Faxi - 01.01.1993, Blaðsíða 6

Grímur Karlsson
Saga af sjónum
- Síldveiðar í reknet -
Síldveiðar í reknet voru mikið stundaðar hér
suðvestanlands sumar og haust fram til 1960 og
komu bátar víða að til veiðanna. Ahöfn
reknetabáts var sjö til níu menn. í áhöfn minni báta
var yfirleitt ekki annar vélstjóri eða stýrimaður,
þannig að oftast vom minnst fjórir hásetar.
Haldið var út seinni part dags og keyrt um hafið
í leit að lóðningu. Finndust þær ekki, var lagt á lík-
lega staði frá deginum áður.
Reknetatrossan hjá hverjum bát var 40-50 net.
Hvert net var 12x8 faðmar, þetta var því engin smá
dræsa.
Til frekari skýringa má nefna að þekja mætti
marga fótboltavelli með trossunni.
Þegar búið var að leggja netin voru vaktir settar
hjá hásetum til að fylgjast með reki netanna og
bátsins og næstu báta, einnig veðri, því ef vindátt
breyttist gat allt farið í flækju.
Fjórir hásetar skiptu með sér nóttunni eftir að
skipstjóri hafði ákveðið hvenær byrja skildi að
draga.
Yfirleitt fékk sá yngsti, og þá óreyndur, fyrstu
vakt. A þeim tíma gerðist yfirleitt ekki neitt. Næstu
vaktir vom gangandi, þannig að sá sem átti aðra
vakt fékk þriðju vakt í næsta róðri. Ræs milli vakta
var 10 mínútum fyrir glas. Ef sá sem taka átti við
var ekki kominn fram úr á glasi eða þegar vakt
hans var hafin, var engin miskunn. Hvað sem leið
fullyrðingum þess í kojunni um að hann væri
glaðvaknaður eða hefði jafnvel í hótunum. því
aldrei mátti sá sem fór af vakt fara í koju nerna sá
er taka átti við væri kominn fram úr.. Ef þetta gekk
ekki eftir var skipun um að ræsa skipstjórann, en
fæstir vildu kalla það yfir sig, nema kannski einu
sinni, óvart.
Kokkurinn var ræstur 20 mínútum fyrir en þá
varð lúkarsboiðið að vera hreint og allt uppvaskað
og nægt sjóðandi vatn í pottinum á kabyssunni.
Þetta var í verkahring þess er átti síðustu vakt. Svo
kom grauturinn og kaffið og á slaginu voru allir
komnir á dekk og netadráttur hafinn.
Allir skipverjar unnu við drátlinn, kokkurinn dró
kapalinn og leysti af belgina sem allt hékk neðan í,
skipstjóri var á rúllunni og bylti netunum með
síldinni inn fyrir borðstokkinn, hinir hristu sfldina
og slitu úr netunum. Menn strekktu netið á milli
sín, hristu með annarri hendi og tóku korkið og
síðan netið upp á hina uns komið var í gegn að
blýjasteini. Þá var tekin aftureftir ný færa, aftasti
maður búnkaði einnig netunum jafnóðum og hrist
var úr.
Fljólega varð sjóstakkurinn næstum því jafn
blautur að innan sem utan upp undir mitti vegna
síldar sem slóst undir stakkinn. Einnig rann upp í
ermamar vegna þess hve handleggimir voru mikið
krepptir. Og það var ekki bara sjór heldur rauðátan
úr sfldinni og ekki má gleyma marglyttunni, enda
kontu fljótlega sár á úlnliðina undan stakknum
sem ekki vildu gróa. Eina ráðið við þessu voru
breiðar koparkeðjur um úlnliðina sem fengust hjá
Ellingsen og flestir voru með. Þegar framhand-
leggurinn var orðinn grænn af spansgrænu þá fyrst
tóku sárin að gróa.
Þegar netadrætti var lokið var breitt yftr síldina á
dekki. Skipstjóri, vélstjóri og kokkur fóru af
dekkinu en hásetamir fóru að greiða niður netin úr
bunkanunt og yfirhala trossuna öðru sinni á
landleiðinni, og gera allt tilbúið fyrir næstu lögn.
Hreinsa varð allt úr netunum og salta þau. Hausar
Vöggur (ÍK204 frá Njarðvík.
6 FAXI