Búfræðingurinn - 01.01.1951, Side 100

Helztu sjúkdómar í íslenzkum búpeningi
Agrip eflir Ásgeir Þ. Ólafsson, dýralœkni í Borgarnesi
Nautgripasjúkdómar (frh.)
7. Sólbruni.
Sólbruni á nautgripum er ekki óalgengur kvilli. Kemur sjúkdómur
þessi einkum fram á ljósleitum gripum og skjöldóttum og þá alltaf í
Ijósu eða hvítu blettunum eða þar, sem litarefni vantar í húðina. Sjúk-
dómur þessi kemur einkum fram á vorin og snemma sumars, þegar
sólfar er mikið. Talið er, að bólga sú, er kemur í húðina, stafi af áhrif-
um útfjólubláu geislanna. En auk þess er talið líklegt, að ákveðnar
grasategundir hafi einhver áhrif á uppkomu sjúkdómsins. Ilúðbólga
svipaðs eðlis er þekktur sjúkdómur í búpeningi erlendis og er talin
stafa af ákveðnum jurtategundum ásamt áhrifum sólarljóssins (Fago-
pyrismus).
Sólbruni (húðbruni) hefur einstöku sinnum komið fyrir í sauðfé
hér á landi. Bólga kemur í eyru, kringum augun og yfirleitt í andlit á
hvítum kindum. Sig. E. Hlíðar yfirdýralæknir lýsir sjúkdómi þessum í
bók sinni „Sauðfé og sauðfjársjúkdómum“, og telur hann, að auk á-
hrifa útfjóluhláu geislanna komi til greina ákveðnar jurtir, sem undir-
búi sjúkdóminn. Hlíðar telur nokkrar rnólendis- og mýrajurtir grun-
samlegar, svo sem: síkisgras (Tofieldia palustris) og mýrafinnung
(Scirpus caespitosus) o. fl.
EinJcenni: Eins og tekið hefur verið fram, eru það ljósleitar kýr og
skjöldóttar, sem sólbrenna, og kemur bruninn eingöngu fram í hvítu
blettunum. Er kýr sólbrenna, er oftast fyrst tekið eftir því, að þær
geldast snögglega og verða lystardaufar (fylla sig ekki). Ennfremur
verða þær órólegar og viðkvæmar, einkum ef komið er við hvítu blett-
ina, en þar kemur bruninn fram, eins og áður var sagt. Líkamshitinn
vex stundum lítið eitt. Sólbrenni kýr á júgri og spenum, er oft mjög
eríitt að mjalta þær. Ef vel er að gætt, sést og finnst (við átak), að
húðin er þykkari í hvítu blettunum, með óeðlilegum roða og aum við-