Búfræðingurinn - 01.01.1951, Page 51

BÚFRÆÐINGURINN
49
vegna mjólkurinnar. Holdafari var eðlilega lítill gaumur gefinn, en
bezta mjólkurféð hefur verið valið til undaneldis. En svo vill til, að
tnjólkurlagni og ágætt holdafar fer sjaldan saman. Féð varð því
mjólkurfé, en ekki holdafé. Því var oft sýnt svo hart á vetrum, að úr
hófi gekk. Þeir einstaklingar, sem harðgerðastir og þurftarminnstir
voru, lifðu bezt af ofraunir vetranna. En það fer yfirleitt ekki saman,
að mjög þurftarlítið fé sé afurðamest. Oft er það á hinn bóginn, að
afurðamestu einstaklingarnir verða fóðurþungir, og þeim hættir við að
verða undir í lífsbarátunni, þegar mest á reynir. Þannig varð féð
þurftarlítið og harðgert, en seinþroska og afuröarýrt.
Seint á fráfærnaárum var farið að flytja út sauðina á fæti. Verð-
gildi þess var metiö eftir lifandi þunga. Var þá farið að velja úr til
kynbóta það fé, sem vó mest á fæti, þ. e. stórt, hrikalegt og vambmikið
fé. Var vaxtarlagi og holdum lítill gaumur gefinn.
Svo lögðust fráfærurnar niður, og ærnar voru látnar ganga með
ðilkum. Kjötið var selt saltað til Noregs. Var þá það fé talið bezt, sem
hafði þyngsta skrokka á blóðvelli, hvernig sem þeir litu út. Útlitið
shipti engu máli, þar eð metið var eingöngu eftir þunga og allt kjötið
saltað niður í tunnur.
Fyrir rúmum 10 árum var svo farið að flytja kjötið út frosið, þar eð
fór að taka fyrir saltkjötsmarkaðinn. Þar var nokkuð annað viðhorf.
Kropparnir voru seldir í heilu lagi og metnir í gæðaflokka eftir holda-
fari 0g útliti. Komu þá í ljós, sem von var, gallar kjötsins, sem áður
eru nefndir.“
VII
Undantekningar eru sagðar vera frá öllum reglum. Svo hefur einnig
Verið um sauðfjárbúskap íslenzkra bænda. Þar sem flestir bændur hafa
rekið hér eins konar hirðingjabúskap í búfjárrækt á undangengnum
öldum, hafa einstakir bændur reynt að rœkta sauðfé sitt og jafnvel
reynt að koma sér upp sérstökum fjárkynjum. Ýmsum þeirra hefur
um stundarsakir orðið nokkuð ágengt í þessu efni, svo að talað hefur
verið um sérstök sauðfjárkyn, kennd við einstaka bændur eða bæí
þeirra. „Sauðfjárkyn“ þessi, sem ég tel réttara að nefna „stofna“ eða
ættir, hafa sum með öllu horfið eða blandazt aftur út í óræktina og
skera sig þá ekki lengur úr öðru fé hér almennt. Þessu hefur valdið
Rteðal annars: 1. VanfóÖrun sauðfjárins, svo að hinir arfgengu eigin-
aÚFHÆÐINGURINN 4,
L