Búfræðingurinn - 01.01.1951, Síða 47

BÚFRÆÐINGURINN
45
gamla norður-evrópska fjárstofni eru ennþá vemdaðar í Norður-Nor-
egi.
V
Uppruna íslenzka sauðfjárins má því rekja, eins og nú var greint,
til hins gamla stofns, sem fluttur var hingað, aðallega frá Noregi, á
landnámstíð. En einnig er víst, að æði oft hefur verið flutt til landsins
íé síðan af ýmsum sauðfjárkynjum, meðal annars frá Bretlandseyjum
°g Spáni.
Heimildir um innflutning sauðfjár eru takmarkaðar og e. t. v. ekki
areiðanlegar fyrr en eftir miðja 18. öld.
Arið 1756 kom hingað til lands sænskur sauðfjárræktarmaður, F.
W. Hastfer að nafni. Hann hafði með sér 10 enska hrúta og kom
hingað samkvæmt konunglegri tilskipun um að setja á stofn hér sauð-
fjárrœktarbú í þeim tilgangi að bœta ullina á íslenzka sauðfénu. Sauð-
ijárræktarbú þetta var reist á Elliðavatni, og var myndarlega til þess
stofnað á allan hátt. Það var kostað af dönsku stjórninni, og stjórnaði
Hastfer búinu.
Um 1760 var farið að selja kynbótafé frá Elliðavatni, og reyndist
ullin af kynblendingunum meiri og miklu betri en af alíslenzku fé.
Hún var talin nærri því eins góð og útlend ull.
Arið 1760 fór Hastfer utan og kom nú með nokkra spænska hrúta,
líklega af Merinokyni, sem er eitthvert bezta ullarfé í heimi. Eftir þetta
gaus hér upp hinn illræmdi fjárkláði, og var almennt kennt um, að
hann hefði flutzt hingað til landsins með hinum spænsku hrútum. Var
kláðafaraldur þ essi hinn versti vágestur og til mikils hnekkis fyrir
sauðfjárræktina í landinu. Sauðfjárræktarbúið á Elliðavatni lagðist
niður. Og hafi einhver áhugi verið vaknaður meðal bænda landsins
Um kynbætur sauðfjár, mun hann hafa dofnað mjög í bili við þá
erfiðleika, sem fjárkláðinn skapaði sauðfjárræktinni. Samt sem áður
Var þó alltaf uppi sú skoðun meðal einstakra bænda, að nauðsynlegt
yaíri að notfæra sér erlend sauðfjárkyn til kynbóta á íslenzka fénu.
Og öðru hverju voru fluttar inn kindur, helzt hrútar, til kynbóta.
Vitað er með vissu um nokkurn innflutning erlendra hrúta um og
eftir niiðja 18. öld, svo og á fyrri hluta 19. aldar. Mest kvað að til-
raunum Magnúsar Stephensens í þessu efni. Hann mun nokkrum sinn-
uni á fyrri helming 19. aldarinnar hafa flutt inn bæði enskt og spænskt