Faxi - 01.06.1986, Blaðsíða 8

og annarra. Stimplaðir grátkerl-
ingar eða þátttakendur í Grátkór
Suðumesja. Það sé af því illa að
ræða vandamálin. Atvinnuleysi,
— hrun sjávarútvegs, gjaldþrot
fyrirtækja.
Þegar auglýsingar um þennan
fund glumdu í útvarpi er ekki
ólíklegt að fjöldi landsmanna hafi
orðið undrandi og spurt: , ,Suður-
nesjamenn að tala um atvinnu-
mál! Hvað eru þeir að kvarta? Þeir
hafa völlinn. Þar eru mestu fram-
kvæmdir, sem um getur á landinu
í dag.“
Vissulega er það rétt. Það gera
sér ekki allir ljóst að sú spenna
sem myndast hefur á vinnumark-
aðnum hér syðra um þessar
mundir er mjög tímabundin. Sú
staðreynd blekkir marga.Fram-
kvæmdum þar efra lýkur brátt.
Hvað þá? — Hvert leitar vinnuaflið
þá? Þeir sem þessa ráðstefnu
sækja gera sér vafalaust ljóst að
við stöndum frammi fyrir alvar-
legu vandamáli, sem er alvarlegra
en flesta grunar.
Það er aðeins hálfur annar ára-
tugur síðan vaxtarbroddur út-
gerðar og fiskvinnslu var hér á
Suðumesjum. í skýrslu um stöðu
frystihúsa á Suðumesjum frá
1978, sem er eitt papptrsgagn-
anna kemur fram að frystihús
vom þá samtals fimm (5) í Kefla-
vík. — Stór og burðug fýrirtæki.
Hvemig er staðan í dag? Eitt
frystihús skrimtir, Hraðfrystihús
Keflavíkur. Þar er staðan þannig
að fyrir nokkmm dögum var mér
tjáð af stjómarformanni frysti-
hússins að selja yrði báða togara
fýrirtækisins. Framkvæmda-
stofnun, sem nú hefur skipt um
nafn, viðskiptabanki og aðrir hafa
neitað fyrirgreiðslu. Því væri fýr-
irtækið strand.
Þetta em einhver alvarlegustu
tíðindin, sem ég hefi heyrt í þess-
um málum síðan Heimir h.f. varð
gjaldþrota og m/b Helga S. var
seldur af svæðinu. Ekki er vafi á
því að verði togaramir seldir miss-
ir á annað hundrað manns at-
vinnu. Þá er líka sögu frystiiðn-
aðar í Keflavík lokið, en í Vest-
mannaeyjum og Keflavík hófst
hraðfrysting fiskjar í upphafi.
Þetta er aðeins eitt dæmið.
Sömu sögu er að segja um öll Suð-
umes. Sjávarútvegurinn er í rúst.
Ástæða er til að því sé gefinn
nokkur hugsun á þessari ráð-
stefnu. Og spurt: Hvar á fólkið að
vinna eftir að stórframkvæmdum
á Keflavíkurflugvelli lýkur eftir
nokkra mánuði. Hvað á að gera
fýrir það fólk, sem í áratugi hefur
haft sitt lífsviðurværi af sjávarút-
vegi?
Ekki er unnt að sleppa því að
minnast á að í skýrslu um aldur,
Hér sér yfir hluta
af fundarsal í
Stapanum.
Fjölmenni var á
fundinum oggód
þátttaka í
umrœdum.
Margar tillögur hafa verið sam-
þykktar. Þar hefur góður hugur og
vilji fýlgt. Alþingi hefur tvisvar
ályktað að gerð yrði athugun á at-
vinnulífi Suðumesja og áætlun
um eflingu þess. í fýrri ályktun-
inni frá 1978 var beðið um athug-
un á félagslegri og atvinnulegri
aðstöðu íbúa í nágrenni Keflavík-
urflugvallar.
í seinni ályktuninni frá 1979 var
Framkvæmdastofnun ríkisins fal-
ið að láta undirbúa og gera fram-
kvæmda og fjármögnunaráætlun
um alhliða atvinnuuppbyggingu á
Suðumesjum.
