Búfræðingurinn - 01.01.1951, Blaðsíða 57
BÚFRÆÐINGURINN
55
virðingu á starfi sauðfjárræktarráðunautar, auk þess og alveg sérstak-
lega skilningsleysi og áhugaleysi sjálfra sín á sauðfjárræktinni í heild.
Arið 1942 er sett á stofn sauðfjárkynbótabú ríkisins á Hesti í Borgar-
úrði. Stofnun þessa bús og yfirstjórn hefur dr. Halldór Pálsson ráðu-
nautur haft með höndum. Bústjórar á Hesti hafa verið Páll Jónsson,
fjárræktarmaður og fyrrum bóndi á Grænavatni, og Guðmundur Pét-
Ui'sson búfræðingur, frá Botnum í V.-Skaftafellssýslu.
Erfitt hefur verið um stofnun og rekstur Hestsbúsins frá upphafíy
fyrst og fremst sakir þess glundroða og þeirra erfiðleika, sem karakúl-
pestirnar hafa skapað í sauðfjárræktinni hér á landi, svo og vegna tak-
’narkaðs fjármagns, er veitt hefur verið til rekstrar búsins og kynbóta1
þar. Af þessu og þó einkum hinu, að hér er aðeins um fárra ára byrj-
Unarstarf að ræða, er ekki að vænta mikils árangurs í kynbótastarfimr..
Skýrslur um kynbæturnar hafa ekki heldur verið gerðar svo upp,. að
fyrir liggi niðurstöður, sem rétt væri að birta á þessu stigi málsins..
JVIér er þó kunnugt um, þar sem ég hef fylgzt nokkuð með kynbóta-
starfi Hestsbúsins frá upphafi, að þar hefur náðst undraverður árang-
Ur í kynbótum sauðfjár, miðað við þann stutta tíma, sem búið hefur
starfað, og aðstæður allar. Ég hika því ekkert við að fullyrða, að þetta
er langinerkasta tilraunin, sem gerð hefur verið hér á landi til kynbóta
a sauðfé. Enda er það samkvæmt reynslu í öllum búfj árræktarlöndum
Eeims, að með kynbótabúum hefur skapazt sá grundvöllur, sem ræktuð
^úfjárkyn standa á, og með starfi þeirra fyrst og fremst hafa skapazt
hin ræktuðu og kynföstu búfjárkyn innan flestra búfjártegundanna.
Sums staðar eru kynbótabúin rekin og starfrækt af einstaklingum,
annars staðar af félögum og svo ríkinu. Alls staðar eru þau dýr í
rekstri og kosta bæði mikið fé og fyrirhöfn þeirra, sem eiga að reka.
En árangurinn er og verður að lokum betra búfé, kynföst og ræktuð
kyn.
XI.
Þess hefur verið getið hér að framan, að einstakir bændur bér á
^andi hafi með nokkrum árangri gert tilraunir til að kynbæta sauðfé
S1tt. Þeir hafa margir hverjir aukið afurðagetu þess um skeið, t. d.
*®e® aðkeyptum hrútum, óskyldum fé þeirra. Við ræktun fjárbús eins
einstaklings hefur fé hans fengið á sig fjárbragð og stundum nokkra
kynfestu, sem sézt hefur á því, að hrútar af slíku fé hafa megnað að