Faxi - 01.06.1993, Blaðsíða 22

Aldarminning
Danival Danivalsson
Þann 6. nóvember 1961 lést hér í
Keflavík Danival Danivalsson og í
tilefni af því að 13. júlí s.l. voru liðin
100 ár frá fæðingu hans, þá er eftir-
farandi grein birt. Danival markaði
ýmis spor í samtíð sína sem mást
ekki svo auðvellega úr sögu byggð-
arlagsins og er hér æviferill hans
rakinn samtíðarmönnum hans til
upprifj'unar og einnig til að minnast
þessa góða drengs.
Danival fæddist 13. júlí 1893 að
Gili í Borgarsveit í Skagaflrði. for-
eldrar hans voru hjónin Jóhanna
Jónsdóttir og Danival Kristjánsson.
Laust eftir aldamót lluttust foreldrar
hans vestur í Húnavatnssýslu, og
bjuggu lengst á Litla-Vatnsskarði.
Börn þeirra voru 8, öll upp alin
heima, auk tveggja af fyrra hjóna-
bandi föðurins. Ekki mun hafa verið
um rúman Ijárhag þessarar fjöl-
skyldu að ræða, kjörin voru kröpp
hjá einyrkjanum, einkum meðan
börnin voru að alast upp. í ríki
þessarar fjölskyldu var eðlis-kjarkur
og festa, kynfylgja gegnum marga
ættliði. Hún tók opnum faðmi morg-
unroða nýrra og batnandi tíma fyrir
alþýðu manna, og mun hinn yngri
Danival ekki hafa verið óglaðastur í
hópnum.
Að heiman fór Danival í Hvít-
árbakkaskólann, þar sem hann stund-
aði nám veturna 1912-1914. Sumrin
þar á eftir stundaði hann jarð-
yrkjustörf um Mýrar og Borgarfjörð,
endvaldi heima á vetruni. Árið 1918
kvæntisl hann vestfir/.kri konu,
Sturlínu Guðmundsdóttur. Þau hófu
búskap í Litla-Vatnsskarði, en flutt-
ust síðan að Gunnfríðarstöðum. Þeir
standa í ásunum vestan Blöndu. Þar
missti hann konu sína frá 3 korn-
ungum börnum. Hinum unga bónda
var harmur í hug, og hann hætti
búskap og heimilið var leyst upp.
Dóttirin, Jóhanna, síðar húsfreyja í
Hafnarfirði, fór í fóstur til móður-
fólks síns á Vestfjörðum, annar
sonanna, Guðmundur, dvaldi næstu
5 ár hjá föðursystur sinni, Kristínu og
Pétri manni hennar en ólst síðar upp
með föður sínum, en hinn yngri
sonur, Halldór varð kjörsonur
Danival Danivalsson
Ljósm. Birgir Guðnason
læknishjónanna í Blönduósi, Krist-
jáns Arinbjarnar og konu hans. Er
hann nú læknir í Reykjavík. Guð-
mundur gekk í Sjómannaskólann og
lauk skipstjóraprófi. Hann fórst af
togara á aðfangadag jóla 1950.
Um 1930 fluttist Danival alfarið
að norðan. Hann festi ráð sitt í annað
sinn árið 1931, er hann gekk að eiga
Olínu Guðmundsdóttur í Keflavfk,
sem nú lillr mann sinn. Sonur þeirra
er Sturlaugur Kristinn bifreiðastjóri.
Danival setti um þær mundir á stofn
verzlun í Kcflavík, sem hann starfaði
við til æviloka.
Aðalstarfs- og athafnaævi Dani-
vals átti síðan eftir að líða í Keflavík.
Hann unni gróðri vors og grænum
litum, og sveitirnar áttu hug hans, og
þó haslaði hann sér völl á vettvangi
þorpsins, og erjaði hann með sæmd.
Ævi manna líður eins og lygn strau-
mur, hafa menn sagt, - en misjafn-
lega lygn, - þungur og byltingasamur
stundum. Og vindgárar rispa tíðum
yfirborðið, eftir því hvernig veðurátt
samtíðarinnar er háttað, jafnvel þótt
bakkaskjólsins njóti. Danival var
alla tíð baráttumaður, og hirti ekki
um að njóta hins lygna straums.
Hann gekk ungur á hönd hinna
frjálslyndari hreyfinga í þjóðlífinu,
þeirra, sem áttu upptök sín í hug-
sjónum vakningarmanna fyrir og um
síðustu aldamót. Þær hreyflngar
stefndu að stjórnarfarslegu sjáfstæði
þjóðarinnar án hiks eða afsláttar.
Þær vildu líka rétta hlut og létta lífs-
baráttu alls almennings, rétta króg-
ann úr kryppunni, gefa honum l'æri á
að vaxa. Slíkt er vormanna verkt.
