Austurstræti - 11.08.1938, Blaðsíða 3
AUSTURSTRÆTI
ÚR ÖLLUM ÁTTUM IV:
\ hetgreipum eiturnautnanna.
EITT hinna erfiöustu viöfangsefna
mannhynsins á sí'Sari tímum, hefir
veri'ö barátfan gegn hinum ýmsu eitur-
]yfjum, ópíum, morfíni, heroin o. s. íiv.
að alkohólinu ógleymdu. Og hina tvo síð-
ustu áratugi hefir það verið kókaínið,
sem mest hefir rutt sór til rúms. Er ekki
of'sagt, þó það sé talið meðal hinna
hræðilegustu plága, sem yfir hvíta kyn-
stofninn hefir gengið síðan lieimsstyrj-
öldinni Jank. Að vísu mun kókainnautn
líiinn ska'ða hafa gert í þjó'ðflokki okk-
ar íslendinga, sem betur fer; en þó
munu þekkjast hér einstöku tilfelli að
hún hefir eyðilagt líf efnismanna og
(íiíis og gamla máltœkið segir, þó er „oí“
seint- að byrgja brunninn þegar barnið
er dottið ofan í“.
í eftirfarandi grein verður því lítið
eitt sagt frá kókaíninu, uppruna þess og
sögu og hinum hræðilegu afleiðingum
þi'ss.
HIÐ upprunalega heimkynni
kokainjurtarinnar er í
Suður-Ameríku. — Eins og er
kunnugt, er jurtalíf þess hluta
hnattarins afar-fjölskrúðugt og
margar merkilegustu nytjajurt-
ir nútímans eru ættaðar þaðan,
en svo fluttar til Evrópu og
hinna heimsálfanna eftir fund
Ameríku. Af þeim eru ef til vill
kartöflurnar og tóbaksjurtin
þekktastar. Ef til vill hefur eng-
inn maður flutt eins dýran farm
yfir hafið eins og sá, er flutti
þessar tvær sakleysislegu jurtir
í fyrsta sinn.
Kokainjurtin er náskyld þess-
um tveimur jurtum. — Hvítir
menn kynntust henni fyrst, er
Spánverjar fyrir nokkrum öld-
um síðan lögðu hið volduga Ind-
íánaríki í Suður-Améríku, Perú,
undir sig. Þar í fjöllunum óx
hún og einnig í nálaegum lönd-
um, aðallega þar sem Bolivia er
nú. — Þetta var hvít-gul lág-
vaxin jurt.
Arhuacuar og aðrir Indíánar,
sem byggðu á þessum slóðum á
þeim tímum, þekktu vel hin ein-
kennilegu áhrif hennar. Þegar
þeir fóru í hættuleg og erfið
ferðalög voru þeir vanir að hafa
með sér drjúgan forða af blöðum
koka-plöntunnar. Blöðin tuggðu
91