Faxi - 01.04.1993, Blaðsíða 10

Á bemskudögum mínum þótti það
nokkur spotti að fara upp að vötnum,
Rósaselsvötnum. Það eru tjamir tvær
sem við kölluðum Litla-og Stóravatn
og eru skammt fyrir ofan „Eyja-
byggð.“
Af nafni vatnanna og tóftum ves-
tan við stærra vatnið má ætla að hér
hafi verið sel. Á sumrin var margt að
skoða í þeim ferðum og kom fyrir að
gengið var fram á rjúpu með unga.
Sjálfsagt þótti okkur krökkunum að
fara úr sokkum og vaða í tjömunum.
Gekk þá oft á ýmsu. Eg minnist þess
eitt sinn, að á góðviðrisdegi fór
hópurinn úr öllu. Á meðan flíkur,
sem blotnað höfðu, vom að þoma
var hlaupið um og fannst mér þá eins
og ég snerti ekki alltaf jörðina, svo
mikill var léttirinn að vera laus við
blautan ullarfatnaðinn. Á vetrum var
farið á skauta upp á „Vötn". þegar
haldið var heim á leið var oft farið
eftir troðningi sem þama er og liggur
milli Keflavíkur og Hvalsness. Eftir
þessum troðningi var fluttur ís, sem
tekinn var af vötnunum á vetrum til
frystingar á sfld til beitu.
Á sumrin var tekinn mór af stærra
vatninu ef það þomaði upp. Almenn-
ingur hafði aðgang að mótökunni.
Mórinn þótti afar góður vegna þess
hve mikið var af trjárótum og kvist-
um í honum. Mórinn sem tekinn var
neðst þótti bestur og voru grafímar á
aðra mannhæð.
Ekki er vitað hvað mólagið nær
langt niður. Þetta sagði mér
Guðmundur Jónsson, Gummi í
Litlabæ, sem á bemskudögum sínum
vann við mótöku þama. Kristinn í
Hjörtsbæ, Kristinn Helgason, sem
einnig á sínum bemskudögum vann
á sama stað við mótöku, tjáði mér að
mór hafi líka verið tekinn útundir
Stakksnípu.
Þá var nokkuð um að lyng var rifið
upp til eldsneytis og í landátt var
skorinn þari af steinum á fjöru og
látinn berast með aðfallinu upp í
fjöruborð og fluttur þaðan til þurrk-
unar. Hvert sprek og surtarbrandur
(það eru hálfbmnnin kol sem fóm í
sjóinn með ösku frá gufuskipum) var
tínt upp eftir flóð, einkum af eldri
konum sem báru þetta heim í upp-
brettum svuntunum.
Guðmundur í Litlabæ sagði mér
ennfremur að farnar haft verið dags-
ferðir upp í Grindavíkurhraun með
hest og vagn búinn grindum og á
hann hlaðinn mosi. Mosinn var síðan
ásamt grút, sem nóg var af við þess
tíma lifrabræðslu, settur í lagskipta
hrauka og látinn þjappast saman og
eftir það stunginn út eins og skán.
Einnig voru þurrkaðir þorskhausar
látnir liggja í grút og notaðir til elds-
neytis. þegar þessu var brennt fylgdi
því bæði lykt, snark og smellir þegar
þarabólumar sprungu.
Rásirnar og leynigöng.
Á þessum árum var í leysingum
vatnselgur nokkur úr heiðinni og af
túnunum fyrir ofan bæinn. Vatnið
hafði grafið sér farvegi til sjávar sem
kallaðir voru rásir. Syðst var „Rás-
in“, en svo var hún kölluð í daglegu
tali, og lá þar sem nú er apótekið,
Tjamargata 3 og Kaupfélagið. Norð-
an við Rásina er Tjarnargatan. I
bakka rásarinnar Tjamargötu megin,
var einn brunna bæjarins. Fyrir enda
rásarinnar var steinhleðsla og lá
Hafnargatan þar yfir. Gat var neðst í
hleðslunni sem veitti vatninu út í
Nástrandarvör. Sunnan við hana má
sjá leifar af Edinborgarbryggju.
Færi vel ef bjargað yrði tilhöggnu
steinunum úr henni til fegrunar í
bænum. Á móti Edinborg, sem stóð
Hljómval Keflavík, símar 14933 • 13933
% myndstækkarinn frá KODAK
stækkar á fjórum mínútum
og þú gerir það sjálf(ur)
74 FAXI