Á fyrstu árum Danivals í Keflavík
voru samtök verkamanna þar sem
óðast að mótast. Hann gerðist fljótt
einn ákveðnasti stuðningsmaður
þeirra, og forystumaður á baráttu-
sveit þeiixa fyrstu árin. Entist lið
hans þeim málum giftusamlega til
stuðnings. Fljótt gerðist hann og
afskiptasamur um almenn fram-
faramál byggðarlagsins og varð
harðfengur baráttumaður í þágu
þeiiTa. Hann átti sæti í hreppsnefnd á
árunum 1938 og 1946, en á þeim
árum var þoipið að komast í það horf
að verða vaxandi bær. Illffðist hann
þarekki við um liðveizlu góðra mála,
og eru áhril' hans frá þcim tíma
varanleg. Ymsum áhugamálum sín-
um sá hann komið í heila höfn,
önnur bíða enn um sinn betri tíma.
Hann átti sæti í stjórn Landshafnar
Keflavíkur frá upphali þeirrar stofn-
unar. Var honum I jós sú mikla þýð-
ing, sem góð höfn hefur fyrir
atvinnulíf bæjarfélags, enda lagði
hann jafnan áherzlu á nauðsyn þess
að auka þar mannvirki og efla alla
aðstöðu.
Danival mun hafa gengið í Fram-
sóknarflokkinn á fyrstu árum hans.
Var hann alla tíð sfðan hinn ein-
dregni flokksmaður og baráttu- og
forsvarsmaður fyrir málefnum hans,
eftir því sem færi voru á. Hann sat í
miðstjórn llokksins mörg undanfarin
ár. Frá því að Framsóknarfélag
Keflavíkur var stofnað, var hann
formaður þess. í stjórnmálum gekk
hann fram heill og óskiptur eins og
öðru, er hann sinnli.
Danival var einn af upphafsmönn-
um Málfundafélagsins Faxa f Kefla-
vík, en það félag var stofnað fyrir
rúmum 20 árum, og hefur haldið
fundi viku og hálfsmánarlega alla
vetur síðan. Félagsmönnum þess
félags munu lengi minnisstæðar
samverustundirnar með Danival þar.
Hinn einslæði hæfileiki hans til að
finna nýja fleti á hverju máli, urði
ekki sjáldan til þess að koma af stað
heitum umræðum og fjörugum, svo
að fundartfmi var liðinn, áður en
menn vissu af. Hann var og stofn-
andi Bridgefélags Keflavíkur, og
spilaði hann og starfaði í því félagi,
meðan honum entist heilsa.
Það var aldrei logn eða kyrra þar
sem Danival fór, enda tók hann hlut-
skipti sitt í lífinu svo, að þar skyldi
nokkuð að kveða. Hann hirti aldrei
um að standa þar sem skjólið var
bezt, heldur þar sem aðrir gátu haft
skjól af honum. Hann var að eðlis-
fari kappsfullur baráttumaður, og
veitti þeim málum hið eindregnasta
lið, er hann taldi sjálfur réttust. Hlut
sinn lét hann ekki fyrir neinum, ef
því var að skipta. Hann var svarinn
samherji, en líka svarinn í andstöðu
við mótherja á málefnalegu sviði.
Heill maður. Hann hataði það, sem
hann taldi rangt, en hatrið getur verið
önnur hlið mannkærleikans. Hann sá
luafen og forargleypur samfélagsins
úr sjónarhæð grenitrésins í Ijóði
Stephans G., og þann kjálkagula
hroka, sem oddborgarinn notar til að
hylja takmarkaða hæfileika, fyrirleit
hann af öllu hjarta. Mörgum and-
stæðingi þótti hann harður í horn að
taka, og þeim varð hann aldrei þægur
ljár í þúfu. Þó átli hann fáa persónu-
lega andstæðinga. Hann hafði létt
yfirbragð, augun voru hýr, var
manna glaðastur, hvoil sem var í fá-
menni eða fjölmenni. Þótti flestum
gott með honum að vera, bæði þeim,
sem honum voru andstæðir í skoð-
unum eða fylgdu honum að máli.
Hinn innri eldur lífs og hugsjóna var
alltafjafn bjartur og fölskvalaus. En
í svartviðrum stóð hann. Og þeim
mönnum réttir lífið ekki allar jóla-
gjafir jafn góðar.
Öllum, sem þekktu Danival, þótti
mikill sjónarsviptir að honum. En
spor hans liggja hér ekki mörkuð í
sand, sem fýkur fyrir vindum, heldur
í harðgrýti, og þau verða rekjanleg
um langan aldur öllum þeim, sern
kynntust honum.
Valtýr Guðjónsson.
(Grcinin liirlisl íTímanum 14. nóvcmbcr I96l|
118 FAXI