Faxi - 01.06.1993, Blaðsíða 11

- neyðarástand eða tækifæri
Nú á dögum verða mörg fyrirtæki fyrir mótstreymi, t.d. vegna
minnkandi sölu á vörum ug þjónustu og einnig vegna viðskipta-
vina sem ekki geta greitt skuldir sínar. Það er sameiginlegt ineð
mörgum þessum fyrirtækjum, að fyrsta úrræðið sein þau grípa til er að
segja upp fólki og er það þá oft gert, áður en menn hafa gert sér grein
fyrir atleiðingunum. I Noregi liefur sama staða verið fyrir liendi á
undanförnum árum. Einn þeirra sem hafa veitt fyrirtækjum ráðgjöf á
þessuni sviðum er Frederik Ihlen jr. Hann var hér í heimsókn fyrir
nokkru og við hjá Faxa notuðuin tækifærið og fengum hann í stutt spjall.
lir það von okkar að hugmyndir hans um þessi mál geti orðið einhverj-
um að gagni.
Frederik hefur mikla og langa
reynslu hvað varðar starfsmannamál.
Hann starfaði á árunum 1980 - 1990
hjá Norska bankamannasambandinu
og frá árinu 1988 sinnti hann ein-
göngu því sem kalla má hagræð-
ingar- og breytingavandamálum í
röðum bankamanna. A árinu 1990
hóf hann að starfa sjálfstætt og hefur
hann haldið fjölda námskeiða í fyrir-
tækjum af ýmsum stærðum og gerð-
unt. Hann nýtir sér reynslu sína til að
benda á afleiðingar stjórnunarað-
gerða með hliðsjón af versnandi
fjárhag fyrirtækjanna. Frederik
valdi sjálfur fyrirsögnina á þetta
viðtal og hún vekur óneitanlega
athygli og við spyrjum því fyrst,
hvernig tjárhagslegt mótstreymi geti
haft í för með sér ný tækifæri í rekstri
fyrirtækja. Um þetta hafði hann
eftirfarandi að segja.
Margir kjósa að meðhöndla fjár-
hagslegt mótstreymi sem neyðar-
ástand og sjá þessvegna aðeins
hindranir í stað þess að sjá mögu-
leika. Nauðsynlegt er að líta á neyð-
arástand sem nokkurskonar vegvísi,
þannig að sannarlega má líta á slíkt
sem tækifæri til þess að velta því af
alvöru fyrir sér, hvert fyrirtækið og
starfsfólk þess eigi að stefna í fram-
tíðinni. Með öðrum orðum, hvaðan
eiga tekjurnar að koma og þar með
tækifæri fyrir starfslólkið. Ráðlegg-
ingar til fyrirtækja eru margar og
mismunandi. Skilyrði fyrir því að
möguleiki sé til skynsamlegrar
þróunar er að fyrirtækið ráði yfir
fjármagni. Eg vil nefna eftirfarandi
sem góða uppskrift:
■ Byrjið endurskipulagningu
meðan fyrirtækið ræður ennþá yfir
fjármagni.
■ Viðurkennið að sérhver breyt-
ing tekur tíma. Þó er ekki átt við að
aðgerðir eigi að taka mörg ár, heldur
er hér átt við vikur eða mánuði, allt
eftir stærð og fjárhag fyrirtækisins.
■ Aflið góðra upplýsinga um
stöðuna og verið eins hreinskilin og
mögulegt er. Á þann hátt munu
stjórnendur og aðrir starfsmenn fljót-
ar fá raunsæa mynd af ástandinu.
Það er þýðingarmikið að til allra
þeirra ráða sé gripið sem fyrirtækið
ræður yfir til að snúa ástandinu, ekki
sísl sú reynsla sem starfsfólkið býr
yfir. Það ýtir ekki undir áhuga starfs-
manna að ftnna að þeim er haldið
“fyrir utan”. Hætt er við að þörf
þeirra til að láta að sér kveða brjótist
út á neikvæðan hátt. Það sem nauð-
synlegt er að hugsa um, er að þau
úrræði sem gripið er til við að laga
fjárhaginn hafi hvetjandi áhrif á
stjórnendur og aðra starfsmenn.
