Búfræðingurinn - 01.01.1951, Side 42

40
BÚFRÆÐINGURINN
eru saman einstakir landshlutar, að þeir eru miklum mun fleiri sunnan-
lands en norðan, þótt munurinn sé ekki eins mikill og á úrkomumagn-
inu. Þeir eru fæstir að vorinu og sumrinu, en munurinn eftir árs-
tímum ekki nándar nærri eins mikill og á úrkomumagninu. Það er og
•eftirtektarvert, að eftir töflu VII að dæma eykst óþurrkahættan þegar
í júlí eða ágúst, en ekki fyrr en í sept., ef dæma ætti eftir töflu VI einni.
Þurrkhorjur. Fyrir bóndann hefur það ekki minna gildi að vita, hve
oft rigiiir, en hitt, hve úrkoman er mikil. Og í sambandi við heyþurrk
er heldur ekki nóg að vita, að það rigni 10 eða 20 daga í mánuði, held-
ur þyrftu menn að fá hugmynd um líkurnar fyrir mismunandi löngum
þurrka- eða úrkomuköflum. Undirritaður gerði athugun á þessu fyrir
nokkrum árum á 5 athugunarstöðvum, miðað við 20 ára tímabilið 1921
—40. Stöðvarnar eru Reykjavík (R), Stykkishólmur (S), Höfn í Bakka-
firði (B), Teigarhorn í Berufirði (T) og Vestmannaeyjar (V). Hér er
ekki rúm til að skýra ítarlega frá þessari rannsókn. En til þess að gefa
nokkra hugmynd um þetta, verður sýnt í töflum VIII—X, hve oft á
þessum 20 árum (19 ár fyrir Bakkafjörð), hafa komið þurrkakaflar í
3 daga eða lengur, úrkomukaflar í 10 daga eða lengur og loks lengstu
þurrka- og úrkomukaflar, sem komið hafa á hverri stöð.
Töflurnar sýna, eins og vænta mátti, að á Norðaustur- og Austur-
landi (og væntanlega einnig á Norðurlandi yfirleitt), eru langir þurrka-
kaflar tiltölulega tíðir, en langir úrkomukaflar sjaldgæfir. A Suður-
landi er þetta öfugt. Langir úrkomukaflar eru fæstir vor og sumar, en þá
eru langir þurrkakaflar flestir. Þess skal getið, að langur þurrka- eða
úrkomukafli er talinn undir þann mánuð, sem meiri hluti hans fellur á.
Snjólag. í töflu II sést, hvenær snjóar og hvenær jörð er alhvít síðast
að vori og fyrst að hausti. Þetta eru eins og fyrr meðaltöl, sem gefa
allgóða hugmynd um mismun eftir landshlutum og staðháttum. En
-eins og gefur að skilja, eru að þessu mikil áraskipti, og vitað er, að
snjóað getur í hvaða mánuði sem er hér á landi. Taflan sýnir ennfrem-
ur, hvenær jörð verður alauð að vorinu. Þá hafa verið reiknuð út með-
•altöl, er sýna snjólag og haga á nokkrum stöðum frá hausti til vors.
Þær stöðvar, sem sýna mest snjólag, eru Grst., Sðr. og Hrn., en lakast-
an haga sýna Sðr., Hrn., Hvn. og Hvk.
Þokur. Meðalfjöldi þokudaga á ári er sýndur í töflu XI. Þær eru tíð-
astar á Austurlandi, og mánaðarleg skipting þokudaga sýnir, að júlí
er langsamlega mesti þokumánuðurinn á flestum stöðvum.