í samræmi við þessa viljayfirlýs-
ingu Alþingis hóf byggðadeild
Framkvæmdastofnunar ríkisins
starf að áætlanagerð fýrir Suður-
nes. Ákveðið var í samráði við
Samtök sveitarfélaga á Suðumesj-
um að fjallað yrði um iðnaðarupp-
byggingu í fyrsta áfanga verksins.
í inngangi að Suðumesjaáætlun
segir að ástæðan fýrir þessari
verkaskipan hafi aðallega verið sú
að málefni sjávarútvegs og fisk-
vinnslu á Suðumesjum höfðu ver-
ið til athugunar skömmu áður hjá
starfshópi á vegum sjávarútvegs-
ráðuneytisins.
Starfshópurinn skilaði ítarleg-
um tillögum um ráðstafanir til efl-
ingar fiskvinnslu. Hinsvegar virt-
ist uppbygging iðnaðar á Suður-
nesjum hafa fallið nokkuð í
skuggann af málum sjávarútvegs
og starfsemi í kringum Keflavík-
urflugvöll og varnarliðið.
í drögum að Suðumesjaáætlun
sem birt var 1980 segir að á árunum
1977-1980 hafi hlutur Suður-
nesja af heildarútlánum Byggða-
sjóðs verið á bilinu 3—7%, en lítið
sem ekkert af því fé farið í iðnað.
Þásegir: ,,Lán til iðnaðar ættu nú
að vaxa því stjórn Framkvæmda-
stofhunar ríkisins samþykkti árið
Karl Steinar flytur ávarp sitt. Einar S. Gudjónsson, rádstefnustjóri og hvatamaður
að fundinum skoðar bœkling sem honum hefur borist, bakvið hann er Erling
Guðnason, líffrœðingur. Hann var fundarritari og tók allar rœðumar upp á
segulband.
1979 að Reykjaneskjördæmi nyti
jafnræðis á við aðra landshluta
um lánafýrirgreiðslu úr Byggða-
sjóði frá og með 1. janúar 1980.
Það ríkti vissulega bjartsýni um
breytingar í þessum efnum. Hins-
vegar kom brátt í ljós að fjárveit-
ingar til Framkvæmdastofnunar
snarminnkuðu og gerðu þá stofn-
un gjörsamlega vanmegnuga og
einksis nýta fyrir Suðumesja-
menn. Þeir höfðu misst af lest-
inni. Aðrir landshlutar höfðu
hinsvegar notið eldanna þegar
fjármagn var verulegt. Sú breyt-
ing varð og um þetta leyti. Áður
höfðu lántakendur fengið lánin
svo til ókeypis — oft meira en það.
Nú þurftu lántakendur að greiða
lán að fullu til baka.
Ef skoðuð er sú pappírseyðsla
fýrir allar þær athuganir, sem
gerðar hafa verið um atvinnumál
á Suðumesjum er það býsna mik-
ið. Gerð var t.d. mikil sjávarút-
vegsáætlun fýrir Reykjanes 1976
og í stjómarsáttmála síðustu rík-
isstjómar var þess sérstaklega
getið í kafla um , ,utanríkismál“
að gera ætti sérstakt átak í atvinnu-
málum á Suðumesjum.
Þá hafa fundir og ráðstefnur ver-
ið haldnar, nú síðast fundur sem
verkalýðsfélög og vinnuveitendur
í sjávarútvegi stóðu fýrir. Þá varð
umræða mikil um þessi mál og
kröfur settar fram.
Ég get ekki annað en spurt:
Hvaða árangur hefur náðst? Hvað
hefur verið gert? Dæmi hver og
einn fýrir sig. Lítum á umhverfið.
Skoðum þær aðstæður sem at-
vinnulíf á Suðurnesjum býr við.
Ég og félagar mínir í Verkalýðs-
félögunum emm ekki í vafa um
svarið. Það er augljóst. Hér hefur
hönd dauðans grúft yfir hinu
hefðbundna atvinnulífi. Skipu-
legt átak hefur skort.
Þeir sem hreyft hafa við vanda
atvinnulífsins hafa hinsvegar mátt
hlusta á vandlætingu ráðamanna
132 FAXI