Búfræðingurinn - 01.01.1948, Blaðsíða 127
BÚFRÆÐINGURINN
125
nm. íslenzk þekking um búnaðarhætti fyrri alda er ósamstæð
og víða í molum. Þó verður að teljast líklegt, að búnaðar-
meríning okkar á fyrstu öldum íslands byggðar hafi verið lítið
eða ekkert lakari, en hún gerðist meðal nágrannaþjóðanna.
Gagnslaust er þó með öllu, að svipast um eftir nokkrum veru-
legum framförum í búnaði íslendinga frá því þjóðveldistím-
anum lauk og fram um siðaskipti. cn þaðan a'f er afturförin
hraðfara, allt fram á 19. öld. Einstaka árhugamenn, er uppi
voru á 18. öld og á fyrri hluta 19. aldar, hófu að vísu ýmiss
konar umbótaviðleitni og gáfu góð ráð um atvinnumál. Stefn-
an var þó enn mjög óviss, og fleiri létu sér fátt um finnast slík-
ar nýjungar. Bændur unnu mikið, en börðust áfrarn við hin
frumstæðustu skilyrði, með ónýtum tækjum, og fengu litlu
áorkað. Ræktunarmenning þjóðarinnar var dauð og hafði
verið það lengi, eins og von var eftir margra alda þrengingar.
Mátti kalla að svo stæði, er búnaðarskólarnir voru reistir.
Búnaðanfélag Suðuramtsins hafði raunar hafizt handa um að
vekja umbótaáhuga bænda. Einstaka bændur höfðu reynt að
fara að ráðum þess, og nokkrir hreppar höfðu stofnað búnaðar-
félög. Allt var þetta þó skammt á veg komið. Allur þorri
bænda var, þá enn sem fyrr, áhugalítill og þekkingarlaus um
jarðrækt og aðrar búnaðarframfarir.
En áhrifa búnaðarskólanna tók fljótt að gæta. Saga búnaðar-
um'bóta í landinu er 50—60 ára gömul, eða lítið eitt yngri en
búnaðarskólarnir, og er bein afleiðing af störfum þeirra. Þó
má geta þess, að ýmsir þeir, er gerzt hafa áhrifa- og umbóta-
menn búnaðar.mála, bæði bændur og aðrir, hafa sótt nokkuð
af þekkingu sinni til erlendra búnaðarskóla. Þeir hafa þó flestir
dvalið í innlendum búnaðarskólum, eins og nauðsynlegt var,
áður en Jreir fóru til annarra landa til þess að afla sér þar þekk-
ingar og frama. Það er erfitt að neita þeirri staðreynd, að flest-
allar rætur búnaðarmenningar og búnaðarframfara, sem orðið
hafa s. 1. hálfa öld, eiga rætur sínar áð rekja til búnaðarskól-
anna, enda virðist fátt ljósara en það, að ekkert verður unnið,
án þess að kunna skil á Jrví, hvernig á að vinna það.
Hvað hefur þá áunnizt síðan áhrif búnaðarskólanna tóku að
marka stefnuna? Þessu verður ekki svarað í fáum orðum, enda