar-
læg séu landshomin. Ekkert
okkar er öðm óviðkomandi hvar
sem við búum í þessu landi. Það
sannar best viðleitnin til að
tengja sem traustust vinabönd
milli allra héraða landsins.
Það fer vel á því að íþróttir
skipi öndvegi á landsmótum ung-
mennafélaga íslands. íþróttir em
virtar um allan heim sem tákn
manngildis og drengskapar.
Mikil þátttaka í 18. Landsmóti
UMFÍ er gleðileg staðreynd. Ég
óska öllum mótsgestum ánægju-
legra daga á góðum vinafundum.
236-FAXl