Faxi - 01.02.2006, Blaðsíða 5

auðveldaði æskunni að nálgast nýjustu, erlendu
slagarana sem og gítara og önnur hljóðfæri. Bíl-
skúrar landans öðluðust nýtt hlutverk og hýstu
unglinga sem glömruðu á nýfengin hljóðfæri
sín af mikilli ákefð. Þrátt fyrir að það sé langur
vegur frá bílskúrsböndum á forsíður glans-
tímarita þá var þetta mikilvægt skref í íslensku
hljómlistarlífi. Þar hefur fræjunum jafnan verið
sáð og er oftar en ekki fyrsta stoppistöð þeirra
sem geta sér nafn í tónlistarbransanum.
Áhrif þessarar þróunar sýndu sig þegar bítla-
sjúkdómurinn lagðist yfir flest ungmenni lands-
ins. Öfugt við hljómsveitaskortinn í rokkæðinu
þá var fjöldi íslenskra pilta tilbúinn að taka sér
gítar í hönd og gaula ‘She loves you yeah yeah
yeah’. Bítlatónlistin var því flutt af hljómsveit-
um sem skildu hvað tónlistin gekk út á, annað
en hægt er að segja um dægurlagasöngvarana
sem reyndu að túlka rokkið nokkrum árum fyrr.
Fæstar bítlasveitanna voru þó metnaðarfullar
framan af, fluttu ekki frumsamið efni og reyndu
í staðinn að herma hvað best þær gátu eftir
erlendum sveitum. Enda var verðleiki hljóm-
sveita metinn eftir því hversu vel þær stældu
erlend bönd. Þetta voru því að stærstum hluta
‘cover-bönd’ sem reyndu að skemmta sjálfum
sér og öðrum á dansleikjum helgi eftir helgi.
Ein hljómsveit bar höfuð og herðar yfir aðrar
hljómsveitir bítlatímans. Þetta var hljómsveit
með metnað og hafði háleitari markmið en að
apa bara eftir öðrum. Þetta voru hinir íslensku
Bítlar, Hljómar frá Keflavík.
Fyrstu fulltrúar
bítlamenningar á Islandi
Hljómar hófu æfingar af fullum krafti sumarið
1963 og einblíndu mest á rokk ‘standarda’,
sérstakleg lög The Shadows. Um svipað leyti
varð Rúnar Júlíusson sér úti um fyrstu hljóm-
plötu efnilegrar rokksveitar frá Bretlandi sem
kallaðist The Beatles. Hljómar ákváðu að bæta
sex bítalögum á lagalistann hjá sér, enda féllu
þau vel að ímynd hljómsveitarinnar og lögin að
hennar mati eins og hvert annað rokk. Hljómar
héldu sinn fyrsta dansleik í samkomuhúsinu
Krossinum á Suðurnesjum 5. október 1963 og
tóku eftir hversu miklu betri viðbrögð bítlal-
syrpan vakti en önnur rokklög. Þegar kvöldið
var úti hafði hljómsveitin leikið bítlasyrpuna
sex sinnum við glimrandi undirtektir og ákvað í
kjölfarið að bæta fleiri bítlalögum á prógramm-
ið. Tímasetningin gat vart verið heppilegri fyrir
Hljóma, því skömmu fyrir umræddan dansleik
komust Bítlarnir á topp vinsældalistans í Bret-
landi með laginu ‘She loves you’. Örlögin voru
Hljómum því hliðholl og þeir urðu „einfaldlega
fyrstu l'ulltrúar bítlamenningar á Islandi, enda
farnir að flytja lögin af [bítlajplötunni, sem sló
svo eftirminnilega í gegn, án þess endilega að
hafa haft það í huga
(Eggert V. Kristinsson,
Morgunblaðið,
4. október 2003, bls. 4 B).
Upphaf bítlafársins á íslandi eru yfirleitt mið-
uð við miðnæturtónleika í Háskólabíó í október
árið 1964. Þar spiluðu allar helstu bítlasveitir
Nokkrir félagar gera sér glaðan dag í Krossinum. F. v.: Nils Jensen, Steinþór Júlíusson, Skúli
Skúlason, Sveinn Friðfinnsson, Karl Steinar Guðnason, Friðrik Jensen og Margeir Sigurbjörnsson.
