Búfræðingurinn - 01.01.1948, Blaðsíða 150

148
BÚFRÆÐINGURINN
ar. Margir íslenzkir ferðamenn hafa hvorki viljað né getað hlíft
sjálfum sér á ferðum sínum né við annað erfiði. Svo hefur einn-
ig, og ekki síður, farið um hestinn, félaga þeirra. Þá hefur það
og átt sér stað, alloft, að vesalmennska, og stundum var-
mennska, hefur valdið vondri meðferð hesta, og illt til þess
að vita.
Hesturinn hefur þó jafnan verið metinn meðal þess dýrasta,
sem íslendingar hafa átt, bæði af einstaklingum og þjóðarsál.
Hans er víða getið í fornum kvæðum og öðrum elztu og merk-
ustu bókmenntum okkar, og talinn rneðal þess merkasta, sem
til var með guðum og mönnum. Hann varð stolt hétjunnar og
við hann bundu þær ósjaldan átrúnað sinn, enda var hann
heygður með þeim, í þeirri trú, að hann mundi með einhverj-
um hætti fylgja þeim yfir gröf og dauða.
Ærið ströng og ýtarleg fyrirmæli eru um notkun hestsins í
fornum lögum íslendinga, og sýna þau vel, hver nauðsyn ráða-
mönnum þjóðarinnar þótti á því, að meta þá mikils. Þjóðsögur
og ævintýri geta oft um hesta, og lýsa þeim oftast með eftir-
minnilegum hætti. Þjóðskáld og hagyrðingar siðari tíma hafa
ort mikið um þá, og sum af þessum kvæðum skáldanna eru með
því bezta, sem til er í íslenzkri ljóðagerð. Mikill fjöldi er til af
hestavísum, og sumar þeirra frábærar að fegurð og list.
Af þessu, og mörgu öðru, er það ljóst, að fegurð og kostir
hestsins hafa orðið skáldum og rithöfundum oft að umtalsefni.
Þó verður ekki sagt, að mörg eða ýtarleg fræðirit hafi verið birt
á íslenzku um hestinn, fyrr en að nokkur þeirra hafa komið út
nú á síðari árum.
Skömmu fyrir síðustu áramót kom út niikið rit, sem mjög
hefur verið rómað, að verðleikum. Það er ,,Faxi“ dr. Brodda
Jóhannessonar.
Rit þetta er um 450 bls. í stóru broti. Það er prýtt fjöhnörg-
um, ágætum myndum eftir Halldór Pétursson listmálara. Papp-
ír, prentun og frágangur allur er hinn vandaðasti. Málfar rits-
ins er vandað mjög og hið virðulegasta. Yfir því skín hið bjarta
og rólega heiði íslenzkra fornsagna, sem laðar og leiðir.
Um efnismeðferð Iiöfundar er það skemmst að segja, að hún
er furðu ólík öllu öðru, sem áður hefur verið ritað um hesta.