Búfræðingurinn - 01.01.1948, Blaðsíða 27

BÚFRÆÐINGURINN
25
mistök hafa orðið á um verkun þess, vegna skorts á salti og not-
hæfum ílátum.
Sláturhús voru eigi til og það kjöt, sem flutt var úr landi var
því af heimaslátruðu fé. Kjötið var þá flutt langar leiðir á
klökkum og varð þá oft óhreint og illa með farið.
Auk þess var söltun á útflutningskjöti í megnasta ólagi og
kjötið því lítt vinsæl vara.
Samvinnufélög bænda, kaupfélögin, Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga og Sláturfélag Suðurlands liafa bætt úr þessum á-
göllum með byggingu nýtízku sláturhúsa og með endurbótum
á verkun kjötsins og mati, fyrst með því að endurbæta salt-
kjötsverkunina, svo að íslenzkt saltkjöt varð mjög vinsæl vara
í markaðslöndum okkar og hér heima, og síðar með byggingu
frystihúsanna tóku þessi fyrir-tæki upp nýjustu aðferðir við að
geyma kjötið frosið, hvort lieldur það var ætlað til útflutn-
ings eða til neyzlu í landinu.
Árið 1900 var fyrsta smjörbúið stofnað hér á landi á Syðra-
Seli í Hrunamannahreppi. Eftir það fjölgaði þeim og flest urðu
þau 1906, 34 að tölu. Stofnun smjörbúanna var fyrsti vísirinn
hér á landi að félagslegum samtökum, til þess að bæta meðferð
á mjólkurafurðum og undirbúa þær til sölu sem góða flokkaða
vöru. Sum þessara búa störfuðu þar til eftir 1920, en með stofn-
un mjólkurbúanna og mjólkursamlaganna lögðust smjörbúin
flest niður.
Á fyrstu tveim áratugum aldarinnar var mjólkursala í bæjum
og kauptúnum skipulagslaus með öllu. Margir kaupstaðabúar
áttu kýr og aðrir keyptu mjólk beint frá einliverjum bændum
í nágrenni bæjanna. í sumum bæjum var mjólkurskortur til-
finnanlegur og allsstaðar skorti nauðsynlegt hreinlæti í með-
ferð mjólkurinnar, þar eð hún var hvergi gerilsneydd.
Með stofnun Mjólkurfélags Reykjavíkur 1917 var nokkuð
bætt úr þessum vandræðum í Reykjavík, en 1929 kom Mjólk-
urfélagið upp fullkominni mjólkurvinnslustöð með vélum til
gerilsneyðingar.
Árið 1927 var Mjólkursamlag K. E. A. stofnað og tveim ár-
um síðar stofnuðu bændur í Árnessýslu Mjólkurbú Flóamanna.
Eftir þetta hafa verið stofnuð fleiri mjólkursamlög og mjólk-