(Ljósmyndirnar í Krossinum tók Birgir Guðnason á tímabilinu 1957-59.)
í kvennafans. F.v.: Nanna Gunnarsdóttir, Vil-
hjálmur Gíslason og Guðrún Árnadóttir.
Engilbert Jensen, stórsöngvari
landsins og Hljómar voru ótvíræðir sigurveg-
arar kvöldsins. Áhorfendur gengu hreinlega
af göllunum þegar Hljómar hertóku sviðið og
öskrin yfirgnæfðu tónlistina. Eftir tónleikana
beið meira að segja stúlknaskari eftir meðlim-
um Hljóma og reyndi að krækja sér í lokk úr
hári þeirra. Bítlaæðið var hafið. Flestum var
ljóst „að [þarj kvað við nýjan tón og enginn,
sem var viðstaddur tónleikana, varð samur
á eftir. Hljómarnir spiluðu einhvern veginn
öðruvísi en aðrar hljómsveitir og öll „hollingin'
á þeim bar þess glöggan vott, að ferskir vindar
blésu nú uin íslenska dægurtónlist." (Sveinn
Guðjónsson, Morgunblaðið, 22. nóvember
1997) íslensk æska varð gagntekin af bítla-
menningunni og Hljómar urðu samnefnarar
hennar.
Haldið á fjarlæg mið
í ljósi gífurlegra vinsælda Hljóma hér á landi
afréð Svavar Gests að gefa út tvö frumsamin
lög með sveitinni árið 1965, Bláu augun þín
og Fyrsti kossinn. Hljómar varð þannig fyrstir
íslenskra bítlasveita til að brjóta ísinn og gefa út
plötu. Lögin fengu feiknamikla spilun í útvarpi
og platan seldist í rúmlega 5000 eintökum, sem
þótti mjög mikið. Með þessu sýndu Hljóntar og
sönnuðu að þeir væru nógu góðir til að semja
og flytja eigin tónlist.
Þegar upptökurnar fóru fram var Pétur Östl-
und sestur við trommusettið og vildu hinir
meðlimir Hljóma að Engilbert einbeitti sér að
söngnum. Hann var ekki sáttur við þá ákvörð-
un, pakkaði saman kjuðunum og gekk til liðs
við Óðmenn þegar hljóðritun laganna var lokið.
Pétur var afskaplega fær trommari og bætti
samspilið mikið. Hinn ungæðislegi rokkblær
sem einkenndi tónleika sveitarinnar skilaði sér
samt ekki á upptökurnar. Hljómurinn var mun
mýkri, en jafnframt líklegri til vinsælda. Hið
sama gilti um fjögurra laga EP-plötu sem kom
út haustið 1965, nema hvað hún varð ekki nærri
eins vinsæl og fyrri platan. Munaði sjálfsagt
miklu um brotthvarf Engilberts, en hann virðist
hafa verið mikilvægur hlekkur í vinsældum
Hljóma hérlendis.
Allt frá stofnun hljómsveitarinnar var stefnan
tekin á erlenda nrarkaði og að sögn Rúnars
Júlíussonar var ætlunin ávallt „að ná lengra en
bara rétt yfir Miðnesheiðina, suðvesturhornið
og eitt og eitt gig á Akureyri." (Viðtal höf-
undar við Rúnar 2002). Varnarliðið í Keflavík
átti sinn þátt í að halda draumnum lifandi, en
Hljómar voru mjög iðnir við tónleikahald á
herstöðinni og vöktu jafnan góða lukku. Margir
Kananna hvöttu hljómsveitina til að drífa sig
til Bandaríkjanna og gera atlögu að þarlendum
vinsældarlistum. Sumir hverjir litu stórt á sig og
sögðust hafa góð sambönd í tónlistarbransanum
í Ameríku. Þrátt fyrir að slíkar staðhæfingar
væru yfirleitt orðin innantóm, þá var hrifning
Kanans af Hljómum mikilvæg fyrir sjálfs-
FAXI 5