Urræðin þurfa að leiða af sér áhuga á
að takast á við ný verkefni. Þess-
vegna er það mikilvægt að þessi úr-
ræði séu ákveðin í samvinnu við
starfsmenn eða fulltrúa þeirra og
með því fáist viðurkenning á
nauðsyn þeirra og jafnframt raunsæi
þeirra. Eins og þið sjáið, þá hljómar
þetta mjög vel, en við skulum rétt líta
á, hvernig þetta er í raunverulcik-
anum. Ég get nefnt til dæmi, þar sem
hið fyrsta sem stjórn fyrirtækis gerði
var að kalla lil sín trúnaðarmenn
starfsmanna og kynna fyrir þeim
slæman hag fyrirtækisins, en til-
kynna þeim síðan að verð á smurðu
brauði í mötuneytinu yrðir hækkað
um tíu krónur og að fyrirtækið
hygðist fyrst og fremst nota upp-
sagnir til að laga stöðuna. í þessu til-
felli var vandi fyrirtækisins tap uppá
fleiri hundruð milljónir, þannig að
fyrirhuguð úrræði voru voru aðeins
sem dropi í hatið, en áttu þátt í að
skapa leiðindi og mótstöðu gegn
forystunni. I öðrum tilfellum hafa
stjómendur og starfsmenn unnið
sameiginlega að því að finna lausnir
og það hefur sýnt sig, að þcgar starfs-
Frederik Ihlen jr.
mönnum er treyst koma þeir fram
með tillögur sem stjórnendur taka
fullt tillit til og sem geta skilað árang-
ri. Það sem ég sagði áðan hljómar
ekki aðeins vel, heldur stenst í raun-
veruleikanum. Eðlilega óttast menn
uppsagnir við þessar aðstæður og
þær eru að sjálfsögðu löglegar og ég
er í sjálfu sér ekki á móti því að þeim
sé beitt í sérstökum tilfellum. En það
er mikilvægt að velja hið rétta
augnablik þegar slíkum úrræðum er
beitt. Ef starfsmenn og trúnaðarmenn
eru teknir með í þá vinnu sem í er
lagt og litið á þá sem þýðingarmikla
þátttakendur, þá munu þeir jafn-
framt átta sig á því, að e.t.v. eru cin-
hverjar uppsagnir nauðsynlegar.
Dæmi um slíkt er að einstakir þættir
í starfsemi fyrirtækis eru lagðir niður
og að hluta starfsfólksins sé ekki
hægt að færa til annarra starfa, eða
að fyrirtækið tekur upp nýja starf-
senti sem krefst starfsfólks með aðra
starfsmenntun og hæfni. Mikilvægt
er í málum sem þessunt að úrræðin
komi í réttri röð. Til að tryggja að
það gerist, legg ég til að stjórnendur
og starfsmenn setji sameiginlega á
fót vinnuhóp sem fái það verkefni að
koma með tillögur um ný markmið
og þau úrræði sem grípa þarf til til
þess að ná mafkmiðunum. Hér þarf
og að tjalla um starfsmannaþörfina.
Hinir daglegu stjórnendur fyrirtækis-
ins fjalla síðan um tillögurnar. Það
þarf að hafa í huga, að starfsfólkið
ber oftast hag fyrirtækisins fyrir
brjósti. Margir hafa starfað þar í
langan tíma og byggst hefur upp
starfstryggð sem nauðsynlegt er að
gefa gætur. Það er vegna þessa sem
ég valdi fyrirsögnina, því allar meiri-
háttar breytingar í fyrirtækinu munu
ávallt hafa áhrif á framtíð viðkom-
andi starfsmanna. Að lokum langar
mig til að gefa stjórnendum fyrir-
tækja eftirfarandi ráð. El' fyrirtækið
er að komast í erfiða stöða, þá skaltu
forðast að álíta að þú þurfir einn að
vinna þig út úr henni. Þú hefur sant-
starfsfólk í kringum þig sem býr ylir
hæfni og þekkingu og það fólk hefur
sama áhuga og þú á að ná árangri.
Mundu að það er enginn einn sem
hefur komið fyrirtækinu í fjárhags-
lega erfiðleika og þess vegna á það
ekki að vera einhver einn sem kemur
fyrirtækinu yt'ir erfiðleikana.
Hdgi Hólm skráði og þýddi.

BÍLAKRINGLAN
Grófin 7 og 8
Sími 14690 og 14692
FAXI 107