Austurstræti - 11.08.1938, Blaðsíða 4
AUSTURSTRÆTI
þeir og fylltust þá slíkum undra-
krafti, að hættumar urðu leik-
ur einn og erfiðið fannst ekki.
Einnig kom jurtin þeim í matar-
stað, því að þeir gátu verið
matarlausir allt að viku í slíkum
ferðalögum án þess að finna til
sultar, ef þeir voru undir stöð-
ugum áhrifum jurtarinnar. En
misnotkun jurtarinnar þekktu
þessar frumþjóðir ekki. — Að
það yrði daglegur ávani að
neyta hennar var óþekkt. — Það
er ekki fyrr en hvítu mennirnir
koma til sögunnar, kynnast á-
hrifum hennar og gera hana að
verzlunarvöru, sem kokain-eyði-
leggingin byrjar að breiðast út
um heiminn.
AÐUR en langt um leið tóku
menn að flytja þessa jurt
yfir hafið, til þess að gróður-
setja hana í gömlu heimsálfun-
um, eins og kartöflurnar og tó-
bakið. Og nú er hún ræktuð víða
um heim, einkum í Indlandi,
Java, Jamica og Ástralíu.
Þó eru tæplega liðin hundrað
ár (um 1860) síðan að hún fór
að verða kunn almennt í Ev-
rópu. Og hinna hræðilegu áhrifa
hennar fór ekki að gæta fyrr
en um 1880, þegar hinn þýzki
efnafræðingur Niemann fann
upp að vinna úr henni eiturlyfið
Kokain. — 1 fyrstu var það not-
að sem deyfingarmeðal við
hættulegum uppskurði á augum,
og tók öllum öðrum deyfilyfj-
um fram. Þó varð að gæta ítr-
ustu aðgæzlu til að notkun þess
í slíkum tilfellum hefði ekki hin-
ar hættulegustu verkanir í för
með sér. — Kokainið var því
notað mjög gætilega í fyrstu.
En eftir að læknavísindin höfðu
komizt á þá skoðun, að í koka-
ininu væri fundið móteitur og
óbrigðult meðal til þess að lækna
fólk, sem var að eyðileggja sig
á morfíni, fóru hin liræðilegu
áhrif þess að koma í ljós. Það
var að fara úr öskunni í eldinn.
— Sjúklingamir urðu á stuttum
tíma langt um meiri þrælar
þessarar nýju nautnar en mor-
fínsins, og hún eyðilagði þá á
sál og líkama margfallt örar og
algjörar.
Þó var það ekki fyrr en þessa
tvo síðustu áratugi, sem kokain-
nautnin komst í algleyming, eins
og áður er sagt. — Þegar heims-
stríðinu lauk má svo að orði
komast, að allt taugakerfi mann-
92