Faxi - 01.06.1993, Blaðsíða 27

Þessi tcikning var unnin al' Haraldi Valbergssyni.
var góður staður, þar voru oft endur á ferð
og gott til fanga á haustin. Hentugasti
tíminn var seinni hluti dags og um
dimmumótin. Þá var oft hægt að fá góða
kippu. Eins varþað utan Byrgistanga, hjá
Stekkjakotsvörinni, þar mátti fá fug! og
sel, þegar vel hentaði með veður.“
Jón og Rósa héldu ekki skepnur og
Stekkjarkot því kölluð þurrabúð eða
tómthús. Athyglisvert er hvað orðið
tómt-hús er merkilegt eða þurra-búð, sem
greinilega vísar til þess hversu lítilsgild
slík kot voru og lífsskilyrði erfið.
Við skulum hafa hugfast að í einhverj-
um skilhingi kusu þau Jón og Rósa sér
slíka erfiðleika saman, fremur en meiri
veraldargæði hvort í sínu lagi.
Þrátt fyrir augljósa fátækt bjuggu þau
börnum sínum menntandi heimili, ken-
ndu þeim lestur, skrift og önnur fræði er
við hæfi þóttu. Um þelta efni eru til
nokkrar heimildir. Arangur barna þein'a í
yfirheyrslum sóknarnefndar, prests og
prófasts sýnir að þau stóðu jafnfætis eða
framaröðrum börnum í lnnri Njarðvík og
þótt leitað væri í nærsveitum. Til dæmis
segir svo frá í bréft sem fylgir sóknar-
mannatali árið 1885 í Njarðvíkursókn, að
Guðbjörg Jónsdóttir, úr Stekkjarkoti, þá
13 ára sé vel læs og kver sé útlært, þó kom
hún ekki í skólann fyrr en eftir áramót.
Ekkert annað bam var þá vel læst en
nokkur teljast liafa útlært kverið.
Önnur heimild segir frá Kristínu systur
Guðbjargar og reyndar eldri að þann 19.
des. 1874 haft hún orðið hæst þeirra sem
voru yfirheyrð. Kristín sótti skóla í
Brunnastaðahverfi, sem að líkindum var
byggður fyrir fé úr Thorkilliisjóði. Guð-
björg sótti hins vegar skóla í Innri
Njarðvík, sem reyndar var ekki annað en
húsgarmur og kennslukleftnn er lítil,
hrörleg kotnpa, eins og þar stendur.
Prófgreinar Kristínar eru allar athygli
verðar en þær voru: kverið, biblíusögur,
lestur, skrift, reikningur og hegðun. Hið
athygliverða er að lestur, skrift og
reikningur teljast enn prófgreinar, en
ástæðulaust þykir að reyna á þekkingu
nemenda í biblíusögum og hegðun í dag.
Auk Guðbjargar og Kristínar eign-
tiðust Jón og Rósa fimm önnur börn, son
sem dó ungur og tjórar dætur, þær voru:
Ingunn sem var elst, hún giftist manni frá
Blönduósi og fluttu þau til Kanada.
Valgerður, næstelst, llutti til Reykjavíkur.
Margrét, var sennilegast fjórða bam
þeirra hjóna, veiktist af bólguveiki og var
vart hugað líf, á sama tíma bjó í Njarðvík
Þórður Guðmundsson (Gudmundssen)
læknir, tók hann Margréti að sér og bjarg-
aði lífl hennar. Hún bjó hin síðari ár í
Reykjavík, en þá var Þórður fluttur til
Vesturheims. Ein dætra Margrétar,
Agústa Kristófersdóttir, hefur verið
mímisbrunnur um lífið í Stekkjarkoti.
Guðlaug Sigríður var yngst dætranna, en
hún var í fyrsta fermingarhópnum í hinni
nýbyggðu Njarðvíkurkirkju, sem átti
aldarafmæli 18. júlí 1986.
Fjölskyldan í Stekkjarkoti tengdist
hinni nýju kirkju á annan og sorglegri
hátt, en Jón lést þann 28. feb. 1887 og var
hann hinn fyrsti er jarðsunginn var frá
hinni nýbyggðu Njarðvíkurkirkju þann
12. mars sama ár.
Fögur ævintýri búa yftr fögru lífi og
þegar endir er bundinn á líf jafn yndislegs
fólks sem Jóns og Rósu, fer ástin á Uug
með vonir um fagurt líf öllum til handa.
Helga Oskarsdóttir
Agúst Asgeirsson
Heimildir:
Ágústa Kristófersdóltir:
Margvíslegar gagnlegar upplýsingar
erfram komi ísamtölum við Helgu
Ingimimdardóttur og Helgu Oskars-
dóttur.
Guðmundur A. Finnbogason:
Sagnir afSuðumesjum, útg. höf.
Seberg prentaði. Reykjavik, 1978.
GUðmundur A. Finnbogason:
Óútgefnar samantektir úr sóknar-
mannatali, o.fl.
Úr bókum Þjóðskjalasafns íshmds,
safnað Itafu Helga Ingimundardóttir
og Helga Óskarsdóttir.
FAXI 123